افزایش مخالفت‌ها در آمریکا در مقابل احیای برجام؛ اروپا و ایران در انتظار دریافت پاسخ واشنگتن
نظرها
بعد از روزها و هفته‌های پر چالش در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای ایران، گزارش‌های غیر رسمی حاکی از آن است که احتمال دارد آمریکا روز، جمعه ۱۹ اوت، پاسخ خود را به پیشنهادات ایران از طریق هماهنگ کننده اتحادیه اروپا، به اطلاع تهران برساند.
هفته گذشته اتفاقاتی در آمریکا رخ داد که هرچند به صورت مستقیم ارتباطی با پرونده هسته‌ای ایران نداشتند، اما حواشی پررنگی داشتند که سایه آنها می‌تواند بر فشار بیشتر به ایران بیانجامد.
حمله هادی مطر به سلمان رشدی، نویسنده کتاب «آیات شیطانی» چندین دهه پس از صدور فتوای روح‌الله خمینی مبنی بر لزوم قتل این نویسنده از جمله این موارد بود. این جوان ۲۴ ساله عرب که می‌گوید رهبر انقلاب ۱۳۵۷ ایران را تحسین می‌کند با ضربات چاقویی که به بدن سلمان رشدی وارد کرد، فشارهای بین‌المللی علیه ایران را شدت بخشید.
این موضوع موجب شد تا صدای مخالفان توافق هسته‌ای با ایران در آمریکا بار دیگر بلندتر شود. منتقدان توافق با ایران مدت‌هاست که در کنگره آمریکا رهبران این کشور را از هرگونه توافق با ایران باز می دارند، حالا با حمله به سلمان رشدی و البته صدور کیفرخواست برای یک شهروند ایرانی عضو سپاه پاسداران به دلیل تلاش برای قتل جان بولتون، مشاور پیشین امنیت ملی آمریکا بیش از گذشته به دولت بایدن فشار می‌آورند که میز مذاکره را ترک کند.
کریم سجادپور کارشناس مسائل ایران در موسسه کارنگی در این خصوص به خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید: «این بار کار دولت بایدن برای فروش توافق در داخل آمریکا سخت‌تر از کار اوباما در سال ۲۰۱۵ خواهد بود، چرا که دیگر توهمی در خصوص تغییر رفتارهای منطقه‌ای ایران وجود ندارد و واضح است که قرار نیست تعدیلی در سیاست‌های ایران ایجاد شود و همکاری بیشتر میان تهران و واشنگتن هم در کار نخواهد بود.»
جان بولتون که یکی از ضد ایرانی‌ترین سیاستمداران آمریکایی به شمار می‌رود و پیشتر از حمله نظامی به ایران حمایت کرده همواره از مخالفان توافق هسته‌ای با تهران بوده است. مشاور امنیت ملی در دولت دونالد ترامپ در این خصوص می‌گوید: «من فکر می‌کنم این یک توهم است که تصور کنیم رژیمی که می‌خواهیم با آنها توافقنامه کنترل تسلیحات منعقد کنیم به تعهداتش پایبند و یا حتی در مذاکره جدی باشد. چرا که آنها همزمان با مذاکره در حال طراحی ترور یک مقام عالی رتبه آمریکایی هستند.»
اشاره آقای بولتون به عدم پایبندی ایران به تعهداتش در توافق هسته‌ای در حالی مطرح می‌شود که تا پیش از خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، مطابق با گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران به صورت کامل تعهدات خود در توافق هسته‌ای را اجرا کرده بود. بعد از آنکه دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ با مشاوره افرادی چون جان بولتون تصمیم گرفت از برجام خارج شود، ایران به صورت تدریجی اجرای تعهدات خود در این توافق را کاهش داد.
