معاون وزیر خارجه ایران گفت که ایران مایل است هرچه زودتر به میز مذاکره با آمریکا بازگردد، اما نگران است که این گفتگوها پوششی برای اقدامات نظامی بیشتر باشند. او همچنین گفت که هیات فنی آژانس بینالمللی انرژی اتمی در هفتههای آینده به ایران میآید، اما فعلا اجازه بازدید از تاسیسات هستهای را ندارد.
کاظم غریبآبادی، معاون عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران و عضو هیات ایران در مذاکرات هستهای که برای شرکت در دو نشست شورای امنیت و رایزنیهای دیپلماتیک به نیویورک سفر کرده است، روز چهارشنبه ۲۳ ژوئیه گفت که مقامهای آمریکایی در ماه گذشته همزمان با گفتگو با تهران و برنامهریزی برای مذاکرات آتی، به هماهنگی طرحهای حمله با اسرائیل میپرداختند.
او با اشاره به این که تهران میداند که برای لغو تحریمها و جلوگیری از وضع تحریمهای جدید باید با آمریکا مذاکره کند، صراحتا گفت: «ما به آمریکا اعتماد نداریم.»
مکانیسم ماشه
ایران قرار است روز جمعه در استانبول ترکیه با فرانسه، آلمان و بریتانیا، موسوم به تروئیکای اروپایی درباره سازوکار بازگشت تحریمهای سازمان ملل موسوم به «مکانیسم ماشه» گفتگو کنند.
سه قدرت اروپایی حاضر در برجام میتوانند با استناد به عدم پایبندی ایران به این توافق، تحریمهای سازمان ملل را که در پی حصول آن لغو شده بودند، مجددا اعمال کنند. این درحالی است که ایران بارها اعلام کرده که این اقدام «مشروع» نخواهد بود.
آقای غریبآبادی که در گفتگوهای روز چهارشنبه در استانبول حضور خواهد داشت، گفت که جلسه روز جمعه «مهم» است اما «تعیینکننده» نیست. او افزود: «حتی اگر توافقی هم حاصل نشود، هنوز زمان داریم.»
آمریکا و تروئیکای اروپایی مشترکا پایان ماه اوت را بهعنوان مهلت برای بازگرداندن تحریمهای شدید در صورت عدم دستیابی به توافق هستهای با ایران تعیین کردهاند. با این حال، آقای غریبآبادی این ضربالعجل را «انعطافپذیر» دانست و گفت که سه قدرت اروپایی در تماس با وزیر خارجه ایران خواستار حصول توافق شدهاند.
اختیار حقوقی تروئیکای اروپایی برای بازگرداندن تحریمها در ماه اکتبر به پایان میرسد، با این حال انتظار میرود که آلمان، فرانسه و بریتانیا احتمال افزایش این مهلت را مطرح کرده و احتمالا در ازای آن از ایران بخواهند که گامهایی را در جهت ازسرگیری همکاری با آژانس برداشته و اورانیوم غنیشده با خلوص ۶۰ درصد خود را به کشور دیگری منتقل کند. با این حال، آقای غریبآبادی گفت: «هنوز برای صحبت درباره تمدید این مهلت زود است.»
احتمال خروج ایران از پیمان منع اشاعه
کاظم غریبآبادی گفت که دولت جمهوری اسلامی ایران به ویژه پس از حملات آمریکا و اسرائیل، از داخل کشور برای خروج از پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای تحت فشار بوده، با این حال، همچنان از این کار خودداری کرده است.
او افزود: « اما مطمئنم که اگر مکانیسم ماشه فعال شود، ایران در این زمینه دیگر خویشتنداری نخواهد کرد.ن
در صورت خروج تهران از این پیمان، ایران، پس از کره شمالی دومین کشوری خواهد بود که چنین کاری انجام میدهد. پیونگیانگ در سال ۲۰۰۳ از این پیمان خارج شد، با این حال این اقدام هرگز رسما پذیرفته نشده است.
نگرانی از حمله مجدد آمریکا
کاظم غریبآبادی گفت: «اکنون وظیفه ایران این است که با اروپاییها درباره مکانیسم ماشه و با آمریکا درباره موضوعات گستردهتر در چارچوب توافق هستهای گفتگو کند.»
او همچنین گفت که این کار بسیار دشوار است، چون آمریکا در دور قبل گفتگوها بارها مواضع خود را تغییر داد و ناگهان با پشت کردن به مذاکرات، ایران را بمباران کرد.
آقای غریبآبادی گفت که ممکن است عملیات نظامی از ابتدا هدف واقعی آمریکا بوده باشد و شاید اینبار هم چنین کند. این درحالی است که مقامات آمریکایی بارها این موضوع را رد کردهاند.
معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران افزود که نگرانی از حملات احتمالی آینده یکی از دلایلی است که ایران خواهان تضمین جدیت دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا پیش از بازگشت به مذاکرات است.
بازرسان آژانس به تهران میآیند
ایران اوایل ماه جاری میلادی و در پی حملات آمریکا و اسرائيل، همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تعلیق کرد. آقای غریبآبادی روز چهارشنبه با انتقاد از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به دلیل محکوم نکردن این حملات، گفت که او انگیزه سیاسی دارد.
معاون وزیر خارجه ایران با این حال گفت که جمهوری اسلامی از تیم فنی آژانس دعوت کرده است که در هفتههای آینده به تهران سفر کند و تایید کرد که آنها فعلا اجازه بازدید از تاسیسات هستهای ایران را نخواهند داشت.
او اعلام کرد که ایران مایل است درباره «روش جدید» از همکاری با آژانس که شامل دسترسی به تاسیسات مورد حمله قرار گرفته و تاسیسات در امان مانده، باشد، گفتگو کند.
آقای غریبآبادی گفت که آژانس تاکنونی درخواستی برای بازدید از سه تاسیسات هستهای ایران که هدف حملات آمریکا قرار گرفتهاند، ارائه نکرده و افزود که ورود بازرسان به این تاسیسات بسیار خطرناک است.
وقتی خبرنگاران بارها درباره وضعیت تاسیسات هستهای و مواد هستهای ایران پس از حملات سوال کردند، آقای غریبآبادی با طعنه گفت که بهجای پرسیدن از او، بهتر است به اصرار دونالد ترامپ مبنی بر اینکه این تاسیسات «کاملا نابود شدهاند» اعتماد کنند.
مذاکره با آمریکا
آقای غریبآبادی گفت که آمریکا از زمان آغاز جنگ بارها پیشنهاد ازسرگیری مذاکرات را مطرح کرده و در تهران نیز درباره شرایط ازسرگیری آن گفتگو کرده است.
او تاکید کرد که به رغم درخواست آمریکا برای گفتگوهای مستقیم، هرگونه مذاکرهای باید «غیرمستقیم» و از طریق میانجیها انجام شود و گفت: «ما به آمریکا اعتماد نداریم و فکر نمیکنیم که فرایند به جایی رسیده باشد که گفتگوی مستقیم مناسب باشد.»
معاون وزیر خارجه ایران اگرچه تاریخ مشخصی برای ازسرگیری گفتگوها با آمریکا ارائه نکرد، اما گفت که مذاکرات روز جمعه در استانبول میتواند در این امر موثر باشد.
او افزود که اگر اروپاییها مواضع خود را از قبل با واشنگتن هماهنگ کرده باشند، «مذاکره با آنها بیفایده است.»