ارتش لبنان روز پنجشنبه بر اساس مفاد آتشبس توافق شده میان اسرائیل و حزبالله و به منظور نظارت بر اجرای آن، نیروها و تانکهایی را در سراسر جنوب این کشور مستقر کرد.
این آتشبس به جنگی پایان داد که یک روز پس از حمله بیسابقه حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد و ضمن به جا گذاشتن هزاران کشته در لبنان، باعث آوارگی گسترده ساکنان مناطق جنوبی در لبنان و شهروندان ساکن در سرزمینهای شمالی اسرائیل شد.
اسرائیل ماه سپتامبر تمرکز اصلی خود را از غزه به لبنان تغییر داد تا ضمن ایمن کردن مرز و مناطق شمالی خود از گزند حملات حزبالله، ضربههای سنگینی به این گروه شبهنظامی شیعه مورد حمایت ایران وارد کند.
ارتش لبنان جایگزین حزبالله در جنوب لبنان میشود
طبق شرایط آتشبس، ارتش لبنان و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل تنها نیروهای نظامی حاضر و مستقر در جنوب لبنان خواهند بود، جایی که حزبالله از مدتها پیش در آن نفوذ داشته است.
به گفته یک منبع نظامی لبنانی، نیروهای این کشور در حال «گشتزنی و برپایی ایستهای بازرسی» در جنوب رودخانه لیتانی هستند، بدون آنکه وارد مناطقی شوند که نیروهای اسرائیلی هنوز در آنجا حضور دارند.
به گزارش فرانسپرس، در روستای مرزی القلیعه واقع در شهرستان مرجعیون، ساکنان با پاشیدن برنج و پرتاب شاخههای گل از ورود سربازان ارتش لبنان به این منطقه استقبال کردند.
ساکنان این روستای مسیحینشین ضمن کف زدن و تشویق سربازان و نیز تکان دادن پرچم قرمز، سفید و سبز لبنان، شعار میدادند: «ما فقط ارتش لبنان را میخواهیم.»
از زمان اجرایی شدن آتشبس در روز چهارشنبه، دهها هزار لبنانی که خانههای خود را ترک کرده بودند، به تدریج به شهرها و روستاهای خود بازگشته و در بدو ورود با ویرانیهای به جا مانده از جنگ مواجه میشوند.
ام محمد بزیح، بیوه ای که دو ماه پیش به همراه چهار فرزندش از روستای زبقین در جنوب کشور گریخته بود، میگوید: «با وجود همه ویرانیها و غم و اندوه، خوشحالم که برگشتیم.»
او در حالی که با خستگی مفرط شیشههای شکسته و تکههای سنگ فرش شده کف را جارو میکرد، گفت: «احساس میکنم روحمان بازگشته است.»
بحرانهای پس از جنگ
با وجود شادی مردم لبنان از حصول توافق آتشبس و توقف درگیریها، این کشور برای بهبود اوضاع و خروج از بحرانهای متعدد به زمان زیادی نیاز دارد.
لبنان حتی پیش از این درگیری، سالها با بحرانهای سیاسی و اقتصادی دست و پنجه نرم میکرد. دادههای بانک جهانی اوایل سال جاری نشان داد که نرخ فقر در این کشور طی دهه گذشته ۳ برابر افزایش یافته است.
با اعلام روز پنجشنبه خبرگزاری رسمی لبنان مبنی بر اینکه پارلمان قرار است پس از دو سال بلاتکلیفی سرانجام روز ۹ ژانویه برای انتخاب رئیسجمهوری تشکیل جلسه دهد، جرقهای از امید در چهره شهروندان این کشور دیده شد.
لبنان به شدت از نظر سیاسی و فرقهای دچار تشدد و دستهبندی است و حزبالله مدتهاست بر اکثریت شیعه تسلط دارد.
حزبالله، تنها گروه مسلحی که از تسلیم سلاحهای خود پس از جنگ داخلی ۱۹۷۵-۹۰ امتناع کرد، با ارائه خدمات بهداشتی و آموزشی در جهت افزایش محبوبیت خود قدم گذاشت.
