وزیر دفاع پاکستان میگوید برنامه هستهای این کشور بر اساس پیمان دفاعی جدید با مقامات سعودی، در صورت نیاز «در اختیار» عربستان قرار خواهد گرفت.
این اظهارات در واقع نخستین اعلام آشکار اسلامآباد برای توافق بر سر قرار دادن کشور پادشاهی سعودی زیر چتر هستهای پاکستان به حساب میآید.
سخنان خواجه محمد آصف، وزیر دفاع پاکستان در این خصوص بر اهمیت پیمان دفاعی امضا شده در این هفته میان پاکستان و عربستان سعودی تاکید میکند؛ دو کشوری که دهههاست روابط نظامی پیوسته و مستحکم با یکدیگر دارند.
تحلیلگران این اقدام را هشداری به اسرائیل میدانند که از دیرباز تنها کشور مسلح به سلاح هستهای در خاورمیانه به شمار میرود. این تحول پس از آن صورت میگیرد که حمله هفته گذشته اسرائیل به رهبران حماس در قطر، منجر به کشته شدن شش نفر شد و نگرانیهای امنیتی جدیدی را در میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس برانگیخت.
حمله به مکانی در قطر که گفته میشد جمعی از رهبران حماس در آن حضور داشتند در راستای رویکرد تهاجمی تازه اسرائيل برای انجام عملیات گسترده در شهر غزه و آواره کردن ساکنان آن روی داد؛ راهبردی نظامی و خشونتآمیز که منطقه را در التهاب فرو برده است.
اظهارات وزیر دفاع پاکستان در مورد برنامه هستهای کشورش
خواجه محمد آصف اواخر شب پنجشنبه در مصاحبهای با شبکه «جیو تیوی»، در پاسخ به این سؤال که آیا «بازدارندگی که پاکستان از سلاحهای هستهای به دست میآورد» در اختیار عربستان سعودی قرار خواهد گرفت، این اظهارات را بیان کرد.
او گفت: «اجازه دهید یک نکته را در مورد توانایی هستهای پاکستان روشن کنم: این توانایی مدتها پیش زمانی که ما آزمایشها را انجام دادیم، ایجاد شد. از آن زمان، ما نیروهایی آموزشدیده برای میدان نبرد داریم.»
وی افزود: «آنچه ما داریم و تواناییهایی که در اختیار داریم، بر اساس این توافقنامه در اختیار (عربستان سعودی) قرار خواهد گرفت.»
دو کشور روز چهارشنبه یک پیمان دفاعی مشترک امضا کردند که بر اساس آن، حمله به یک کشور به منزله حمله به هر دو کشور تلقی خواهد شد.
هیچیک از دو مقامات دو کشور به سؤالات مربوط به جزئیات این پیمان و به خصوص نحوه دسترسی احتمالی به زرادخانه هستهای پاکستان پاسخ ندادند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی که با هر دو کشور توافقنامه نظارتی دارد، بلافاصله به درخواست اظهارنظر در خصوص سخنان وزیر دفاع پاکستان پاسخ نداد.
وزیر دفاع پاکستان در این مصاحبه همچنین اسرائیل را بهدلیل عدم شفافسازی کامل درباره توان هستهای مشکوک خود نزد آژانس، مورد انتقاد قرار داد.
انعقاد پیمان زیر سایه حمله اسرائیل به قطر
مقامات اسرائیلی هنوز در باره پیمان دفاعی پاکستان با عربستان سعودی اظهارنظری نکردهاند. پاکستان همواره منتقد رفتار اسرائیل با فلسطینیها بوده، هرچند مستقیما وارد جنگی علیه این کشور نشده است.
پاکستان و عربستان هیچکدام روابط دیپلماتیک با اسرائیل ندارند؛ این در حالیست که ایالات متحده پیش از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس، تلاش داشت زمینه توافقی برای عادیسازی روابط میان سعودیها و اسرائیل را فراهم کند.
خواجه محمد آصف در این مصاحبه گفت: «ما نام هیچ کشوری را نبردهایم که در صورت حمله، بلافاصله واکنش متقابل ما را بهدنبال داشته باشد. عربستان هم چنین نکرده است. این توافق یک چتر حمایتی دوجانبه است: اگر علیه هر یک از طرفین، از هر سو، تجاوزی صورت گیرد، بهطور مشترک دفاع صورت خواهد گرفت و با تجاوز مقابله به مثل خواهد شد.»
این پیمان دفاعی یک هفته پس از حمله اسرائيل به دوحه و در شرایطی منعقد شد که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در حال بررسی چگونگی دفاع از خود هستند.
اسرائیل از روز ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به این سو، به ایران، لبنان، سرزمینهای فلسطینی، قطر، سوریه و یمن حمله نظامی کرده است.
وزیر دفاع در پاسخ به این سؤال که آیا دیگران نیز میتوانند به این پیمان بپیوندند، افزود: «میتوانم بگویم در به روی دیگران بسته نیست.»
پاکستان و عربستان سعودی روابط نظامی دیرینهای دارند
عربستان سعودی از مدتها پیش با برنامه هستهای پاکستان مرتبط بوده است. به گفته فیروز حسن خان، سرتیپ بازنشسته پاکستانی، عربستان سعودی «حمایت مالی سخاوتمندانهای از پاکستان به عمل آورد که کشور را به ویژه در شرایط تحریم قادر ساخت برنامه هستهای خود را پیش ببرد.»
پاکستان طی سالها به دلیل تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای با تحریمهای آمریکا روبهرو شد و در پایان دولت بایدن نیز بهدلیل فعالیتهای موشکی بالستیک خود با تحریمهای تازه مواجه شد.
پاکستان برنامه تسلیحات هستهای خود را برای مقابله با بمبهای اتمی هند توسعه داد. این دو همسایه چندین جنگ با یکدیگر داشتهاند و پس از حمله ماه آوریل به گردشگران در کشمیر تحت کنترل هند، بار دیگر تا آستانه جنگ پیش رفتند.
بر اساس تخمین بولتن دانشمندان اتمی که در آمریکا منتشر میشود، هند حدود ۱۷۲ کلاهک هستهای و پاکستان ۱۷۰ کلاهک در اختیار دارند.
موشک بالستیک «شاهین ۳» پاکستان که گفته میشود قادر به حمل کلاهکهای متعارف و هستهای است، بردی حداکثر ۲۷۵۰ کیلومتر (۱۷۰۰ مایل) دارد و قادر است خاک اسرائيل را هدف قرار دهد.