از دیگر شخصیت‌های تندرو آمریکایی که با حصول برجام مخالف است، می‌توان به ریچارد گلدبرگ کارمند پیشین شورای امنیت ملی در دولت ترامپ اشاره کرد. آقای گلدبرگ که از اعضای ارشد بنیاد دفاع دموکراسی است در این خصوص به آسوشیتدپرس می‌گوید: «اعطای تخفیف در تحریم‌های علیه ایران آن‌هم در حالیکه این کشور در حال انجام توطئه‌های تروریستی در حال داخل خاک آمریکا است، یک دیوانگی است.»
لازم به ذکر است که بنیاد دفاع از دموکراسی از مجموعه نهادهای سیاسی نزدیک به دولت ترامپ محسوب می‌شود که همواره از اعمال فشار بر ایران حمایت می‌کند.
با وجود انقادات شخصیت‌های تندرو در آمریکا، دولت بایدن می‌گوید هرچند به جدی بودن توطئه‌های ایران اذعان دارد اما به باور کاخ سفید این موضوعات ارتباطی با موضوع توافق هسته‌ای ندارند. دولت آمریکا همچنین تاکید دارد که در شرایط کنونی هیچ چیزی خطرناک‌تر از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای نیست و همچنان اولویت آنها جلوگیری از این اتفاق خواهد بود.
ند پرایس سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به انتقادات و فشارهای جمهوری‌خواهان تندرو در نشست خبری خود گفت: «برجام، چالش اصلی و واحدی است که ما با در خصوص ایران با آن رو به رو هستیم. تهدیدکننده‌ترین چالشی که ممکن است ما از جانب ایران با آن رو به رو شویم، دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای است. شکی نیست که ایران مجهز به سلاح هسته‌ای تهدید واقعی بسیار بزرگ‌تر برای کشورهای منطقه‌ای و همچنین یک تهدید بالقوه برای کشورهای فرمنطقه‌ای خواهد بود.»
با این حال هنوز پاسخ آمریکا به بسته پیشنهادی ایران و یا به عبارت دقیق‌تر پاسخ ایران به پیشنهاد اروپا اعلام نشده است. گزارش‌های غیر رسمی از سوی خبرنگارانی که ارتباطات نزدیکی به هیئت‌های مذاکره کننده آمریکایی و اروپایی دارند حاکی از آن است که احتمال دارد امروز، جمعه ۱۹ اوت، پاسخ آمریکا از طریق اتحادیه اروپا به ایران اعلام خواهد شد.
همچنین لارا روزن، خبرنگار آمریکایی که سالهاست موضوع مذاکرات هسته‌ای ایران را به صورت تخصصی دنبال می‌کند در تازه‌ترین مقاله خود به نقل از منابع اروپایی نوشته که انتظار می‌رود پاسخ واشنگتن به ایران هر لحظه و احتمالا جمعه اعلام و ارسال شود.
در همین زمینه علی واعظ، مدیر گروه بین‌المللی بحران می‌گوید که انتظار ندارد پاسخ آمریکا به تهران یک «بله قطعی» باشد. آقای واعظ بر این باور است که به احتمال زیاد یک مصالحه میانی بین طرفین شکل خواهد گرفت. هرچند او تاکید کرده در صورتی که ایران باز هم درخواست‌های جدیدی مطرح کند، مشخص نیست که نتیجه مذاکرات چگونه رقم خواهد خورد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
با گذشت بیش از ۱۰ روز از زمان پایان مذاکرات هسته‌ای در وین، هرچند امیدها برای احیای این توافق افزایش یافته اما همچنان سایه تردید نیز بر سر این گفتگوها سنگینی می‌کند. رسانه‌ها در داخل ایران نسبت به قبل با رویکرد خوش‌بینانه‌تری احتمال رسیدن به توافق را تحلیل و ارزیابی می‌کنند و افراد نزدیک به تیم مذاکره کننده ایرانی هم در اظهار نظرهای خود بیش از گذشته از نزدیک بودن حصول به توافق سخن می‌گویند. هرچند تجربه ماه‌های اخیر گفتگوها نشان داده با وجود نزدیکی طرفین به توافق، باز هم می‌توان انتظار داشت که مسیر مذاکرات به سرانجامی جز توافق بیانجامد.