از پوتین گرفته تا شی جین پینگ، رهبران اروپایی و ناتو تا مودی هند، رهبران جهان چه کسی را بعنوان رئیس جمهوری جدید آمریکا در کاخ سفید ترجیح می‌دهند؟
آگهی
رهبران جهان از نزدیک در حال ارزیابی انتخابات ریاست جمهوری روز سه‌شنبه پنجم نوامبر (۱۵ آبان ۱۴۰۳) در بزرگترین ابرقدرت نظامی و اقتصادی جهان هستند. با توجه به درگیری‌های ادامه‌دار در نوار غزه و اوکراین و تشدید اختلافات تجاری، انتظار می‌رود که نتیجه رقابت بین دونالد ترامپِ جمهوری‌خواه و کامالا هریسِ دموکرات، به‌طور قابل‌توجهی بر مسائل مهم جهانی در سال‌های آینده تأثیر بگذارد.
برخی از رهبران جهان سر بسته و تلویحا اعلام کردند که ترجیح آنها کدام شخص است، ولی برخی دیگر علناً ابراز بی‌طرفی کرده‌اند و بر لزوم حفظ روابط قوی با هر دولتی که در واشنگتن حاکم باشد تاکید کردند. برخی دیگر هم گفته‌اند که در روابط فی‌مابین آمریکا با کشور آنها آب از آب تکان نخواهد خورد و اساسا مهم نیست که چه کسی اداره امور در واشنگتن را برعهده خواهد داشت.
هریس اولویت واضح اروپاست
ترامپ آشکارا مخالفت خود را با نحوه خرج‌کرد اعضای پیمان ناتو یا همان اتحاد نظامی بین آمریکا و کشورهای کلیدی اروپای غربی ابراز کرده و چندین بار تهدید به خروج از ناتو کرده است. با این حال، مشاوران امنیت ملی و کارشناسان دفاعی او بعید می‌دانند که او از این ائتلاف خارج شود. با این وجود، انتقادات ترامپ از ناتو همچنان ادامه دارد و انتظار می‌رود که او متحدان ناتو را تحت فشار قرار دهد تا مخارج دفاعی خود را افزایش دهند.
موضع متمایز ترامپ در مورد مناقشه روسیه و اوکراین نیز می‌تواند تلاش نظامی غرب علیه مسکو را به خطر بیندازد. ترامپ با اعطای بسته کمک خارجی به کی‌یف مخالفت است و استدلال می‌کند که این بسته‌ها باید به عنوان وام به جای کمک مالی ارائه شود.
علاوه بر این، پیروزی ترامپ به طور بالقوه می‌تواند بسیاری از سیاست‌های اتحادیه اروپا، از جریان‌های تجاری و یارانه‌های صنعتی گرفته تا مقررات نظارت دیجیتال را به هم بزند. پیروزی ترامپ می‌تواند به معنای همسویی کمتر با کشورهای اروپایی در همکاری برای طرح‌های انرژی‌های تجدیدپذیر باشد. کما اینکه ترامپ از افزایش تولید سوخت فسیلی برای کاهش وابستگی ایالات متحده به واردات انرژی خارجی حمایت کرده است.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در مقابل، هریس احتمالاً به قانون کاهش تورم بایدن و برنامه‌های انتقال انرژی پاک ادامه می‌دهد و فرصت‌هایی برای همکاری با اروپا ایجاد می‌کند. هریس در طول مبارزات انتخاباتی اولیه ریاست جمهوری ۲۰۱۹ خود متعهد شد که فرکینگ - روشی برای استخراج نفت و گاز از طریق حفاری زمین، که فعالان محیط زیست به دلیل مصرف زیاد آب و انتشار متان از آن انتقاد می کنند - را ممنوع کند. هر چند که اجرای این وعده او در هاله‌ای از ابهام است.
