در پی اتصال دوباره استان خوزستان به شبکه جهانی اینترنت، اخبار غیررسمی منتشره شده در شبکههای اجتماعی از «سرکوب خونین» در ماهشهر با استفاده از «ادوات سنگین نظامی» در جریان اعتراضهای ۲۵ تا ۲۸ آبان ماه حکایت داشت. اما روایتهای رسمی و غیر رسمی چه میگویند؟ این گزارش را بخوانید.
در پی اتصال دوباره استان خوزستان به شبکه جهانی اینترنت، اخبار غیررسمی منتشره شده در شبکههای اجتماعی از «سرکوب خونین» در ماهشهر با استفاده از «ادوات سنگین نظامی» در جریان اعتراضهای ۲۵ تا ۲۸ آبان ماه حکایت داشت. بازخوانی روایتهای چندگانه این رخداد برخی ابهامها را کمتر می کند، این که ریشه اعتراضهای مردم ماهشهر چه بوده است؟ شدت و نحوه برخورد با این اعتراض چگونه بوده است؟
هر چند اعتراضها در ماهشهر در پی انتشار خبر سه برابر شدن قیمت بنزین آزاد آغاز شد ولی آن چنان که مقامهای محلی این شهرستان پیشتر نیز هشدار داده بودند، وسعت فقر، بیکاری و تبعیض در این منطقه از ایران شرایط نگرانی کنندهای پیدا کرده بود.
مشکلات مردم ماهشهر چیست؟
سلمان هاشمی، امام جمعه شهرک طالقانی ماهشهر یک ماه پیش گفته بود که با وجود ۲۳ مجتمع پتروشیمی و بزرگترین بندر غیرترازیتی کشور در شهرستان بندرماهشهر، اصلیترین ضعف و مشکل مردم بندرماهشهر بیکاری است و این موضوع در کنار فقر، خطراتی جدی برای جامعه و کشور ایجاد میکند.
آقای هاشمی با تاکید بر این که شهرکهای محروم ماهشهر از ابتداییترین حقوق خود از جمله دسترسی به آب آشامیدنی سالم و ارزان محروم هستند، خاطرنشان کرد که ما از نداشتن و فقر ناراحت نیستیم ما از تبعیض ناراحتیم؛ آلودگی ۲۳ مجتمع پتروشیمی برای ما بوده اما پول آن برای تهرانیها و کار آن برای جوانان دیگر استانهاست.
جاسم عبادی، امام جمعه جدید شهرک چمران ماهشهر نیز کمتر از ۲۰ روز پیش گفته بود:« از وقتی کار خود را به عنوان امام جمعه شروع کردم متوجه شدم فقر در شهرستان بندرماهشهر به شدت بیداد میکند؛ ۷۰ درصد از مراجعات به دفتر امام جمعه برای فقراست.»
به گفته آقای عبادی، فرسودگی مدارس این شهر به حدی است که هر لحظه امکان دارد سقف یکی از مدارس ریزش کند.
امام جمعه جدید شهرک چمران همچنین یادآور شد جوانانی هستند که به خاطر بیکاری و فقر دست به دزدی زده و چندین سال است که در زندان به سر میبرند.
غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان نیز دو هفته پیش اعلام کرد که به دلیل تخلیه جیوه از سوی مجتمعهای پتروشیمی امکان صید آبزیان در خورهای ماهشهر به دلیل آلودگی بیش از حد استاندارد آبهای این منطقه به جیوه از میان رفته است.
آب آشامیدنی شهرک چمران شهرستان ماهشهر نیز مطابق اطلاعیههای منتشر شده توسط شرکت آب و فاضلاب طی دو ماه گذشته حداقل ۶ بار به دلیل آن چه شکستگی شریان اصلی انتقالب آب عنوان شده، برای مدت طولانی قطع بوده است.
در چنین شرایطی دولت از افزایش ۵۰ درصدی قیمت بنزین سهمیهای و ۳ برابر شدن بهای بنزین آزاد خبر داد.
روایت دولت از وقایع ماهشهر چه بود؟
نخستین بار، غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان تایید کرد که در سه روز پس از افزایش قیمت بنزین در ۱۵ شهرستان استان از جمله ماهشهر اعتراضاتی توسط مردم انجام شد که در برخی از این شهرستانها افرادی سعی کردند این اعتراضات آرام را به خشونت تبدیل کنند.
