استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در خاورمیانه روز جمعه ۱۰ اکتبر (۱۸ مهر) با استناد به اطلاعات پنتاگون اعلام کرد ارتش اسرائیل نخستین مرحله از عقبنشینی خود از غزه را به پایان رسانده و بدین ترتیب دوره ۷۲ ساعته برای آزادی گروگانها آغاز شده است.
پس از آن که اسرائیل طرح دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا برای برقراری آتشبس در غزه و آزادی آخرین گروگانهای در اسارت حماس را تصویب کرد، بامداد جمعه گزارش شد که آرامش در منطقه بهتدریج در حال بازگشت است.
هرچند وضعیت همچنان شکننده باقی مانده است، اما شاهدان میگویند که بمبارانهای صبحگاهی بهطور کامل متوقف شده است.
کمی پیشتر، یکی از مسئولان دفاع مدنی غزه اعلام کرده بود که نیروهای اسرائیلی عقبنشینی از برخی مناطق شهر غزه در شمال این باریکه را آغاز کردهاند. در جنوب، در خان یونس نیز خودروهای نظامی اسرائیلی از مناطق مشخصی خارج شدهاند.
این توافق، دستکم بهطور موقت، به ماهها جنگ خونین میان اسرائیل و حماس پایان میدهد؛ درگیریهایی که بنا بر اعلام حماس، بیش از ۶۷ هزار فلسطینی را به کام مرگ کشانده، بخش عمدهای از این سرزمین محاصرهشده را با خاک یکسان کرده، قحطی را در بخشهایی از آن رقم زده و دهها گروگان، زنده یا مرده را در نوار غزه برجای گذاشته است.
اسرائیل نامهای ۲۵۰ زندانی فلسطینی را منتشر کرد
وزارت دادگستری اسرائیل روز جمعه فهرستی از ۲۵۰ زندانی را منتشر کرد که قرار است در چارچوب توافق آتشبس با حماس و در ازای آزادی گروگانهایی که همچنان در غزه نگهداری میشوند، آزاد شوند.
در این فهرست، نام چند تن از رهبران ارشد گروههای مبارز فلسطینی که به عنوان نماد مقاومت شناخته میشوند و آزادی آنان از سوی حماس درخواست شده بود، دیده نمیشود.
برخی از رهبران فلسطینی که در زندانهای اسرائیل به حبس ابد محکوم شدهاند، عبارتند از مروان برغوثی، احمد سعدات، حسن سلامه و عباس السید.
آقای برغوثی که در سال ۲۰۰۴ به اتهام قتل به حبس ابد محکوم شد و از سوی اسرائیل «تروریست» خوانده میشود، از نگاه هوادارانش گاه «ماندلای فلسطین» نامیده میشود.
اسرائیل و حماس بر سر اجرای مرحله نخست طرح آتشبس در غزه و مبادله گروگانها و زندانیان توافق کردهاند. این توافق بر پایه طرحی ۲۰ مادهای است که از سوی رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، پیشنهاد شده است.
بر اساس این طرح، اسرائیل ۲۵۰ زندانی و حدود ۱۷۰۰ فلسطینی اهل غزه را که از زمان آغاز جنگ پس از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بازداشت شدهاند، آزاد خواهد کرد.
در مقابل، حماس ۴۷ گروگان را از میان ۲۵۱ نفری که در جریان حمله دو سال پیش ربوده شدند، تحویل خواهد داد. همچنین انتظار میرود پیکر یکی دیگر از گروگانها که از سال ۲۰۱۴ در غزه نگهداری میشد، بازگردانده شود.
طرح صلح دونالد ترامپ
کابینه اسرائیل بامداد جمعه طرح رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، را برای آتشبس در غزه و آزادی آخرین گروگانهای در اسارت حماس تصویب کرد. این تصمیم پس از دستیابی به توافقی در روز پنجشنبه در شهر ساحلی شرمالشیخ مصر گرفته شد.
در بیانیهای کوتاه از دفتر نخستوزیر بنیامین نتانیاهو آمده است که کابینه «خطوط کلی» توافق مربوط به آزادی گروگانها را تصویب کرده، بیآنکه به سایر بخشهای طرح، که جنبههای بحثبرانگیزتری دارند، اشارهای کند.
