احمد شرع، رئیس‌جمهوری موقت سوریه انتظار دارد اواخر این ماه در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک سخنرانی کند. بدین ترتیب این نخستین مرتبه‌ای خواهد بود که در نزدیک به ۶۰ سال اخیر یک رهبر سوری در این نشست حاضر می‌شود و نقطه عطفی در مسیر تبدیل شدن او از یک جنگسالار به یک دولتمرد محسوب می‌شود.
آگهی
احمد شرع از زمان به قدرت رسیدن در ۹ ماه گذشته دستاوردهای دیپلماتیک مهمی کسب کرده است، اما مهم‌ترین چالش او، نگه داشتن یکپارچگی سوریه در میان تنش‌های فرقه‌ای و قومی است.
کردهای شمال‌شرق سوریه در برابر ادغام با دولت مرکزی مقاومت می‌کنند و خواستار تدوین قانون اساسی تازه‌ای برای تضمین حقوق خود هستند.
دروزی‌های جنوب‌شرق نیز پس از درگیری‌های خشونت‌آمیز با نیروهای دولتی، علنا خواهان استقلال شده‌اند.
یکی از رهبران علوی‌های شمال‌غرب سوریه هم گفته است که دولت آقای شرع بقای این جامعه را تهدید می‌کند، به‌ویژه آنکه شبه‌نظامیان سنی وابسته به دولت در ماه مارس صدها غیرنظامی را در آنجا قتل عام کردند.
خبرنگاران رویترز ماه گذشته به مناطق اقلیت‌های علوی، مسیحی و دروزی سفر کردند و با ساکنان و رهبران محلی صحبت کردند؛ همه از دولت اسلام‌گرای آقای شرع و وقوع خشونت‌های فرقه‌ای پس از برکناری بشار اسد ابراز خشم کردند.
شیخ حکمت هجری، رهبر معنوی دروزی‌ها اواخر ماه گذشته میلادی به‌طور علنی خواستار استقلال شد و سنی‌های بادیه‌نشین تحت حمایت دولت را متهم به تلاش برای «از بین بردن» دروزی‌ها کرد. او حتی از اسرائیل برای مداخله و حمله به کاروان‌های ارتش در استان سویدا و ساختمان وزارت دفاع در سپاسگزاری کرد.
در استان سویدا، شبه نظامیان دروزی ایستگاه‌های بازرسی و گشت‌های جاده‌ای ایجاد کرده و شوراهای محلی را اداره می‌کنند. در تظاهرات ماه گذشته نیز مردم پرچم اسرائیل و دروزی‌ها را همزمان بالا برده و خواستار استقلال شدند.
مقامات سوریه اسرائیل را متهم کرده‌اند که با اشغال بخش‌هایی از جنوب سوریه پس از برکناری اسد، به ایجاد شکاف‌های فرقه‌ای و بی‌ثبات کردن کشور دامن زده است. اسرائیل نیز به نوبه خود اعلام کرده است که متعهد به حفاظت از دروزی‌ها و حفظ امنیت مناطق مرزی خود است.
دولت آقای شرع درخواست‌های مربوط به فدرالی‌کردن یا تجزیه کشور را رد کرده و اعلام کرد که می‌خواهد کشور را متحد کند و بر همه سوری‌ها حکومت کند. او گفت: «اگر فدرالیسم یا تمرکززدایی به معنی تجزیه باشد، این غیرقابل قبول است.»
یک مقام ارشد سوریه به شرط نام نبردن از او،به خیرگزاری رویترز گفت مصالحه در سویدا باید با بازگشت بادیه‌نشینان و دروزهای آواره و تبادل زندانیان میان شبه‌نظامیان سنی و دروزی آغاز شود تا اعتماد تدریجی بازسازی شود. وی تأکید کرد «شکاف‌ها عمیق و ترمیم آنها سال‌ها طول خواهد کشید.»
آقای شرع متعهد شده کسانی که مسئول جنایات در سویدا هستند مجازات شوند و مقامات دولتی در اوایل سپتامبر از بازداشت برخی مسئولان مرتبط با این کشتارها در وزارت کشور و دفاع خبر دادند.
با این حال، یک فرد دخیل در تلاش برای میانجیگری میان دروزی‌ها و دولت شرع گفت پیشرفت کمی از زمان درگیری‌های ماه ژوئیه حاصل شده و یک «ائتلاف غیررسمی اقلیت‌ها» در سوریه با حمایت اسرائیل در حال شکل‌گیری است.
ماه گذشته، ۴۰۰ نماینده از گروه‌های اقلیت شامل کردها، علوی‌ها و دروزها در حسکه گرد هم آمدند تا درباره یک سوریه غیرمتمرکز با رهبران کردی بحث کنند. بیانیه‌ای که از این مذاکرات منتشر شد خواستار قانون اساسی جدید برای تضمین حقوق اقلیت‌ها بود.
شیخ غزال غزال، رهبر روحانی حدود دو میلیون علوی سوری، در این نشست گفت دولت که آقای شرع، ایدئولوژی افراطی را به نام دین تحمیل می‌کند. او افزود که «این امر بقای اقلیت‌ها را تهدید می‌کند.»
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
آقای شرع که زمانی از رهبران القاعده بود و جایزه ۱۰ میلیون دلاری برای بازداشت او تعیین شده بود، در ماه مه موفق شد از سوی دونالد ترامپ در ریاض به رسمیت شناخته شود. آمریکا پس از آن بیشتر تحریم‌ها علیه سوریه را برداشت و حمایت خود را از تلاش‌های او برای وحدت و ثبات سوریه اعلام کرد.
او انتظار دارد اواخر ماه سپتامبر در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک سخنرانی کند. بدین ترتیب این نخستین مرتبه‌ای خواهد بود که در نزدیک به ۶۰ سال اخیر یک رهبر سوری در این نشست حاضر می‌شود و نقطه عطفی در مسیر تبدیل شدن او از یک جنگسالار به یک دولتمرد محسوب می‌شود.
ترکیه و مسئله کردها
کردهای شمال‌شرق سوریه در برابر ادغام با دولت مرکزی مقاومت می‌کنند و خواستار تدوین قانون اساسی تازه‌ای برای تضمین حقوق خود هستند. بر اساس توافقی که در ماه مارس با میانجیگری واشنگتن به دست آمد، قرار بود کنترل منابع نفت، گاز و برق این منطقه به دولت مرکزی واگذار شود، اما اجرای آن متوقف شده است. رهبران کرد می‌گویند قانون اساسی موقت که دولت شرع تصویب کرده، حقوق اقلیت‌ها را به شکل کافی تضمین نمی‌کند و همین مسئله خطر بازگشت به درگیری در شمال‌شرق سوریه را افزایش داده است.
یک مقام ارشد سوری به رویترز گفته است که ترکیه حامی آقای شرع است و ممکن است علیه کردها اقدام نظامی کند، چون با خودمختاری آنها مخالف است و منطقه شمال را تهدیدی برای امنیت خود می‌داند. با این حال، دمشق از ترکیه خواسته صبر کند تا مذاکرات ادامه یابد و ترکیه نیز آموزش و تجهیزات به ارتش سوریه می‌دهد.
نیروهای دمکراتیک سوریه (SDF)، که ترکیه آنها را به ارتباط با حزب کارگران کردستان (PKK) متهم می‌کند و در جریان جنگ داخلی سوریه از حمایت آمریکا برخوردار بودند، مجهز و دارای ده‌ها هزار نیرو هستند. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه علناً به نیروهای کرد هشدار داده اسلحه‌های خود را زمین بگذارند یا «با آنها دفن شوند.»
سنی‌ها و مسیحی‌ها
با این حال، اعراب سنی که دو سوم از جمعیت ۲۴ میلیون نفری سوریه را تشکیل می‌دهند به ویژه در شهرهایی مانند حلب و حمص، پس از پنج دهه حکومت خاندان اسد، خوشحال هستند که قدرت به دست اعراب سنی بازگشته است و نگرانی اصلی آنها فعلا این است که آیا دولت تازه می‌تواند اقتصاد سوریه را احیا کند یا خیر.
مسیحیان نیز تا حد زیادی از خشونت فرقه‌ای دور مانده‌اند. در وادی نصاری، گشت‌های دولتی عبور می‌کنند ولی زندگی روزمره مردم را مختل نمی‌کنند و این منطقه همچنان سنت‌های مسیحی را جشن می‌گیرد. اما بیش از ۲۰ نفر از ساکنان به رویترز گفتند بدون خودمختاری بیشتر، ناچار به مهاجرت خواهند بود. در محله‌ای مسیحی دوئیله در دمشق، بمب‌گذاری انتحاری در یک کلیسا در ژوئن ۲۵ نفر را کشت و ترس ساکنان را تشدید کرد.
بشار اسد همواره حزب سکولار بعث را به‌عنوان مدافع اقلیت‌های سوریه معرفی می‌کرد؛ اقلیت‌هایی که در طول جنگ داخلی، برخلاف مناطق سنی‌نشین، از ویرانی‌های گسترده تا حد زیادی در امان ماندند. اما با وجود وعده‌های احمد شرا برای حکومت بر همه مردم سوریه، کشتار صدها نفر از علویان در سواحل سوریه طی ماه مارس، نگرانی از احتمال واکنش‌های خشونت‌بار علیه اقلیت‌ها را به شدت افزایش داده است.
به گفته برخی اهالی، افراد مسلح اقدام به ربودن دختران علوی کرده‌اند. سازمان عفو بین‌الملل نیز از دولت خواسته این موارد را بررسی کرده و عاملان را مجازات کند. با این حال، دولت سوریه مدعی است که در مناطق ساحلی هیچ گزارشی از چنین آدم‌ربایی‌هایی تأیید نشده است.
کناره‌گیری اسد از قدرت، جامعه علوی را با خلأ رهبری داخلی روبه‌رو کرده است. در همین حال، انجمن‌های علوی در خارج از کشور در حال تلاش هستند تا حمایت دولت‌های خارجی را جلب کرده و برای ایجاد نظامی غیرمتمرکز یا فدرالی در سوریه فشار بیاورند تا امنیت و آینده این اقلیت تضمین شود.