اما بیرانوند، فرماندار ماهشهر نیز روز ۲۸ آبان ضمن تکذیب کشته شدن یکی از نیروهای سپاه در این شهرستان تاکید کرد که اعتراضها در ماهشهر از عصر روز ۲۷ آبان پایان یافته و شرایط کاملا عادی شده است.
ولی خبرگزاری جمهوری اسلامی روز ۲۸ آبان با انتشار گزارشی اعلام کرد که اعتراضها در استان خوزستان از جمله ماهشهر از روز ۲۵ آبان آغاز شده و از دوشنبه شب(۲۷ آبان) درگیریها به مناطقی از ماهشهر محدود شده است.
بر پایه این گزارش، روز دوشنبه تعدادی از مردم شهرک چمران در ماهشهر در اعتراض به افزایش قیمت بنزین تجمع کردند که این تجمع هنگامی که نیروی انتظامی برای باز کردن راه تردد مردم وارد عمل شد به درگیری کشیده شد.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران روز پنجم آذرماه تایید کرد که جاده ماهشهر به بندر امام خمینی سه روز توسط معترضان بسته بوده همچنین جاده جم به ماهشهر نیز مسدود شده و معترضان ضمن سنگر بندی با استفاده از تیربار اقدام به شلیک کردهاند.
با این حال، عبدالله گنجی، مدیر مسئول روزنامه جوان(وابسته به سپاه پاسداران) در بخشی از سرمقاله روز ۹ آذر این روزنامه نوشت:«جاده ماهشهر- جم که دو استان خوزستان و بوشهر را به هم متصل میکند، چهار روز به روش مسلحانه بسته شده بود.»
همچنین همزمان با اظهارات وزیر کشور ایران، علی گلمرادی، نماینده ماهشهر در مجلس ایران در نطق میان دستور خطاب به دولت گفت: «شما چه کردید که شاه بیشرف نکرد؟ شما امنیتی ترین رئیس جمهور این کشور هستید.»
با ادامه قطعی اینترنت انتشار اخبار غیرمستند در مورد ادامه سرکوب سنگین معترضان در ماهشهر افزایش یافت. به طوری که خبرگزاری مهر روز ۹ آذر با انتشار خبری که بیشتر به اطلاعیه نهادی امنیتی شباهت داشت اعلام کرد که «برخلاف شایعهسازی رسانههای معاند، شهرستان ماهشهر در آرامش کامل است و کوچکترین مورد ناامنی در آن گزارش نشده است.»
هر چند که هنوز تردیدهای در مورد اتصال کامل اینترنت تلفن همراه در ماهشهر مطرح میشود، خبرگزاری ایرنا روز شنبه(۹ آذر) خبر داد که اینترنت تلفن همراه به طور کامل در استان خوزستان وصل شده است.
سرکوب ماهشهر به روایت شهروند خبرنگاران چه بود؟
پس از اتصال اینترنت خانگی در استان خوزستان اطلاعات و تصاویر جدیدی از اعتراضهای ماهشهر منتشر شد. برخی مدعی شدند که با حمله نیروهای امنیتی به معترضانی که اقدام به بستن جاده ماهشهر کرده بودند، آنها به سمت نیزار حاشیه شهرک چمران می گریختند و آنجا با رگبار سنگین نیروهای امنیتی قتل عام شدند.
اما برخی فعالان شبکه اجتماعی ضمن تایید اصل سرکوب معترضان در نیزار حاشیه شهرک چمران معتقدند که ابعاد این حادثه به گونه دیگری بوده است.
تاکنون سازمان عفو بینالملل نیز کشته شدن ۱۴ نفر در بندر ماهشهر و نواحی اطراف آن را تایید کرده است ولی با وجود تکرار روایت استفاده از ادوات نظامی سنگین و تانک برای برخورد با معترضان ماهشهری و آن دسته از افرادی که در نیزار گرفتار شده بودند ولی همچنان در مورد صحت ادعای آتش زدن نیزار و اجساد تردیدها بیشتر است.
به طوری که برخی تصاویر به اشتراک گذاشته شده در فضای مجازی که البته از سوی یورونیوز قابل تایید نیست، آتش زدن نیزار را رد میکند.
البته در این میان محمد گلمرادی، نماینده ماهشهر در مجلس ایران در گفتوگو با سایت خبری مدآرا گفته که کشتار دستهجمعی مردم معترض در نیزارها غیر ممکن است. همچنین جمال عرف، معاون سیاسی وزارت کشور نیز به سایت دیدهبان ایران گفته که تاکنون اخباری در رابطه با کشتار معترضان در نیزارهای اطراف شهرک چمران به دست ما نرسیده است.»