اگر قرار می‌بود اروپایی‌ها رئیس‌جمهور بعدی ایالات متحده را انتخاب کنند، نتیجه واضح بود. در اروپای غربی، ۶۹ درصد از کامالا هریس، نامزد دموکرات ها حمایت می کنند، در حالی که ۴۶ درصد در اروپای شرقی این کار را انجام می دهند. بر اساس نظرسنجی ماه اکتبر «نوووس» و «گالوپ اینترنشنال»، دونالد ترامپ، نامزد جمهوری خواه تنها ۱۶ درصد از رای دهندگان در اروپای غربی و ۳۶ درصد در اروپای شرقی را به خود جلب می‌کرد. هریس بالاترین رتبه را در دانمارک (۸۵ درصد) و فنلاند (۸۲ درصد) دارد در حالی که دونالد ترامپ بیشترین طرفداران را در صربستان (۵۹ درصد) و مجارستان (۴۹ درصد) دارد.
دیوید مک آلیستر، عضو پارلمان اروپا و رئیس کمیته روابط خارجی آن در مصاحبه‌ای گفت: ««ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود علاقه‌ای به تقویت شراکت فرا-آتلانتیک نداشت. برعکس، آن چهار سال چالش‌برانگیز بود. ما آموختیم که غیرقابل پیش‌بینی‌بودن یک اصل اساسی در سیاست خارجی ترامپ است.»
بنابراین می‌توان گفت که اکثریت رهبران اروپایی غربی کامالا هریس را به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده ترجیح می‌دهند. به عنوان مثال، اولاف شولتس، صدراعظم آلمان با اشاره به خانم هریس گفت: «من او را خوب می شناسم. او مطمئناً رئیس جمهور خوبی خواهد بود.»
ترجیح چین و کشورهای شرق آسیا
کشورهای آسیایی مانند ژاپن، کره جنوبی و تایوان به دقت انتخابات ایالات متحده را زیر نظر دارند تا تغییرات بالقوه سیاستی را که ممکن است بر امنیت منطقه و ثبات اقتصادی تأثیر بگذارد، ارزیابی کنند. نه ترامپ و نه هریس به جزئیات در مورد اینکه در صورت انتخاب شدنشان در قبال چین چه خواهد بود، توضیح نداده اند.
پیروزی ترامپ ممکن است به این معنی باشد که او تمرکز خود را به سیاست داخلی معطوف کند و همکاری با کره جنوبی و ژاپن را کاهش دهد. برعکس، دولت هریس احتمالاً تداوم سیاست را با دولت بایدن حفظ خواهد کرد.
کره جنوبی و ژاپن به صراحت از یک نامزد حمایت نکرده‌اند، اما روابط آنها با واشنگتن در دوران بایدن شکوفا شد. سيول و توکیو صرفا به دنبال تضمین این هستند که حمایت ایالات متحده در دولت بعدی پابرجا باقی بماند.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
علیرغم آغاز یک جنگ تجاری، ترامپ اغلب بر رابطه مثبت خود با شی تاکید کرده است. پس از اینکه ترامپ در ۱۴ ژوئیه از یک سوء قصد جان سالم به در برد، گفت که رهبران جهان با او تماس گرفته اند. ترامپ در یک گردهمایی گفت «من با رئیس جمهور شی خیلی خوب کنار میام. او مرد بزرگی است، وقتی شنید چه اتفاقی افتاده، یادداشت زیبایی برای من فرستاد.»
از نظر مقامات پکن هر نامزدی خطراتی مشابه برای چین دارد اما هیچ اجماع واضحی در مورد اینکه چه کسی برای چین به طور کلی بهترین است، وجود ندارد. رئیس جمهور چین، شی جین پینگ، از هرگونه تایید عمومی خودداری کرده است.
ترامپ در دوران ریاست جمهوری خود جنگ تجاری با چین را آغاز کرد و در سال ۲۰۱۸ بر ۲۵۰ میلیارد دلار واردات چینی تعرفه وضع کرد. در پاسخ، چین بر ۱۱۰ میلیارد دلار واردات از ایالات متحده تعرفه اعمال کرد.
بعید است که ترامپ در صورت انتخاب مجدد این رویکرد را تغییر دهد، اگرچه دموکرات ها نیز ممکن است با نفوذ جهانی چین مقابله کنند.
در میان عموم مردم چین، از جمله رهبران تجاری، به نظر می رسد ترامپ با اختلاف قابل توجهی نامزد مورد علاقه آنها باشد. آنها ترامپ را مناسب‌تر برای چین می‌دانند، زیرا معتقدند سیاست‌های او نسبت به بایدن «کمتر تقابلی» بوده و چه بسا ترامپ بیش از آنکه به چین آسیب وارد کرده باشد به خود آمریکا آسیب زده است.
