سفر به ژرفای خاورمیانه در گفتگو با فرید زکریا؛ از توافق با اسرائیل تا مقوله برجام

سفر به ژرفای خاورمیانه در گفتگو با فرید زکریا؛ از توافق با اسرائیل تا مقوله برجام
Copyright euronews
نگارش از Chris Burnsیورونیوز فارسی
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
لینک کپی پیست کد امبد ویدیو:Copy to clipboardCopied

فرید زکریا: «مشکل با اقدامات ترامپ این بود که آنها علی رغم تحمیل فشار بیشتر به ایران باعث ناپایداری وضعیت و بی ثباتی بسیار شدند. فکر می کنم دولت بایدن کاملا درست است که بگوید بیایید تلاش کنیم که ایران را برگردانیم به مسئله هسته ای و سپس در مورد سایر مسائل مذاکره کنیم.»

آگهی

یورونیوز با همکاری «انجمن استراتژی عرب» برنامه دستور کار خاومیانه را ارائه می دهد. سری جدید مصاحبه‌های ما شما را با تاثیرگذارترین تصمیم گیران، رهبران و کارشناسان خاورمیانه آشنا می کند و از آنها در مورد آینده ژئوپلیتیک و اقتصادی منطقه می پرسیم.

برای دیدن گفتگوهای جذاب، دیدگاههای آگاهی بخش و تجزیه و تحلیل‌های عمیق یکی از مناطق مهم استراتژیک جهان، هر ماه در این برنامه با ما باشید.

مهمان ما در برنامه این ماه، فرید زکریا نویسنده و تحلیلگر سیاسی است. عنوان کتاب جدید او «ده درس برای جهان پست پاندمیک» است. درباره چندین موضوع کلیدی در این برنامه صحبت می کنیم.

یورونیوز: فرید خوش آمدی. سال نو مبارک. انتظار سال ۲۰۲۱ شادتری را داری؟ شروعش که کمی خشن بوده اینطور نیست؟

زکریا: «متشکرم. خوشحالم از دعوتتان. بله شروع خیلی سختی داشتیم اما به نوعی نشانه ای برای آینده خوب است. یادمان باشد که دو اتفاق بزرگ در حال رخ دادن است. نخست این که دموکراسی آمریکایی دوباره خود را تحکیم بخشیده و پیروز شده است. می دانم که همه چیز بسیار بهم ریخته است و خشم زیادی وجود دارد و تنش های زیادی هم داریم. بسیاری احساس می کنند که به شدت با هم اختلاف نظر دارند. چالش این بود که آیا این موضوع در چارچوبی دموکراتیک حل خواهد شد؟ پاسخ مثبت است. جو بایدن مراسم تحلیف برگزار خواهد کرد. او رییس جمهور خواهد بود و ما به جلو می رویم.»

یورونیوز: یک لحظه صبر کنید. اما آنچه رخ داد این بود که ساختمان کاپیتول (کنگره) مورد حمله قرار گرفت، هشداری است به دیگران که در کشورهایشان با جنبش های پوپولیستی مواجه اند؟

زکریا: «چالش های موجود بسیار واقعی هستند چرا که ما درجه ای از اختلال عملکرد در جهان دموکراتیک ایجاد کرده ایم. وقتی احساسات مردمی تحریک می شوند شما شاهد وفاداری های قبیله ای هستید که به وفاداری به دموکراسی و وفاداری به حاکمیت قانون آسیب می زند.ما همچنین در حال رسیدن به پایان شیوع کووید هستیم. ما در حال انتقال به دنیای پسا همه گیری هستیم. اگر صادق باشیم باید بگوییم که فاز اول آن خیلی بد پیش رفته است. به استثنای چند کشور آسیای شرقی در همه جا تقریبا کارها بد انجام شده است. من باید امارات را بعنوان ستاره دیگری ذکر کنم. امارات کووید را خیلی خوب مدیریت کرده مانند تایون و کره جنوبی. اما بیشتر کشورها بد عمل کردند. مرحله دوم از بخش دولتی به بخش خصوصی می رویم : واکسیناسیون و درمان. در آنجا فکر می کنم که ما بهتر عمل خواهیم کرد.»

یورونیوز: کمی بیشتر درباره خاورمیانه و بی نظمی های جدید در جهان صحبت کنیم بویژه پس از آنکه ایالات متحده از تعهداتش در برخی از کشورهای جهان عرب عقب کشید. ما شاهد بازیگران دیگری در منطقه هستیم مانند ترکیه، چین و ایران. شرایط برای رسیدن به نوعی ثبات در منطقه چقدر پیچیده است؟

زکریا: «شما موضوع را خوب بیان کردید زیرا اکثر مردم متوجه شرایط زمینه ای نمی شوند. واقعیت اساسی ژئوپلیتیک در اینجا عقب نشینی ایالات متحده بوده است. من این موضوع را در آخرین کتابم «دنیای پسا آمریکایی» پیش بینی کردم و گفتم که دنیای پسا آمریکایی زیبا نخواهد بود. آنچه شما در خاورمیانه می بینید با ماجرای دوره دوم بوش پس از جنگ عراق شروع شد. سپس اوباما و اکنون ترامپ همه از خاورمیانه خارج شدند. بخشی به این دلیل که جنگ عراق آشفتگی ایجاد کرد و با واکنش های مردمی مواجه شد و بخشی به این دلیل که ایالات متحده اکنون از نظر انرژی مستقل است. اما نتیجه ایجاد نوعی صلح و آرامش متوازن برای همه آن منتقدان امپریالیسم آمریکا نبوده است. آنچه جایگزین شده رقابت محلی –منطقه ای و هرج و مرج است.»