با این حال خبرگزاری هرانا با انتشار ویدیویی که تاریخ آن دقیقا مشخص نیست تایید کرده که تانک و دوشکا در جاده منتهی به ماهشهر مستقر شده بودند.
روایت جدید نهادهای امنیتی از سرکوب ماهشهر
در مواجهه با اخبار و اطلاعات منتشر شده از سرکوب خونین اعتراضهای ماهشهر، نهادهای امنیتی ایران روایت دیگری از اعتراضهای این شهرستان منتشر کردند.
بر پایه این روایت، هدف اصلی این اعتراضها ناامنسازی مراکز مهم انرژی و اقتصادی کشور مانند در ماهشهر بوده است. هدفی که از یک سو برای تلافی کردن حمله ماه سپتامبر به تاسیسات نفتی عربستان و از سوی دیگر برای نشان دادن تاثیر سیاست فشار حداکثری آمریکا بر اقتصاد ایران بوده است.
بدین ترتیب طبق ادعای نهادهای امنیتی ایران، نیروهای مسلح منتسب به گروه الاحوازیه و شبه نظامیان تجهیز شده از سوی عربستان، آمریکا و حتی برخی کشورهای اروپایی به عنوان عامل دامن زدن به درگیری مسلحانه در ماهشهر که موجب کشته شدن مردم و نیروهای امنیتی شده، معرفی شدند.
روایتی که طی دو روز اخیر توسط حامیان این تفکر در شبکههای اجتماعی در حال ترویج است.
ردپای سپاه در سرکوب
خبرگزاریهای ایران به منظور اثبات تلویحی اقدام مسلحانه معترضان ماهشهری علیه نیروهای نظامی، از کشته شدن یک افسر نیروی انتظامی خبر دادند. طبق نوشته رسانههای داخل ایران، رضا صیادی، از نیروهای یگان ویژه استان خوزستان که روز ۲۶ آبان به شهرک چمران اعزام شده بود، در درگیری مسلحانه روز ۲۸ آبان با معترضان کشته شد و پیکر او روز ۲۹ آبان ماه تشییع شد.
اما دو روز بعد اعلام شد، اکبر مردای از افسران سپاه پاسداران نیز که در اعتراضهای شهرک طالقانی مجروح شده بود روز جمعه اول آذرماه جانباخت و پیکر او هم بلافاصله تشییع شد تا پایانی باشد از روایت دولتی از اعتراضهای ماهشهر.
چرا الاحوازیه متهم شد؟
۳۱ شهریورماه سال ۱۳۹۷ و در جریان برگزاری رژه نظامی روز ارتش در شهر اهواز، چند فرد مسلح حاضران در این مراسم را بهرگبار بستند. در پی این حمله ۱۴ تن کشته شدند. سپس فردی به عنوان سخنگوی گروه الاحوازیه مسئولیت این حمله را برعهده گرفت. این گروه سپس به طور رسمی این ادعا را رد کرد و اعلام کرد که فرد مذکور سخنگوی این گروه نبوده است. البته جمهوری اسلامی نیز ابتدا این حمله را به گروه الاحوازیه منتسب کرد ولی بعدتر برخی مقام های امنیتی ایران از وجود ردپای داعش در آن خبر دادند.
اما در پی این رخداد، برخی افراد ساکن استان خوزستان به ظن ارتباط با گروه الاحوازیه بازداشت شدند. جمهوری اسلامی مدعی است که این گروه ضمن تلاش برای «تقویت اختلافهای قومیتی» در خوزستان در پی «تجزیهطلب» و «براندازی» است.
بر این اساس آنها بار دیگر از سوی جمهوری اسلامی در مظان اتهام به اقدام نظامی در استان خوزستان قرار گرفتهاند. اتهامی که از سوی این گروه پذیرفته نشده ولی نام آنها در کنار «اشرار» از سوی مقامهای ایرانی به عنوان متهمان اصلی اعتراضهای سراسری تکرار میشود تا شاید کشتار دستکم ۱۶۱ معترض مشروعیت پیدا کند. اعتراضهایی که به باور بسیاری از کارشناسان اقتصادی و اجتماعی به دلیل تشدید نگرانی از شتابگیری دوباره نرخ تورم، بیکاری و سطح پایین دستمزدها پس از جهش نرخ بنزین شکل و به یکباره اکثر نقاط کشور را در برگرفت.
بیشتر بخوانید: