اسرائیل روز چهارشنبه به طرحی برای ساخت شهرکی جنجالی در اراضی اشغالی کرانه باختری چراغ سبز نهایی داد؛ اقدامی که می‌تواند این منطقه را به دو بخش تقسیم کرده و چشم‌انداز تشکیل کشور مستقل فلسطین را با ضربه‌ای جدی روبه‌رو کند.
آگهی
این پروژه که در زمینی موسوم به «E1» در شرق بیت‌المقدس واقع شده، بیش از دو دهه است محل بحث و جدل بوده است. اگرچه بارها پیش برده شده، اما تحت فشار دولت‌های آمریکا برای حفظ امکان تحقق راهکار دو دولتی، سال‌ها متوقف مانده بود. جامعه جهانی به‌طور گسترده شهرک‌سازی‌های اسرائیل در کرانه باختری را غیرقانونی بر اساس حقوق بین‌الملل و مانعی بزرگ بر سر راه صلح می‌داند.
بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی تندرو و از رهبران پیشین شهرک‌نشینان، این تصمیم را به‌مثابه «پاسخی مستقیم به کشورهای غربی» دانست که اخیراً برای به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین اعلام آمادگی کرده‌اند. او در این خصوص گفت: «کشور فلسطین نه با شعار بلکه با عمل از روی میز حذف می‌شود. هر شهرک، هر محله و هر واحد مسکونی، میخی دیگر بر تابوت این ایده خطرناک است.»
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، سال‌هاست ایده تشکیل کشور فلسطین در کنار اسرائیل را رد کرده و بر ادامه کنترل نامحدود بر کرانه باختری، بیت‌المقدس شرقی و نوار غزه تأکید دارد. اسرائیل این سه منطقه را در جنگ سال ۱۹۶۷ اشغال کرد؛ مناطقی که فلسطینی‌ها همواره آن‌ها را پایه‌های کشور آینده خود دانسته‌اند.
پروژه شهرک‌سازی E1 چیست؟
پروژه «E1» شامل ساخت حدود ۳۵۰۰ واحد مسکونی است که شهرک «معالیه آدومیم» را به بیت‌المقدس متصل می‌کند. منتقدان می‌گویند این منطقه از نظر راهبردی بسیار مهم است، زیرا تنها یکی از معدود مسیرهای باقیمانده بین شهرهای رام‌الله در شمال و بیت‌لحم در جنوب کرانه باختری است. مسدود شدن این کریدور نه‌تنها به تجزیه جمعیت فلسطینی منجر می‌شود، بلکه انسجام جغرافیایی هرگونه کشور آینده فلسطین را نابود می‌کند.
با اینکه رام‌الله و بیت‌لحم تنها ۲۳ کیلومتر از هم فاصله دارند، فلسطینی‌ها برای طی این مسیر مجبورند از مسیرهای طولانی با چندین ایست بازرسی اسرائیلی عبور کنند که اغلب ساعت‌ها زمان می‌برد. فعالان صلح می‌گویند در صورت دستیابی به توافق سیاسی، منطقه E1 می‌توانست پیوندی مستقیم و کارآمد میان این دو شهر باشد.
گروه اسرائیلی «صلح همین حالا» که تحولات شهرک‌سازی را رصد می‌کند، اعلام کرد: «این شهرک در E1 هیچ هدفی جز نابودی راه‌حل سیاسی ندارد. در حالی که اجماع جهانی بر تلاش برای صلح و راهکار دو دولتی است، دولتی که مدت‌ها اعتماد مردم را از دست داده، منافع ملی را تضعیف می‌کند و همه ما بهای آن را می‌پردازیم.»
واکنش‌ها و پیامدها
تصویب این طرح در شرایطی صورت می‌گیرد که فلسطینی‌ها در کرانه باختری با مشکلات روزافزونی روبه‌رو هستند. در حالی که نگاه جهانی بر جنگ غزه متمرکز است، خشونت و آوارگی در کرانه باختری افزایش یافته است؛ از حملات شهرک‌نشینان علیه فلسطینی‌ها گرفته تا یورش‌های نظامی و تشدید ایست‌های بازرسی. در مقابل، فلسطینی‌ها نیز حملاتی علیه اسرائیلی‌ها انجام داده‌اند.
اکنون بیش از ۷۰۰ هزار شهرک‌نشین اسرائیلی در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی زندگی می‌کنند. اگر روند اجرای پروژه سریع پیش برود، کارهای زیربنایی در E1 می‌تواند طی چند ماه آغاز شود و ساخت واحدهای مسکونی در حدود یک سال آینده شروع شود؛ امری که به باور فلسطینی‌ها و گروه‌های حقوق بشری، نقطه عطفی سرنوشت‌ساز برای آینده کرانه باختری و هرگونه امید باقیمانده به راهکار دو دولتی خواهد بود.
به‌رسمیت‌شناختن کشور فلسطین
تا امروز، حدود ۱۴۰ کشور از مجموع ۱۹۳ عضو سازمان ملل فلسطین را به‌عنوان کشوری مستقل به رسمیت شناخته‌اند. این موج شناسایی از دهه ۱۹۸۰ میلادی و پس از اعلام استقلال سازمان آزادی‌بخش فلسطین آغاز شد و به‌ویژه در میان کشورهای آفریقا، آسیا، خاورمیانه و آمریکای لاتین رشد کرد. با این حال، قدرت‌های بزرگ غربی از جمله آمریکا و بیشتر کشورهای اروپای غربی همچنان این شناسایی را انجام نداده‌اند و تأکید دارند که تشکیل کشور فلسطین باید از طریق مذاکرات مستقیم با اسرائیل محقق شود.
طرح‌های شهرک‌سازی دیگر
اسموتریچ همچنین در همان جلسه، با ساخت ۳۵۰ واحد مسکونی دیگر در شهرک «عشاعیل» در نزدیکی الخلیل موافقت کرد. دولت اسرائیل که تحت سلطه سیاستمداران مذهبی و ملی‌گرای افراطی با پیوندهای نزدیک به جنبش شهرک‌نشینان است، توسعه شهرک‌ها را در اولویت اصلی خود قرار داده است.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
اسموتریچ نیز اختیار سطح کابینه برای سیاست‌گذاری در حوزه شهرک‌سازی را در دست دارد؛ امری که نشان‌دهنده نفوذ چشمگیر این جنبش در ائتلاف نتانیاهو است.