یورونیوز: آمریکایی ها نمی خواهد به طور جدی درگیر شوند. در مورد اروپایی ها چطور؟ منظورم این است که آنها ارتباطات خوبی دارند اما تاکنون واقعا از وزنی که باید برخوردار نبوده‌اند درست است؟

زکریا: «اروپا بازیگر نخواهد بود. مشکل بنیادی این است که اروپا بعنوان یک نهاد استراتژیک یک ایده است و نه یک ابرقدرت. آنها دوست دارند که بتوانند به شیوه هدفمند عمل کنند اما نمی شود. اروپا برخی مناطق را در جهان دارد و این بزرگترین سرگرمی اروپاست. اروپا بطور استراتژیک در زمینه تجارت و امور ضد انحصار هدفمند عمل می کند. اروپا یک ایده است و یک واقعیت استراتژیک نیست و نخواهد بود.»

یورونیوز: قصد داشتم درباره توافقنامه آبراهام از شما بپرسم. آیا منافع بصرفه ای پشت آن هست که به نفع همه طرف ها باشد تا در آرامش تجارت بیشتری داشته باشند؟ آیا تجارت می تواند چسبی باشد که منطقه ای با ثبات تر ایجاد شود؟

زکریا: «به نظرم من توافقنامه آبراهام عالی بود. مهمترین دستاورد سیاست خارجه دونالد ترامپ بود. شاید هم تنها موفقیت سیاست خارجی ترامپ. احتمالا شما می گویید که ریشه آن امنیت ملی بود. دشمنی و خصومت و ترس مشترکی از ایران وجود دارد. اما این به معنای ناچیز بودن بخش تجاری آن نیست. بسیار عالی خواهد بود اگر بتوانیم وابستگی ها و هماهنگی های درونی واقعی را شاهد باشیم.»

یورونیوز: «آیا می تواند بر اساس توافق آبراهام به سمت نوعی کمپ دیوید رفت یا اینکه من دارم خیالپردازی می کنم؟ »

زکریا: «نه. فکر می کنم که دقیقا درست می گویید. امیدوارم که دولت بایدن تلاش کند که دستاوردهایی در این زمینه کسب کند. حس من این است که آنها قصد انجام چنین کاری را دارند.»

یورونیوز: این واقعیت که ترامپ سفارت آمریکا را در بیت المقدس تاسیس کرد چقدر مانع این روند است؟

زکریا: «فکر نمی کنم اینطور باشد. مشکل اصلی انتقال ساختمان ها نیست. مشکل بنیادی تر است و آن اینکه فلسطینی ها حدی از احترام و عزت و حاکمیت کسب کنند. شما می توانید بخشی از بیت المقدس شرقی را بردارید و آنرا اورشلیم نامگذاری کنید با آنرا بیت المقدس فلسطین بنامید. منظورم چیست؟ منظورم این است که دیپلمات ها حقوق میگیرند برای همین. به نظر راه حل هایی برای این موضوع وجود دارد.»

یورونیوز: به بازیگران منطقه ای نگاه کنیم. شورای همکاری یک بلوک است بخصوص اکنون پس از برداشت تحریم های قطر از سوی عربستان سعود و سایرین. چه چشم اندازی وجود دارد که این شورا بتواند رهبری منطقه را به دست بگیرد؟

آگهی

زکریا: «اگر عربستان سعودی بتواند اقداماتی را اتخاذ کند و از خود بپرسد که آیا می تواند شورای همکاری را به روشی هدایت کند که بطور سنتی هدایت می شد یعنی با توافق و روش های نرم، فکر می کنم که آنها می توانند موفق شوند. به نظر من محمد بن سلمان مصلح فوق العاده ای در کشورش بوده است. وی کارهایی انجام داده است که مردم مدتهاست از آن دفاع می کنند. البته او کارهای سرکوبگرانه زیادی هم انجام داده است. او همچنین بسیاری از طرفداران اصلاحاتی که خودش انجام داده است را زندانی کرده است.»

یورونیوز: بگذارید به موضوع رفع تحریم قطر برگردیم. این موضوع چندان باعث تنش در منطقه نیست . اسرائیل روابطش را با امارات، بحرین و مراکش عادی کرده است. آیا این موضوع می تواند اثر آرامبخشی داشته باشد و به ثبات بیشتر منطقه بیانجامد؟

زکریا: «مسلما نشانه خوبی است. این مسیری است که من دوست دارم سیاست خارجی عربستانس سعودی در آن حرکت کند. محاصره قطر فاجعه بود. آنها یک سری خواسته ها را اعلام کرده بودند که قطر باید قبل از لغو محاصره انجام دهد. قطر هیچ کدام را انجام نداد و محاصره برداشته شد. آگر آنها می خواستند راه دیگری برای اجماع بردارند که روش سنتی شورای هماهنگی بوده است، فکر می کنم می توانند موفقیت های بیشتری کسب کنند. توافق آبراهام گام بزرگی در این مسیر است.»