هند و ناراندا مودی
هند در مورد انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده موضعی محتاطانه اتخاذ کرده است. به نظر می‌رسد که نارندرا مودی نخست وزیر هند با اجتناب از تایید علنی هر یک از نامزدها، در حال ایمن نگه‌داشتن روابط دهلی و واشنگتن است. این رویکرد به شدت با حمایت قوی دهلی‌نو از کمپین انتخاب مجدد ترامپ در چهار سال قبل در تضاد است.
روابط ایالات متحده و هند در سال‌های اخیر به دلیل منافع مشترک در ایجاد موازنه با نفوذ چین و ارتقای روابط اقتصادی و دفاعی تقویت شده است. در عین حال، هند روابط نزدیک خود با روسیه را حفظ کرده و از محکوم کردن اقدامات مسکو در اوکراین خودداری کرده است.
از طرفی، دهلی انتقادهای ایالات متحده در مورد سیاست‌های داخلی هند را به عنوان یک چالش در نظر می‌گیرد. حال آنکه ترامپ احتمالاً رویکرد معاملاتی‌تری را با هند اتخاذ خواهد کرد. بنابر این، تمایل ترامپ به کاهش تنش ها با روسیه و موضع حمایتی او در قبال سبک رهبری مودی ممکن است اصطکاک در برخی از موضوعات دوجانبه مانند تجارت و دموکراسی را کاهش دهد.
روسیه و ولادیمیر پوتین
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در ماه سپتامبر با لبخندی تمسخرآمیز به پرسشی درباره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا پاسخ داد. پوتین به طنز گفت که رئیس‌جمهور «مورد علاقه» او برای آمریکا جو بایدن بوده است، اما از آنجایی که بایدن دیگر کاندیدای انتخابات نیست، به‌طور کنایه‌آمیز از حمایت از کامالا هریس گفت و خنده «واگیردار» او را به‌عنوان یک نکته مثبت مطرح کرد.
پوتین در نشست ولادی‌وستوک درباره ترامپ گفت: «تحریم‌ها و محدودیت‌های بسیاری علیه روسیه وضع شد که هیچ رئیس‌جمهور دیگری پیش از او این کار را انجام نداده بود.»
از پاسخ کنایه‌امیز پوتین که بگذریم، شاید به نظر برسد که ترامپ گزینه ترجیحی کرملین است.
هریس وعده حمایت از اوکراین را داده و به‌نظر می‌رسد که احتمالاً کمک‌های نظامی و اقتصادی دولت بایدن را به این کشور ادامه خواهد داد، در حالی که ترامپ ابراز تمایل به مذاکره برای پایان دادن به درگیری کرده و احتمالاً تحریم‌ها علیه روسیه را لغو خواهد کرد.
علاوه بر این، هریس به‌طور علنی از روسیه در مسائل حقوق بشر به‌ویژه در رابطه با مرگ رهبر مخالفان روسیه، الکسی ناوالنی، در زندان انتقاد کرده و مرگ او را «نشانه‌ای دیگر از بی‌رحمی پوتین» دانسته است. در مقابل، ترامپ وضعیت ناوالنی را با دردسرهای قانونی خودش مقایسه کرده است.
کامالا هریس مشخص نکرده است که موضع او چه تفاوتی با موضع‌گیری جو بایدن دارد. ایالات متحده تاکنون بیش از ۵۹.۵ میلیارد دلار تسلیحات و کمک به اوکراین، از زمان شروع حملات روسیه در سال ۲۰۲۲، ارسال کرده است.
جامعه اطلاعاتی ایالات متحده در ژوئیه ۲۰۱۶ پوتین را به مداخله در انتخابات با هدف کمک به ترامپ برای شکست رقیب دموکرات او یعنی هیلاری کلینتون متهم کرد. اطلاعات آمریکا همچنین مدعی شد که روسیه در انتخابات ۲۰۲۰ نیز دخالت کرده است.