این گروه زرادخانهای مهم و قابلتوجه را جمعآوری و حفظ کرده که عمدتاً توسط ایران تأمین میشود و به طور گسترده مجهزتر و کاملتر از ذخایر تسلیحاتی ارتش لبنان در نظر گرفته میشود.
اگرچه حزبالله در مذاکرات مستقیم برای توافق آتشبس جاری تحت میانجیگری ایالات متحده و فرانسه شرکت نداشت اما نبیه بری، رئیس پارلمان و متحد این گروه شبهنظامی شیعی به نمایندگی از آنها در این مذاکرات حضور پیدا کرده بود.
حزبالله روز چهارشنبه پس از اجرای آتشبس، مدعی شد که به «پیروزی» در جنگ علیه اسرائیل دست یافته است.
شبهنظامیان شیعی لبنان با اعلام اینکه «پیروزی از جانب خداوند متعال برای تلاش در جهت آرمانی مقدس حاصل شده است» تاکید کردند «برای مقابله با جاهطلبیها و حملات دشمن اسرائیلی» آمادگی کامل دارند.
این در حالیست که حزبالله در طول این جنگ ضربههای بیسابقهای را از سوی اسرائيل متحمل شد و در این میان حسن نصرالله، رهبر کاریزماتیک و کهنهکار خود را در حملات ماه سپتامبر از دست داد.
از دیگر خسارات تحمیل شده به این گروه میتوان به کشته شدن تعدادی از فرماندهان ارشد و نیز ترور هاشم صفیالدین، فردی که برای جانشینی نصرالله در نظر گرفته شده بود، اشاره کرد.
حسن فضلالله، نماینده حزبالله در پارلمان لبنان به خبرگزاری فرانسه گفت که گروهش برای استقرار ارتش در جنوب همکاری لازم را خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه «همکاری کاملی» با دولت لبنان در تقویت استقرار ارتش وجود دارد، افزود که حزبالله «هیچ سلاح یا پایگاه قابلرؤیتی» در این مناطق ندارد، لذا «هیچکس نمیتواند ساکنان را به زور از روستاهایشان بیرون کند.»
خروج تدریجی اسرائیل از جنوب لبنان
در شمال اسرائیل که بیش از یک سال است تحت حملات مستمر حزبالله قرار دارد، امید به بازگشت آرامش با تردیدهایی در مورد دوام آتشبس در هم آمیخته است.
نیسیم راویو، شهروند ۷۰ ساله اسرائيلی که در شهر ساحلی نهاریا، در ۱۰ کیلومتری مرز لبنان ساکن است نسبت به این آتشبس ابراز ناامیدی میکند.
او میگوید: «شرم آور است، باید حداقل دو ماه دیگر ادامه میدادیم و کار را تمام میکردیم. هنوز احساس امنیت نمیکنیم و از این بابت خوشحال نیستیم.»
به گفته مقامات اسرائیل، درگیری با حزبالله دست کم ۸۲ کشته در میان سربازان ارتش این کشور به جا گذاشته و به جان باختن ۴۷ غیرنظامی منجر شده است.
یک مقام آمریکایی به شرط ناشناس ماندن به خبرنگاران گفت، طبق توافق آتشبس، نیروهای اسرائیلی مواضع خود را به طور موقت در جنوب لبنان حفظ خواهند کرد، اما نیروهای امنیتی و سربازان ارتش لبنان طی یک دوره ۶۰ روزه به تدریج در مناطق جنوبی مستقر میشوند.
به گفته این مقام آمریکایی، اسرائیل سپس بدون ایجاد خلايی که سبب ورود حزبالله یا دیگر نیروها شود تا استقرار کامل ارتش لبنان، خروج تدریجی را آغاز خواهد کرد.
ارتشهای اسرائیل و لبنان از ساکنان روستاهای خط مقدم خواستهاند که از بازگشت فوری به خانههای خود خودداری کنند.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل میگوید: «ما بر مواضع در جنوب لبنان تسلط داریم، هواپیماهای ما همچنان در حریم هوایی لبنان پرواز میکنند.»