وقتی می‌توانید دربارهٔ مهاجران طلب همبستگی کنید که مسئولان کشورهای عضو را مجاب کنید که اقدامات اصولی در کشورهای مبدأ مهاجرت صورت گرفته و می‌توانید از مرزهای اروپا هم محافظت کنید.
بحران شیوع ویروس کرونا بسیاری از مردم اروپا را بیکار و منزوی کرده و آنها نگران آینده هستند. اما می‌دانیم که دنیایی که قبل از این بیماری همهگیر وجود داشت دیگر در کار نخواهد بود. بحران کنونی اقتصادِ دنیا را مختل کرده، شیوهٔ کسب‌وکار ما را تغییر داده، و بیش از هر چیز به شکاف عمیق میان شمال و جنوب اتحادیهٔ اروپا دامن زده است.
چطور می‌توان کمک‌های اقتصادی را عادلانه میان کشورهای نیازمند توزیع کرد؟ و طرح پیمان تازهٔ اروپا دربارهٔ مدیریت مهاجرت چه شکل و شمایلی خواهد داشت؟ در این برنامهٔ گفتگوی جهانی مارگاریتیس اسکیناس، معاون رئیس کمیسیون اروپا و نیز مسئول ترویج شیوهٔ زندگی اروپایی به پرسش‌هایی دربارهٔ شیوهٔ به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد.
یورونیوز: با نگاهی به وضعیت فعلی می‌بینیم که کشورهای عضو اتحادیهٔ اروپا دارند به تدریج مرزهای خود را باز می‌کنند و از محدودیت‌های قرنطینه می‌کاهند. می‌دانیم که کمیسیون اروپا توصیه‌های دقیقی در این زمینه داشته، اما اجرای آنها به کشورهای عضو بستگی دارد. پس نقاط مبهم زیادی در کار است. با این اوصاف، بازگشایی اقتصادی، باز کردن مرزهای داخلی شنگن و به ویژه آغاز فصل گردشگری چقدر امنیت دارد؟
مارگاریتیس اسکیناس: دربارهٔ اینکه توصیه‌های ما برای ازسرگیری سفر و گردشگری خیلی مشخص نبوده درست می‌گویید. فکر نمی‌کنم که کمیسیون اروپا در بروکسل وظیفه داشته باشد که برای این کار، دستورالعمل و تاریخ یکسانی را به همهٔ کشورها دیکته کند. تا آنجا که به آغازبه‌کارِ مجدد صنعت گردشگری مربوط می‌شود توصیه‌های بسیار روشنی داشته‌ایم و گفته‌ایم برای گشودن مرزها نباید هیچ‌گونه فرق‌گذاری بین همسایه‌ها در کار باشد و هر اقدامی که صورت می‌گیرد باید با دستورالعمل ما هماهنگ باشد. برگشتن از محدودیت‌های فعلی به حالت عادیِ مرزهایِ شنگن، نتیجه‌اش اصلا نباید این باشد که خُرده‌شنگن‌هایی تشکیل بشود که بر بازار واحد اروپا اثر بگذارد و به کشورهای اروپایی که عضو این بازار نیستند صدمه بزند. چنین چیزی امکان‌پذیر نیست. برعکس، همانطور که کمیسیون توصیه کرده، ممکن است که آن دسته از کشورهای عضو که وضعیت بیماری در آنها مشابه یکدیگر است همزمان با هم شروع به باز کردن مرزهایشان به روی همدیگر کنند آن‌هم در مورد همهٔ کشورها نه اینکه فقط مرز خود را با برخی بازکنند و با برخی دیگر نه. ضمنا این کار باید برای مسافران و گردشگران به شکلی ایمن صورت بگیرد.
یورونیوز: بحران فعلی ضربهٔ بی‌سابقه‌ای به اقتصاد اروپا زده اما وقتی صحبت از سرمایهٔ احیای اقتصادی می‌شود، کشورهای ثروتمند شمال قارّه به فکر وام هستند در حالی که کشورهای فقیر جنوب قارّه، که ضربهٔ بدتری هم از این بیماری همهگیر خورده‌اند از کمک مالی حرف می‌زنند نه وام. اگر کشورهای ثروتمند بر وام اصرار کنند، همبستگی چه می‌شود؟
اسکیناس: ما اینک در مرحلهٔ بسیار حساسی هستیم و کمیسیون بناست در ده روز آینده تصمیم قطعی بگیرد که بهترین راه برای برخورد با عدم توازن در احیای اقتصادی کدام است. راه حل احیای اقتصادی هم ویژگی‌هایی خواهد داشت دقیقا برای برخورد با کمبودهای موجود. اوّل میزان آن است. این کمک‌ها باید عظیم باشد. دیگر آنکه باید بر کشورها و بخش‌های اقتصادی که بیشترین صدمه را دیده‌اند متمرکز باشد. وقت آن نیست که پول را صرف اهداف پرشمار بکنیم. و سوم آنکه باید تلفیق مناسبی از وام و کمک در کار باشد، به‌خصوص چون کاملا بی‌انصافی است که بدهیِ کشورهای جنوب به‌اجبار بیشتر شود.