پوشش رسانه‌های دولتی روسیه از انتخابات نیز نشان می‌دهد که کرملین انتخاب دونالد ترامپ را ترجیح می‌دهد، اما به نظر می‌رسد که ساکنان مسکو در ترجیحات خود اختلاف نظر داشته باشند.
کشورهای عرب خاورمیانه
حمایت قوی دولت بایدن از اسرائیل در طول جنگ غزه باعث نارضایتی گسترده دولت‌ها و جوامع عربی شده است. بسیاری در منطقه موقعیت فعلی ایالات متحده را برای ثبات منطقه مضر می دانند.
از یک سو، ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود یک «رویکرد معاملاتی» در پیش گرفت و عادی سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی مانند امارات و بحرین را از طریق توافقنامه ابراهیم تسهیل کرد. اما از سوی دیگر، با انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس در سال ۲۰۱۷، سیاست‌های او باعث افزایش نارضایتی در جهان اسلام شد.
در مجموع، تمایل ترامپ به کاهش دخالت نظامی آمریکا در مناقشات جهانی از سوی برخی از کشورهای عرب منطقه ترجیح داده می شود.
ایران، علی خامنه‌ای و دولت پزشکیان
درگیری بین اسرائیل و ایران ممکن است همچون مسائل داخلی مانند تورم و حق باروری برای زنان بر انتخابات ریاست جمهوری تأثیر نداشته باشد، اما رئیس جمهور بعدی باید در بحبوحه نگرانی های فزاینده از یک جنگ همه جانبه، موقعیت حساسی را در منطقه دنبال کند.
تحولات داخلی ایران
فارغ از کارزارهای انتخاباتی، دولت های مختلف آمریکا نسبت به حوادث و تحولات داخلی ایران نیز بی‌توجه نبوده‌اند. جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا در سالگرد جان باختن مهسا امینی در بازداشتگاه گشت ایران تحریم‌های بیشتری را علیه برخی از نهادها و افراد ناقض حقوق بشر اعمال کرد.
یا اینکه تازه‌ترین اظهارات دونالد ترامپ از مخالفت او با ایده تلاش فعالانه برای سرنگونی حکومت جمهوری اسلامی در ایران حکایت دارد. وی ابراز تمایل کرد که ایران به عنوان یک ملت باید پیشرفت کند اما تاکید کرد که نباید اجازه داد تهران به سلاح هسته‌ای دست یابد.
او همچنین گفته است که ایران ممکن است با دو فقره سوء قصد علیه او مرتبط باشد.
علی خامنه ای، رهبر ایران در در مورد انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا گفته بود که «سیاست ما در قبال آمریکا سیاست مشخص و حساب شده است و با رفت و آمد افراد تغییر نمی کند.» وی در ادامه گفته بود که «بله ممکن است حوادثی اتفاق بیفتد اما در سیاست ما هیچ تاثیری نمی گذارد، سیاست ما حساب شده و مشخص است. رفت آمد و اشخاص در آن تاثیری ندارد.»
ایران درگیر حواشی جنگ اسرائیل علیه شبه‌نظامیان فلسطینی حماس در نوار غزه است و گروه‌های شبه‌نظامی همسو با تهران که خود را «محور مقاومت» می‌خوانند، و حزب‌الله لبنان به شدت تحت تاثیر این وقایع قرار گرفتند.
علی خامنه‌ای روز شنبه طی سخنانی گفت: «دشمنان اعم از آمریکا و رژیم صهیونیستی [اسرائیل] بدانند نسبت به آنچه که در مقابل ایران و جبهه مقاومت انجام می‌دهند قطعاً پاسخ دندان شکن دریافت خواهند کرد.»
نیروهای نیابتی و باز شدن دست نتانیاهو
رهبران جمهوری خواه از دولت بایدن خواسته اند که کمک های امنیتی به اسرائیل را افزایش دهد و تهران و گروه های نیابتی اش را با پیامدهای نظامی تهدید کند. حال آنکه جو بایدن دموکرات پیش‌تر گفته بود که از حمله احتمالی اسرائیل به سایت های هسته ای ایران حمایت نمی کند.
