قتل رئیس جمهور هاییتی؛ چه کسی بر کشور حکومت می‌کند و چه کسی طراح ترور است؟
نظرها
چه کسی پشت ماجرای ترور جوونل موئیز، رئیس جمهور هائیتی است و چه کسی به طور قانونی مسئولیت انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در این کشور را برعهده دارد؟
اگرچه تمام جوانبِ ماجرای پیچیدۀ ترور رئیس جمهور ۵۳ ساله این کشور روشن نیست، اما مهمترین نکات دربارۀ آنکه بر این کشور جزیره‌ایِ واقع در دریای کارائیب طی یک هفته اخیر گذشته، در ادامه ارائه می‌شود.
عملیاتی که «به راحتی» اجرا شد
چهارشنبه گذشته ۷ ژوئیه در ساعت ۱ بامداد به وقت محلی، یک گروه از کماندوهای مسلح به محل اقامت جوونل موئیز در پورتو پرنس، پایتخت هائیتی حمله کردند و او را کشته و همسرش را به شدت زخمی کردند.
به گفته منابع دولت هائیتی، آنها در پوشش اعضای آژانس «DEA» که یک آژانس مبارزه با مواد مخدر در ایالات متحده است، ظاهر شده بودند.
در ویدئویی که از این حادثه در شبکه‌های اجتماعی در گردش است، صدای بیش از سی تیراندازی شنیده می‌شود.
با این حال به نظر می‌رسد که این عملیات ترور، بگونۀ شگفت آوری آسان بوده و حتی هیچ مورد از جراحت در میان افسران پلیسی که باید از رئیس جمهور محافظت می‌کردند نیز گزارش نشده است؛ رئیس جمهوری که محبوبیت چندانی در میان مردم کشورش نداشت.
رسانه‌های محلی به نقل از قاضی مسئول پرونده اعلام کردند که دوازده گلوله به بدن رئیس جمهور اصابت کرده است.
مارتین موئیز، بانوی اول هائیتی که بشدت زخمی شده بود نیز قبل از اینکه با هواپیما به میامی منتقل شود، ابتدا در یک بیمارستان محلی تحت مداوا قرار گرفت. کلود جوزف، نخست‌وزیر موقت هائیتی عصر چهارشنبه اعلام کرد که هم اکنون وضعیت وی «پایدار» است.
چه کسانی عاملان این حمله بودند؟
بوكیت ادموند، سفیر هائیتی در ایالات متحده اعلام کرده است که رئیس جمهور این کشور در یک عملیات «کاملا برنامه‌ریزی شده» توسط «قاتلانی حرفه‌ای و مزدور» كشته شده است.
او افزود که اعضای این گروه مسلح «خارجی‌هایی بودند که انگلیسی و اسپانیایی صحبت می‌کردند».
لئون چارلز، رئیس پلیس ملی هائیتی نیز عصر چهارشنبه اعلام کرد که این گروه کماندوها متشکل از ۲۸ مهاجم شامل ۲۶ کلمبیایی و دو آمریکایی با اصالت هائیتی بودند. او افزود که تا کنون ۱۵ کلمبیایی و ۲ آمریکایی دستگیر وسه کلمبیایی کشته شده‌اند؛ هشت مظنون دیگر نیز همچنان فراری هستند.
تلویزیون هائیتی تصاویر چند تن از دستگیرشدگان همچنین گذرنامه‌های کلمبیایی آنها و اسلحه‌هایشان را پخش کرد.
رئیس پلیس ملی هائیتی همچنین اعلام کرد که تاکنون شمار قابل توجهی از مجریان این ترور را دستگیر کرده‌اند و اکنون به دنبال یافتن طراحان اصلی این حمله هستند.
واکنش کلمبیا و ایالات متحده آمریکا
دیگو مولانو، وزیر دفاع کلمبیا اعلام کرد که دست‌کم شش نفر از مظنونان کلمبیایی این عملیات «اعضای پیشین ارتش» این کشور هستند. او افزود که به پلیس و ارتش کشورش دستور داده تا در تحقیقات با مقامات هائیتی همکاری کنند.
یازده تن از مظنونان که در سفارت تایوان در پورتو پرنس مخفی شده بودند، سرانجام با گزارش مقامات سفارت و همکاری آنها با پلیس هائیتی دستگیر شدند.
وزارت خارجه ایالات متحده نیز بدون تایید دستگیری دو تن از اتباع آمریکایی در این ماجرا، اعلام کرد که با تحقیقات مقامات هائیتی همکاری خواهد کرد.
کلود جوزف یا آریل هنری؟ چه کسی هائیتی را اداره می‌کند؟
اکنون کلود جوزف، نخست‌وزیر موقت هائیتی مسئولیت اداره کشور را برعهده دارد. او به مدت دو هفته در کشور وضعیت اضطراری اعلام کرده و برای این مدت اختیارات بیشتری به قوه مجریه داده است.
با این حال در این باره یک «مشکل» جدی وجود دارد. جوونل موئیز دوشنبه گذشته یعنی دو روز قبل از کشته شدن، آریل هنری را که یک پزشک است را به مقام نخست‌وزیری گمارده و اعلام کرده بود که کلود جوزف «دیگر نخست‌وزیر نیست» و باید وظایف پیشین خود را به عنوان وزیر خارجه از سر بگیرد.
بر این اساس آریل هنری خود را نخست‌وزیر منصوب شده می‌داند؛ با این وجود اعلام کرده که آماده گفتگو و همفکری است.
در پی ترور رئیس جمهور هائیتی، بیشتر احزاب سیاسی مخالف دولت در این کشور کلود جوزف را به تصرف غیرقانونی قدرت متهم کردند.
با این وجود آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده روز چهارشنبه با کلود جوزف بصورت تلفنی گفتگو کرد و مقابل رسانه‌ها نیز دقیقا اعلام کرد که با «نخست‌وزیر موقت هائیتی» گفتگو کرده است.
واشنگتن همچنین از هائیتی خواست تا انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری را که برای پایان سال ۲۰۲۱ میلادی برنامه‌ریزی شده، برگزار کنند.
وضعیت امنیتی حاکم بر هائیتی
روز پنج‌شنبه همه فعالیت‌ها در هائیتی، از پایتخت تا دیگر شهرهای مهم آن متوقف بود و فرودگاه، فروشگاه‌ها، بانک‌ها، پمپ بنزین‌ها و مشاغل کوچک تعطیل بودند.
جمهوری دومنیکن در همسایگی این کشور نیز روز چهارشنبه مرز ۳۸۰ کیلومتری خود را با هائیتی بست و سطح امنیت را در این منطقه افزایش داد.