یورونیوز: نکتهٔ دیگر مهاجرت است که دست‌کم تا پیش از بحران اخیر برای اروپا اولویت داشت. گویا فعلا در رأس برنامه‌ها نیست. اما می‌دانیم که روی توافق تازه‌ای در زمینهٔ مهاجرت کار می‌کنید. کی زمان این توافق می‌رسد؟
اسکیناس: وقتی توانستیم تمامی اقدامات مربوط به احیای اقتصادی را جمع‌وجور کنیم آنوقت پروژهٔ بزرگ بعدی اروپا، توافق اروپایی بر سر مهاجرت و پناهجویی خواهد بود. در آن زمان، ریایست تازهٔ کمیسیون اروپا هرچه زودتر کار خود را در این رابطه آغاز خواهد کرد.
یورونیوز: آیا باید در ژوئن و پیش از ریاست آلمان منتظر این توافق بود؟
اسکیناس: مطمئنا همین‌طور است، همانطور که گفتید منطقی است زیرا ریاست آلمان اول ماه ژوئیه آغاز می‌شود و من بسیار مایلم که پیشنهاد توافق مهاجرت همان ابتدا در برنامهٔ کار آنها قرار بگیرد.
یورونیوز: این پیشنهاد چه مفادّی دارد؟ ممکن است به چند نکتهٔ کلیدی آن اشاره کنید؟
اسکیناس: خب ما این پیمان را شبیه ساختمانی سه‌طبقه تصور می‌کنیم که طبقهٔ اولش عبارت است از ایجاد روابط خارجی بسیار محکم با کشورهایی که مهاجران از آنها می‌آيند یا از آنها می‌گذرند، که در امر مدیریتِ موج مهاجرت حیاتی است. باید برای این کشورها شرایطی فراهم کنیم که به شهروندانشان فرصتی بدهند تا در کشور خود بمانند به‌جای آنکه جانشان را به دست قاچاق‌بران دریای مدیترانه بسپارند. طبقهٔ دوم ایجاد یک مدیریت مشترک و نیرومند برای کنترل مرزهای خارجی است، چنانکه در اِوروس شاهدش بودیم. اروپایی‌ها و سازمان فرونتکس این امکان را دارند که به‌سرعت برای تقویت پایش مرزهای بیرونی ما بسیج شوند، به‌ویژه در بحران‌ها. و امیدواریم که این امر همان ویژگی اساسی این پیمان باشد. سومین و احتمالا مهمترین طبقهٔ ساختمان این پیمان هم البته همبستگی و تقسیم بار مهاجران و پناهجویان میان کشورهای عضو است. پس می‌توان گفت این توافق نوعی پیمان دوبلین جدید است.
یورونیوز: اما چطور می‌خواهید اعضایی را که پیش از این نخواسته‌‌اند مهاجران را بپذیرند ملزم به این کار بکنید. این بار چطور مجابشان خواهید کرد؟
اسکیناس: پیش از هرچیز، بگذارید که نگویم ملزم می‌کنیم. من سالهاست در سیاست اروپا فعالم و ترجیح می‌دهم به‌جای ملزم کردن بگویم قانع کردن. اما درست می‌گویید. مذاکرات اروپایی‌ها در سال ۲۰۱۶ در این باره ناکام ماند. فکر می‌کنم احتمالا این‌بار بخت بیشتری داریم چون طبقهٔ اول و دوم ساختمانِ این پیمان تا اندازهٔ زیادی ساخته شده است. وقتی می‌توانید طلب همبستگی کنید که عناصر مسئول را مجاب کنید که اقدامات اصولی در کشورهای مبدأ مهاجرت صورت گرفته و نیز می‌توانید از مرزهای خودتان هم محافظت کنید. آنوقت حق دارید طلب همبستگی کنید. فکر می‌کنم در سال ۲۰۱۶ این دو طبقه هنوز تا حد کافی ساخته نشده بود. بنابرین ممکن نیست اروپا برای رسیدن به توافق دربارهٔ مسألهٔ به این مهمی دوباره ناکام شود.
یورونیوز: آيا می‌خواهید برای مجاب کردن کشورهایی که تا کنون موافق پذیرش مهاجر نبوده‌اند از بودجهٔ اروپا یا بودجهٔ تقویت انسجام استفاده کنید؟
اسکیناس: خب این بحث دیگری است. شخصا به‌تجربه دریافته‌ام که این نوع انگیزه‌های دوگانه چندان مفید نیست. مجددا تأکید می‌کنم که این‌بار بیش از پیش آماده‌ایم. توافقْ آسان حاصل نمی‌شود اما به‌گمان من این‌بار جای امیدواریِ بیشتری هست. از اینکه در برنامهٔ گفتگوی جهانی یورونیوز شرکت کردید سپاسگزاریم.