بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در حالی روز دوشنبه در کاخ سفید با دونالد ترامپ دیدار میکند که گفته میشود دو طرف علاوه بر طرح پیشنهادی رئیس جمهوری ایالات متحده برای پایان دادن به جنگ غزه، در خصوص نحوه برخورد با ایران نیز با یکدیگر گفتگو خواهند کرد.
نخست وزیر اسرائیل ضمن استقبال از اجرایی شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران خواستار جلوگیری از تلاش تهران برای از سرگیری فعالیتهای هستهای شده است.
آقای نتانیاهو در گفتگو با فاکسنیوز اعلام کرده است که کشورش حتی از محل نگهداری حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده که به ادعای اسرائيل پس از حملات سهمگین ایالات متحده به مراکز هستهای ایران جابجا شده است اطلاع دارد.
بازگشت تحریمهای سازمان ملل عملا ایران را ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل قرار داده و احتمال هرگونه اقدام نظامی هماهنگ به رهبری ایالات متحده و یا حمله مجدد نظامی اسرائیل علیه ایران را در صورت ادامه تلاشها برای از سرگیری فرایند غنیسازی توسط تهران افزایش داده است.
دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو در این دیدار همچنین رئوس طرح پیشنهادی رئیس جمهوری آمریکا را برای پایان دادن به جنگ غزه مورد بحث و گفتگو قرار خواهند داد.
آقای ترامپ پیش از این نشست با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی خود تروث سوشال تاکید کرد: «ما یک فرصت واقعی برای دستیابی به اتفاقی بزرگ در خاورمیانه را پیش رو داریم.»
یک منبع مطلع به هاآرتص گفته است که بنیامین نتانیاهو طی ساعات اخیر، به عنوان بخشی از رایزنیها پیش از این دیدار، با استیو ویتکاف، فرستاده ایالات متحده و جارد کوشنر ملاقات کرد؛ جلساتی که مثبت ارزیابی شده و به گفته این منبع «اختلافات رو به کاهش است».
دیداری حساس در بحبوحه انزوای بینالمللی
دیدار روز دوشنبه بنیامین نتانیاهو با دونالد ترامپ در واشنگتن در شرایطی حساس انجام میشود. اسرائیل به طور فزایندهای در انزوای بینالمللی قرار گرفته و حمایت بسیاری از متحدان دیرینه خود را از دست داده است.
به گزارش آسوشیتدپرس، در داخل اسرائيل نیز، ائتلاف حاکم نتانیاهو شکنندهتر از همیشه به نظر میرسد و کاخ سفید نیز نشانههایی از بیتابی برای پایان دادن سریع به جنگ غزه را از خود بروز داده است.
اکنون این سوال مطرح است که آیا ترامپ که در طول جنگ همواره از نتانیاهو حمایت کرده است، لحن خود را تغییر خواهد داد و فشار بر اسرائیل را برای پایان دادن به درگیریها افزایش میدهد یا خیر؟
به گفته پروفسور آیتان گلبوا، کارشناس روابط آمریکا و اسرائیل، نتانیاهو ممکن است ناگزیر شود میان روابط با ترامپ و جلب رضایت اعضای ائتلافی که خواهان ادامه جنگ هستند، یکی را انتخاب کند. چنین تصمیمی میتواند موقعیت سیاسی نتانیاهو را یک سال پیش از انتخابات آینده اسرائیل به شدت متزلزل کند.
اودد ایلم، پژوهشگر مرکز امور امنیتی و خارجی اورشلیم نیز معتقد است که ترامپ احتمالاً خواستار آتشبس دائمی خواهد شد و گزینههای محدودی را برای نتانیاهو باقی خواهد گذاشت. این در حالی است که نخست وزیر اسرائيل بارها متعهد شده است که تا نابودی حماس به حملات ادامه خواهد داد.
احتمال گنجاندن «خطوط قرمز» از سوی اسرائیل
ایلم معتقد است اگر ترامپ فشار بیاورد، رهبر اسرائیل احتمالاً به دنبال گنجاندن «خطوط قرمز» در هرگونه توافقی خواهد بود. او ممکن است خواستار انحلال حماس شود. نتانیاهو همچنین ممکن است این شرط را تعیین کند که اگر گروه شبهنظامی حماس به جنگ بازگردد یا دوباره به قدرت برسد، ارتش اسرائیل حق عملیات آزادانه در غزه را داشته باشد.
ترامپ در جریان جنگ کوتاه مدت اسرائیل با ایران در ماه ژوئن، با دستور حمله بمبافکنهای رادارگریز آمریکایی به سه سایت هستهای، به نتانیاهو پیوست و در طول محاکمه فساد مالی نخستوزیر اسرائیل نیز از او حمایت کرده و این پرونده را نوعی «ساحرهگیری» توصیف کرده است.
اما روابط اخیر این در رهبر اخیرا کمی متشنجتر شده است. ترامپ از حمله ناموفق این ماه اسرائیل به مقامات حماس در قطر، که از متحدان آمریکا در منطقه و میزبان مذاکرات برای پایان جنگ غزه بوده، ناامید شده است.
اظهارنظرهای اخیر حاکی از بیصبری فزاینده واشنگتن است. هفته گذشته، ترامپ متعهد شد که جلوی الحاق کرانه باختری به اسرائیل را بگیرد: طرحی که پیشتر توسط برخی از شرکای تندرو دولت نتانیاهو ترویج شده بود.
