تقابل دیدگاههای ایران و آمریکا درباره غنیسازی اورانیوم به نقطه حساسی رسیده است. مقامات ایرانی به صراحت اعلام کردهاند چنانچه آمریکا همچنان بر موضع غنیسازی صفر درصد پافشاری کند، مذاکرات هستهای به بنبست خواهد رسید
مجید تختروانچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران در این خصوص گفته است: «به هیچ وجه در موضوع غنیسازی کوتاه نمیآییم و نخواهیم آمد. درباره غنیسازی صفر از ابتدا گفتیم که اگر موضعشان این باشد طبیعی است که عملا کار به جایی نخواهد رسید.»
درهمین راستا، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه در کنفرانس خبری هفتگی خود تصریح کرد: «غنیسازی موضوعی فانتزی نیست که بتوان از ایران خواست آن را متوقف یا تعلیق کند. ما برای غنیسازی در خاک خود از هیچ کشوری اجازه نمیگیریم و آمریکا در جایگاهی نیست که برای حقی که در معاهده منع اشاعه (انپیتی) برای ما به رسمیت شناخته شده، مجوز صادر کند.»
بقایی همچنین به روند پر فراز و نشیب مذاکرات اشاره کرد و گفت: «در هر جلسه مذاکره، پیشرفتهایی حاصل میشود و حداقل دیدگاههای یکدیگر را درک میکنیم، اما متأسفانه به محض بازگشت مقامات آمریکایی به واشنگتن، مواضع متفاوتی اتخاذ میکنند که موجب ایجاد عدم قطعیتهای مکرر و پیچیدهتر شدن روند مذاکرات میشود.»
وی افزود تاکنون هیچ پیشنهاد کتبی از سوی آمریکا دریافت نشده و تمام پیشنهادات به صورت شفاهی مطرح شدهاند.
سخنگوی وزارت خارجه در ادامه به موضوع ایجاد کنسرسیومی به همراه کشورهای عرب منطقه برای تولید مشترک سوخت هستهای اشاره کرد و گفت تهران از این پیشنهاد استقبال میکند اما چنین روندی نمیتواند جایگزین غنیسازی در خاک ایران شود.
گفتنی است که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز پیشتر در واکنش به اظهارات استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در خاورمیانه تأکید کرد که غنیسازی در ایران ادامه خواهد یافت.
وی اظهارات ویتکاف را «دور از واقعیت مذاکرات» خواند و افزود که «درخواستهای غیرواقعبینانه از ایران راه به جایی نخواهد برد.»
این موضع از سوی مسعود پزشکیان، رئیسجمهوری ایران نیز بار دیگر تکرار شده است؛ وی روز گذشته در نشست مجمع گفتگوی تهران تأکید کرد: «برخورداری از برنامه هستهای صلحآمیز حق ماست و تهدید و تحریم نمیتواند باعث تغییر این موضع شود.»
رئیس جمهوری ایران در همین راستا با اشاره به حق کشورش برای بهرهمندی از فناوری هستهای صلحآمیز طبق معاهده انپیتی،هشدار داد: «ما به هیچ وجه از برنامه هستهای صلحآمیز خود دست نخواهیم کشید. میخواهند ما را تحریم کنند؟ ما عمری است که تحت تحریم قرار داریم.»
غنیسازی خط قرمز دو طرف
آنچه به تازگی از اظهارات مقامات آمریکایی به ویژه استیو وینکاف بر میآید این است که واشنگتن حتی غنیسازی یک درصدی را نیز نخواهد پذیرفت.
این در حالیست تهران نیز همچنان بر حق غنیسازی در داخل طبق معاعدههای بینالمللی تاکید دارد و آنرا خط قرمز خود اعلام کرده است.
استیو ویتکاف به تازگی در گفتگو با شبکه ایبیسی تأکید کرده است که هرگونه توافق با ایران از توقف کامل غنیسازی آغاز شود، زیرا به اعتقاد واشنگتن «غنیسازی، ساخت سلاح هستهای را ممکن میسازد.»
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا نیز با اشاره به پرمخاطره بودن غنیسازی حتی در سطوح پایین به شبکه سیبیاس گفت: «غنیسازی در هر سطحی باشد، میتواند هر کشوری را به سرعت به سطح مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای برساند.»
ایران و آمریکا طی یک ماه گذشته چهار دور مذاکره درباره برنامه هستهای ایران داشتهاند و انتظار میرود به زودی دور پنجم گفتگوها با میانجیگری عمان برگزار شود. استیو ویتکاف اعلام کرده که احتمالاً «این هفته در اروپا» با نمایندگان ایران دیدار خواهد کرد و امیدوار است «این دیدار به نتایج مثبت واقعی منجر شود.»
مقامات ایرانی هنوز در باره زمان دقیق و مکان برگزاری دور تازه گفتگوها با نمایندگان آمریکا اظهار نظر نکردهاند.