سخنگوی دولت اسرائیل اعلام کرد که پس از مرحله اولیه عقبنشینی، دورهای ۷۲ ساعته آغاز خواهد شد که طی آن، تمامی گروگانهای باقیمانده اسرائیلی بهتدریج آزاد خواهند شد.
طرح گستردهتر آتشبس شامل پرسشهای بیپاسخ بسیاری است؛ از جمله اینکه آیا و چگونه حماس خلع سلاح خواهد شد و چه کسی بر نوار غزه حکومت خواهد کرد. اما به نظر میرسد دو طرف اکنون بیش از هر زمان دیگری در ماههای گذشته به پایان جنگ نزدیک شدهاند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در ساعتهایی که پیش از رایگیری کابینه اسرائیل سپری شد، حملات هوایی به غزه همچنان ادامه داشت. انفجارهای شدید روز پنجشنبه در شمال نوار غزه گزارش شد. بنا بر اعلام دفاع مدنی فلسطینیها، حملهای به ساختمانی در شهر غزه دستکم دو کشته برجای گذاشته و بیش از ۴۰ نفر را زیر آوار گرفتار کرده است.
خلیل الحیه، از مقامات ارشد حماس و مذاکرهکننده اصلی، جزئیات کلیدی توافق آتشبس را چنین شرح داده است: آزادی حدود دو هزار زندانی فلسطینی از سوی اسرائیل، بازگشایی گذرگاه مرزی با مصر، اجازه ورود کمکهای انسانی و عقبنشینی کامل نیروهای اسرائیلی از نوار غزه.
خلیل الحیه همچنین اعلام کرد که تمام زنان و کودکان در بند زندانهای اسرائیل آزاد خواهند شد. او افزود که دولت ترامپ و میانجیگران، یعنی قطر، مصر و ترکیه، به گروه حماس اطمینان دادهاند که جنگ به پایان رسیده و از این پس حماس و سایر گروههای فلسطینی بر حق تعیین سرنوشت و تشکیل کشور فلسطین تمرکز خواهند کرد.
او در سخنرانی تلویزیونی شامگاه پنجشنبه گفت: «امروز اعلام میکنیم که به توافقی برای پایان دادن به جنگ و تجاوز علیه مردممان دست یافتهایم.»
بهمنظور حمایت و نظارت بر اجرای توافق آتشبس، مقامهای آمریکایی که به شرط ناشناس ماندن سخن گفتهاند، اعلام کردند که حدود ۲۰۰ سرباز را در قالب یک تیم بینالمللی گستردهتر به اسرائیل اعزام خواهند کرد.
این مقامها گفتهاند که فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا در اسرائیل یک «مرکز هماهنگی غیرنظامی-نظامی» ایجاد خواهد کرد که وظیفه آن تسهیل ارسال کمکهای بشردوستانه، پشتیبانی لجستیکی و امنیتی به منطقهای است که طی دو سال گذشته در اثر جنگ ویران شده است.
یکی از مقامهای آمریکایی نیز افزود که ارتش آمریکا به نظارت بر اجرای توافق آتشبس و گذار به سوی تشکیل یک دولت غیرنظامی در غزه کمک خواهد کرد، و این نخستین جزئیات از طرح صلح بیستمادهای ترامپ است که تاکنون منتشر شده است.
به گفته همین منابع، قرار است نیروهایی از مصر، قطر، ترکیه و امارات متحده عربی نیز به تیم نظامیان آمریکایی بپیوندند. نیروهای آمریکایی در قالب نیروی چندملیتی فعالیت خواهند کرد و هماهنگی لازم را با نیروهای دفاعی اسرائیل انجام خواهند داد.
مقام آمریکایی در ادامه از جزئیات مأموریت نیروهای هر کشور سخنی به میان نیاورد، اما گفت نظامیان آمریکایی اعزامشده در حوزههای حملونقل، برنامهریزی، امنیت، لجستیک و مهندسی دارای تخصص هستند.