حال آنکه جامعه بینالمللی نیز با این الحاق مخالف است و میگوید چنین اقداماتی از سوی اسرائیل میتواند امیدها برای اجرای راهحل دو دولتی را از بین ببرد.
به گفته کارشناسان، اقدامات اخیر ترامپ در زمینه مخالفت با الحاق کرانه باختری نه نشانه اختلاف، بلکه زمینهای برای کاهش فشارهای جناح راست تندرو بر نتانیاهو است و به او کمک میکند در قبال متحدان عرب و مسلمان انعطاف بیشتری نشان دهد.
روز جمعه، ترامپ با گفتن این جمله به خبرنگاران در کاخ سفید که ایالات متحده «بسیار به توافقی در مورد غزه نزدیک است»، انتظارات از دیدار با نتانیاهو را افزایش داد.
این در حالی است که دونالد ترامپ در گذشته نیز اظهارات مشابهی داشته که نتیجهای در بر نداشته است و مشخص نیست که این بار متفاوت خواهد بود یا خیر.
طرح پیشنهادی شامل اخراج فلسطینیان نمیشود
به گفته سه منبع عربی که از طرح ترامپ برای توقف جنگ در غزه مطلع شدهاند، این طرح شامل آتشبس فوری، آزادی همه گروگانها ظرف ۴۸ ساعت و خروج تدریجی نیروهای اسرائیلی از این بخش از سرزمینهای فلسطینی است.
گفته میشود حماس ۴۸ گروگان در اختیار دارد که اسرائیل معتقد است ۲۰ نفر از آنها هنوز زنده هستند. این گروه شبهنظامی خواستار موافقت اسرائیل با پایان کامل جنگ و خروج از تمام غزه به عنوان بخشی از هرگونه آتشبس دائمی شده است.
ترامپ پیشتر در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل این طرح را با رهبران عرب و اسلامی در نیویورک مورد بحث قرار داده است. طرح پیشنهادی تازه ترامپ بر خلاف طرح قبلی که رئیس جمهوری ایالات متحده اوایل سال جاری از آن حمایت کرده بود، شامل اخراج فلسطینیان از غزه نمیشود.
به گفته منابع آگاه، این پیشنهاد ۲۱ مادهای همچنین خواستار پایان حکومت حماس بر غزه و خلع سلاح این گروه شبهنظامی است. بر اساس این طرح، صدها فلسطینی، از جمله بسیاری از فلسطینیان که به حبس ابد محکوم شدهاند، به موجب این طرح توسط اسرائیل آزاد خواهند شد.
این طرح همچنین شامل ایجاد یک نیروی امنیتی بینالمللی برای به عهده گرفتن اجرای قانون در غزه پس از جنگ است. آنها گفتند که یک کمیته تکنوکرات فلسطینی بر امور غیرنظامی این باریکه نظارت خواهد کرد و قدرت در مرحله بعد به یک تشکیلات خودگردان فلسطینی اصلاح شده واگذار خواهد شد.
یک مقام حماس گفت که این گروه در جریان جزئیات طرح قرار گرفته اما هنوز پیشنهاد رسمی از سوی میانجیگران مصری و قطری دریافت نکرده است. این گروه بارها زمین گذاشتن سلاح را رد کرده و سلاحهای خود را به ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی مرتبط دانسته است.
تردیدها در باره پایان «نسلکشی» در غزه
نتانیاهو نیز روز یکشنبه در مصاحبهای با فاکس نیوز، طرح آمریکا را تایید کرد و گفت که مقامات اسرائیلی «با تیم پرزیدنت ترامپ کار میکنند... و امیدوارم بتوانیم آن را به سرانجام برسانیم.»
حمله گسترده اسرائیل به غزه به گفته نهاد متولی بهداشت در این باریکه، که بخشی از دولت تحت کنترل حماس را تشکیل میدهد، منجر به کشته شدن بیش از ۶۶ هزار فلسطینی شده است.
در همین حال، جامعه جهانی عمدتاً مواضع اسرائیل نسبت به تحولات جاری در غزه را رد و بسیاری از رویکردهای این کشور در قبال غیرنظامیان را محکوم کرده است.
طی هفتههای اخیر، ۲۸ کشور غربی که پیشتر پشت اسرائیل ایستاده بودند، خواهان پایان عملیات در غزه شدهاند و برخی نیز شناسایی کشور فلسطین را اعلام کردهاند.
همچنین شماری از کشورهای عربی و کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل، اسرائیل را به نسلکشی متهم کردهاند؛ موضوعی که خود اسرائیل قویا آن را رد میکند.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، اعلام کرده است که ۹۰ درصد جمعیت غزه آواره و بخش بزرگی از ساکنان این بخش از سرزمینهای فلسطینی با قحطی و گرسنگی شدید دست و پنجه نرم میکنند.
علیرغم ادعاهای مثبت برخی بازیگران، از دید بسیاری از تحلیلگران مستقل از جمله آرون دیوید میلر، مسائل زیادی هنوز حلنشده باقی مانده و با وجود اظهارات مکرر درباره نزدیکی به توافق، چشمانداز پایان نزدیک برای این جنگ بعید به نظر میرسد.