دونالد ترامپ نیز به نوبه خود درگیری‌های فزاینده را ناشی از رهبری ضعیف آقای بایدن و هریس می‌داند. ترامپ گفت که پاسخ بایدن به سوال سایت هسته ای باید «ابتدا به هسته ای ضربه می زد و بعد نگران بقیه بود». ترامپ استدلال کرد که پاسخ بایدن به سوال حمله احتمالی اسرائیل به سایت های هسته ای ایران باید این می‌بود که «ابتدا هر وقت به اهداف هسته ای حمله می‌شد بعد راجع به عواقب آن نگران می‌شد.»
نگرانی اصلی ایران پتانسیل ترامپ برای قدرت دادن به بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل برای حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران، انجام ترورهای هدفمند و اعمال مجدد سیاست قبلی او موسوم به «فشار حداکثری» از طریق تشدید تحریم‌ها بر صنعت نفت این کشور است.
پس از حمله موشکی ایران به اسرائیل، هریس ایران را «نیروی بی‌ثبات‌کننده و خطرناک در خاورمیانه» خواند و گفت که از دستور بایدن برای سرنگونی موشک‌های ایرانی که اسرائیل را هدف قرار می‌دهند، توسط ارتش آمریکا حمایت می‌کند.
او گفت: «ایران نه تنها تهدیدی برای اسرائیل است، بلکه تهدیدی برای پرسنل آمریکایی در منطقه، منافع آمریکا و غیرنظامیان بیگناه در سراسر منطقه است که از دست نیروهای نیابتی و تروریست‌های تحت حمایت ایران رنج می‌برند».
ترامپ نیز در همین راستا، ایران را به «صدور تروریسم به سراسر جهان» متهم کرد. اما او همچنین رهبری دولت بایدن را مسئول این رگبار موشکی دانست و دوباره این استدلال را مطرح کرد که اگر او در کاخ سفید بود این اتفاق نمی افتاد.
توافق هسته‌ای
مشخص نیست که آیا هریس در صورت پیروزی در انتخابات، تلاش خواهد کرد برای توافق هسته ای جدید با ایران مذاکره کند یا خیر. در طول مبارزات انتخاباتی ۲۰۲۰، هریس گفت که «تا زمانی که ایران به پایبندی قابل راستی‌آزمایی خود بازگردد» او نیز به دنبال پیوستن مجدد به توافق هسته‌ای ایران خواهد بود.
ترامپ در انتقاد از توافق دولت اوباما موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بسیار جدی بوده و ایالات متحده را از این پیمان خارج کرد.
با این حال مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران روز یکشنبه با تأکید بر اینکه «جمهوری اسلامی ایران به هیچ‌وجه تجاوز به حریم و امنیت خود را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت،» با لحنی متعادل‌تر از خامنه‌ای خطاب به سران اسرائیل گفت: «آنها به خوبی می‌دانند که در صورت ارتکاب هرگونه خطایی بر علیه جمهوری اسلامی ایران پاسخی دندان‌شکن دریافت خواهند کرد، گرچه اگر در رفتار خود تجدیدنظر کنند، آتش‌بس را بپذیرند و دست از کشت و کشتار مردم مظلوم و بیگناه منطقه بردارند ممکن است در نوع و شدت پاسخ ما اثر داشته باشد.»
هر چند در سیاست‌های اعلامی مقامات جمهوری اسلامی ایران فرقی نمی‌کند چه کسی در کاخ سفید باشد اما کسی که بتواند بر نتانیاهو بیشتر تاثیر گذار باشد و مانع کشیده شدن پای ایران به یک جنگ منطقه‌ای شود و احتمال رسیدن با او به یک توافق هسته‌ای بیشتر باشد تا بلکه از فشارهای اقتصادی ایران کم شود، شاید گزینه بهتری باشد.
این موضوع تا حدی به این بستگی دارد که کنش منطقه‌ای خود ایران نیز چه خواهد بود. در حالی که ترامپ می‌تواند گزینه بهتری به لحاظ ایجاد شکاف بین اروپا و آمریکا و انزواطلبی باشد اما در عین حال می‌تواند به گزینه‌ای به شدت نامطلوب تبدیل شود که با وضع تحریم‌های فلج کننده و باز گذاشتن دست نتانیاهو در ضربه زدن به نیروهای منطقه‌ای، موقعیت مقامات ایران را تضیف کند.