یورونیوز: درباره پرونده هسته ایران صحبت کنیم. البته ایالات متحده از برجام خارج شده و ایران فعالیت های هسته ایش را افزایش داده است. چقدر این موضوع مانع بایدن و اروپایی ها برای دستیابی به یک توافق جدید است؟

زکریا: «مشکل با اقدامات ترامپ این بود که آنها علی رغم تحمیل فشار بیشتر به ایران باعث ناپایداری وضعیت و بی ثباتی بسیار شدند. فکر می کنم دولت بایدن کاملا درست است که بگوید بیایید تلاش کنیم که ایران را برگردانیم به توافق و مسئله هسته ای و سپس در مورد سایر مسائل مذاکره کنیم.»

آگهی

یورونیوز: در مورد محیط زیست چه فکر می کنید؟ برای مدتی مردم می گفتند عالی است که مردم کمتر رانندگی می کنند و کمتر پرواز می کنند. اکنون بایدن قرار است به توافق پاریس برگردد. اما بسیاری از دانشمندان می گویند که این کافی نیست.

زکریا: «ساده ترین، قدرتمندترین و موثرترین کاری که می توان انجام داد نوعی مالیات بر کربن است زیرا در نهایت من طرفدار بازار آزاد هستم. به نظر من بهترین راه دولت برای تنظیم وضعیت مجموعه ای از قوانین پیچیده نیست. شما از چیزی که می خواهید کمتر ببینید، مالیات بگیرید و مقدار پول بدست آمده را در انرژی تجدیدپذیر سرمایه گذاری کنید و در ۳۰ تا ۴۰ سال آینده شاهد انتقال به این نوع انرژی ها خواهید بود.»

یورونیوز: و جلیقه زرد های بیشتر را شاهد خواهیم بود؟

زکریا: «وجود خواهد داشت، این موضوع مهمی است.»

یورونیوز: باید انتقال عادلانه باشد. یک انتقال عادلانه با مالیات بر کربن چگونه ممکن است؟

آگهی

زکریا: «برخی از این روندها کلا برای همه قابل قبول است اما تاثیرات توزیعی آن ناخوشایند است. برخی سود بیشتر می برند و بعضی آسیب بیشتری. شاید لازم باشد که نوعی مکانیسم جبران خسارت داشته باشیم. شما باید به آن افراد یارانه بدهید. شما باید مسئله را بشناسید و توافق همه را جلب کنید.»

یورونیوز: نگاهی کنیم به ۱۰سال آینده. در ۱۰ سال آینده کجا خواهیم بود؟

زکریا: «ما از یک مرحله انتقال بزرگ عبور می کنیم. به این دلیل که یک نظم قدیمی در حال تغییر است. ما بطور همزمان در بسیاری از حوزه ها در حال حرکت هستیم. ما در حال دور شدن از جهان تحت سلطه آمریکا به جهانی که نه فقط چین که سایر کشورها هم در حال رشد هستند. ما در حال انتقال به سیستمی هستیم که زنان کاملا با مردان برابرند. ما خواهید دید که این جهان را به شیوه ای فراگیرتر، متنوع تر، بسیار نوآورانه و پربارتر ابداع کرده ایم. ما مشکلات خودمان را خواهیم داشت اما فکر می کنم ۱۵ سال بعد ترجیح می دهم در آن جهان زندگی کنم تا در جهان کنونی.»

یورونیوز: پس شما خوشبین هستید که دنیا از این «۱۰ درس برای جهان پسا همه گیری» خواهد آموخت؟

زکریا: «آیا همه درس ها را یاد می گیرم؟ نه. آیا اشتباهات جدیدی مرتکب خواهیم شد؟ البته. آیا برخی اوقات اشتباهات مشابهی خواهیم کرد؟ بله. اما اساسا ما می آموزیم و خواهیم آموخت.»

آگهی

یورونیوز: فرید زکریا، گفت و گو با شما خیلی فوق العاده بود. متشکرم و امیدوارم که خیلی زود دوباره با شما صحبت کنم. بیایید امیدوار باشیم که سال ۲۰۲۱ سال بهتری باشد. این بود این بخش برنامه خاورمیانه. ممنون که ما بودید تا برنامه بعدی.

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

نوسان قیمت نفت؛ بازار جهانی در تلاطم تنش‌های خاورمیانه و بن‌بست نشست اوپک

رکودشکنی دبی در جذب گردشگر خارجی؛ بیشترین مسافران از کدام کشور هستند؟

رونمایی از جدیدترین فناوری‌های پهپادی و نظامی دنیا در نمایشگاه ابوظبی