ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، روز شنبه ۱۹ آوریل (۳۰ فروردین ۱۴۰۴) از برقراری آتش‌بس موقت در اوکراین به مناسبت عید پاک و به «دلایل انسانی» خبر داد. این اعلامیه در حالی صورت گرفت که روسیه و اوکراین صدها اسیر جنگی را در بزرگ‌ترین مبادله اسرا از زمان آغاز تهاجم گسترده روسیه تا امروز مبادله کردند.
آگهی
بر اساس اعلام کرملین، این آتش‌بس از ساعت ۱۸ به وقت مسکو در روز شنبه آغاز شده و تا نیمه‌شب (۲۱:۰۰ به وقت گرینویچ) پس از روز یکشنبه عید پاک ادامه خواهد داشت.
پوتین در دیدار با والری گراسیموف، رئیس ستاد کل ارتش که ویدئوی آن از سوی کرملین منتشر شد، گفت: «ما فرض می‌کنیم طرف اوکراینی نیز از الگوی ما پیروی خواهد کرد. با این حال، نیروهای ما باید آماده پاسخ به هرگونه نقض آتش‌بس و تحریکات دشمن و اقدامات تهاجمی احتمالی آن باشند.»
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، این آتش‌بس را «تلاش دیگری از سوی پوتین برای بازی با جان انسان‌ها» توصیف کرد. او در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «آژیرهای حمله هوایی در سراسر اوکراین به صدا درآمده‌اند» و «پهپادهای شاهد در آسمان ما، نگرش واقعی پوتین نسبت به عید پاک و جان انسان‌ها را نشان می‌دهند.»
آتش‌بس ۳۰ ساعته به جای ۳۰ روزه
آندریی سیبیها، معاون وزیر امور خارجه اوکراین در واکنش به این اعلامیه گفت که کی‌یف در ماه مارس «بدون قید و شرط با پیشنهاد آمریکا برای یک آتش‌بس موقت ۳۰ روزه موافقت کرده بود» اما روسیه آن را رد کرده است.
او ادامه داد: «اکنون پوتین از آمادگی ظاهری برای آتش‌بس آن هم ۳۰ ساعت به‌جای ۳۰ روز صحبت می‌کند.» سیبیها در ادامه در ایکس نوشت: «متأسفانه سابقه طولانی‌ای داریم که اظهارات او با اقداماتش همخوانی ندارد.»
بزرگ‌ترین تبادل اسرا از آغاز جنگ
همزمان با این پیشنهاد، دو طرف صدها اسیر جنگی را مبادله کردند. وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که ۲۴۶ نظامی روس از مناطق تحت کنترل اوکراین بازگردانده شدند. همچنین «به‌عنوان نشانه حسن نیت»، ۳۱ اسیر زخمی اوکراینی را در ازای ۱۵ سرباز زخمی روس که نیاز فوری به درمان داشتند، مبادله کرده‌اند.
زلنسکی اعلام کرد که ۲۷۷ «رزمنده» اوکراینی از اسارت روسیه آزاد شده‌اند. هر دو طرف از امارات متحده عربی برای میانجی‌گری در این مبادله قدردانی کردند.
اعلام آتش‌بس از سوی پوتین، پس از آن صورت گرفت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، روز جمعه گفت که مذاکرات بین روسیه و اوکراین «به نقطه حساسی رسیده» و با اشاره به بی‌نتیجه بودن گفتگوهای صلح اوکراین و روسیه، اعلام کرده بود که هیچ‌کس نمی‌تواند مرا بازی دهد.
ترامپ این سخنان را ساعاتی پس از هشدار مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، بیان کرد. روبیو هشدار داده بود اگر پیشرفتی حاصل نشود، ایالات متحده ممکن است از تلاش برای دستیابی به صلح بین روسیه و اوکراین «صرف نظر کند.»
در ژانویه ۲۰۲۳، پوتین دستور داده بود که نیروهایش به مناسبت کریسمس ارتدوکس، به‌مدت ۳۶ ساعت به‌طور یک‌جانبه آتش‌بس اعلام کنند. زلنسکی آن زمان این اقدام را فریبی برای آماده‌سازی حملات بیشتر خوانده بود.
روسیه مدعی بازپس‌گیری تقریبی تمام منطقه کورسک شد
وزارت دفاع روسیه روز شنبه اعلام کرد که نیروهایش روستای «اولشنیا»، یکی از آخرین مناطق تحت کنترل نیروهای اوکراینی در منطقه کورسک روسیه را که سال گذشته صحنه حمله غافلگیرانه اوکراین بود، بازپس گرفته‌اند.
گراسیموف در گزارشی به پوتین که توسط رسانه‌های دولتی روسیه منتشر شد، گفت: «بخش اصلی قلمروی این منطقه، که مورد تهاجم قرار گرفته بود، اکنون آزاد شده است. این منطقه شامل ۱۲۶۰ کیلومتر مربع، یعنی ۹۹.۵٪ از مساحت اشغال‌شده است.»
با این حال، زلنسکی در ایکس نوشت که نیروهای اوکراینی «همچنان در منطقه کورسک فعال‌اند و مواضع خود را حفظ کرده‌اند.»
خبرگزاری آسوشیتدپرس نتوانسته بلافاصله این ادعای روسیه را تأیید کند. به گفته برخی منابع، نیروهای روسی و کره‌شمالی با پس گرفتن بیشتر این منطقه، یک اهرم مهم را از کی‌یف گرفته‌اند.
به گزارش خبرگزاری تاس، نیروهای روسی همچنان در تلاش برای بیرون راندن نظامیان اوکراینی از روستای «گورنال» هستند که در حدود ۱۱ کیلومتری جنوب اولشنیا واقع شده است.
این خبرگزاری به‌نقل از نهادهای امنیتی روس گزارش داد: «هنوز نبردهای شدیدی در گورنال در جریان است تا منطقه کورسک به‌طور کامل آزاد شود.»
حملات شبانه با پهپاد و آتش‌سوزی در مزارع
در تحولی دیگر، نیروی هوایی اوکراین اعلام کرد که روسیه در شامگاه جمعه ۸۷ پهپاد انفجاری و فریب‌دهنده شلیک کرده که ۳۳ مورد آن رهگیری شده‌اند و ۳۶ پهپاد دیگر نیز احتمالا با اخلال الکترونیکی از بین رفته‌اند.
سرویس اضطراری اوکراین اعلام کرد که حملات روسیه باعث خسارت به مزارع در منطقه اودسا و آتش‌سوزی در منطقه «سومی» شده است. این آتش‌سوزی‌ها مهار شده و تلفات انسانی گزارش نشده است.
وزارت دفاع روسیه نیز اعلام کرد که سامانه‌های پدافند هوایی این کشور، دو پهپاد اوکراینی را در جریان این حملات شبانه ساقط کرده‌اند.