علی خرم، نماینده پیشین ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل متحد در مصاحبه با یورونیوز گفت: «باز شدن دفتر اتحادیه اروپا در ایران یک عمل متقابل در چارچوب توافقات دیپلماتیک و در چارچوب احترام متقابل بین ایران است.»
گزارش از فرشته قاضی
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران در مصاحبه با یورونیوز گفت که بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا در ایران بستگی به نوع اثر عملی و کارکردی بسته پیشنهادی اروپاییها دارد که قرار است در چند روز آینده به ایران تحویل داده شود.
حشمت الله فلاحت پیشه گفت: «ملاحظات دیپلماتیک لازم باید رعایت شود و اگر ما به این نتیجه برسیم که در طرف اروپایی دیپلماتهایی با قصد مثبت در ایران میتوانند مستقر شوند من موافق تاسیس دفتر اتحادیه اروپا هستم و امیدوارم که این موضوع شکل بگیرد. منتهی معتقدم که نوع اثر عملی و کارکردی بسته پیشنهادی اروپاییها که قرار است در چند روز آینده به ایران تحویل داده شود و کیفیت این بسته حتما اثر جدی خواهد داشت. اگر بسته عملی با کیفیتی به ایران تحویل داده شود حتما سریعتر میتوان موضوع گشایش دفتر اروپایی در ایران را مطرح کرد.»
بحث تأسیس دفتر اتحادیه اروپا در ایران پس از نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران با سفرا و نمایندگان ۲۶ کشور اروپایی مطرح شده است. رئیس این کمیسیون در مورد این نشست به یورونیوز گفت: «ما یک نشست مشترک بین کمیسیون امنیت ملی و سفرای ۲۶ کشور اروپایی داشتیم که اولین ابتکار از این نوع بود و در این نشست، درخواستهای مشترک و متقابلی مطرح شد. ما از اتحادیه اروپا خواستیم روابط عملی و جدی در شرایط پسا خروج آمریکا از برجام داشته باشد و طرفهای اروپایی هم درخواستهایی داشتند.
به گفته فلاحتپیشه یکی از خواستههای اروپاییها بازگشایی دفتر اتحادیه اروپا در تهران بود که در گذشته هم در ملاقاتها و مذاکرات مختلف مطرح شده بود.
آقای فلاحت پیشه به یورونیوز گفت: «با توجه به شرایطی که وجود داشته در گذشته و ملاحظاتی که دو طرف دارند، این موضوع باید در ایران بررسی شود. جمهوری اسلامی ملاحظاتی درباره حضور نمایندگیهای خارجی دارد و موضوع باید در وزارت خارجه و دستگاههای مرتبط بررسی شود و بنده با برخی مسولان وزارت خارجه در این مورد صحبتهایی داشتهام.»
فروردین سال ۱۳۹۳ کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا پیشنویس قطعنامه راهبردی اتحادیه اروپا در قبال ایران را تصویب کرد. اولین اقدام عملی که بر اساس این پیشنویس، اتحادیه اروپا مایل بود در قبال ایران انجام دهد، افتتاح دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا در تهران است. از آن زمان تا به امروز مقامات جمهوری اسلامی واکنشهای مختلفی نسبت به این درخواست اتحادیه اروپا نشان دادهاند. هرچند که دولت روحانی به نوعی موافقت خود را با این درخواست نشان داده با این حال احداث دفتر این اتحادیه در تهران مخالفانی جدی دارد که آنرا راهی برای «نفوذ» کشورهای غربی و سیاستهایشان میدانند. محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضائیه افتتاح این دفتر را تاسیس «لانه جاسوسی» خوانده و طی ۵ سال گذشته تاکنون مخالفت ها ادامه داشته است.
سفیر پیشین ایران در سازمان ملل به یورونیوز: باز شدن دفتر اتحادیه اروپا در ایران یک عمل متقابل است
علی خرم، نماینده پیشین ایران در دفتر اروپایی سازمان ملل متحد در مصاحبه با یورونیوز گفت: «بیشترین مشکل از نفهیمدن صورت مساله است و وزارت امور خارجه باید بیشتر اطلاع رسانی و خبررسانی کند نسبت به این که باز شدن دفتر اتحادیه اروپا در ایران یک عمل متقابل در چارچوب توافقات دیپلماتیک و در چارچوب احترام متقابل بین ایران و اتحادیه اروپا است. همچنان که ایران در اتحادیه اروپا سفارت و سفیر دارد اتحادیه اروپا هم می تواند از این حق متقابل استفاده کند. به علاوه این که درباره بحث جاسوسی که به غلط هم مطرح میشود باید پرسید مگر دفتر اتحادیه اروپا فقط میتواند جاسوسی کند؟ در ایران دفاتر و سفارتخانههای خارجی دارند کار میکنند اگر قرار بر این باشد شامل آنها هم میشود.»
سفیر سابق ایران در ژنو درباره علت حساسیتها نسبت به تأسیس دفتر اتحادیه اروپا در ایران گفت: «برخی چون صورت مساله را متوجه نیستند این حرف را میزنند، بقیه هم از روی بیاطلاعی پیروی میکنند در حالی که یک مساله بسیار ساده و عادی است و هیچ فرقی با سایر سفارتخانه ها نمیکند ضمن این که باز شدن دفتر اتحادیه اروپا در تهران نشان از گسترش روابط ایران و اتحادیه اروپا و همکاریهای بیشتر از نظر فنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی است و نه تنها منفی نیست که یک گام مثبت است.»
خرّم خواستار اطلاعرسانی و رفع ابهامات از سوی وزارت خارجه ایران شده و گفت: «کمیسیون امنیت ملی مجلس در دوره جدید یعنی دوره ریاست آقای فلاحتپیشه در جهت حل مشکل است. در دوره قبلی، بروجردی (رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس) خود بخشی از مشکل بود. اما برخی از جناحها بیشتر با تفکرات جناحی با موضوع برخورد میکنند همان برخوردی که با توافق هستهای کردند و نباید فکر کنیم که نوک تیز حمله فقط به سمت اتحادیه اروپاست. به عبارتی این جناحها از باز شدن هر سفارتخانه و دفتری نگران هستند. در حالی که ایران مثل هر کشور دیگری سیستمهای اطلاعاتی دارد و میتواند رصد کند و اگر خلافی باشد براساس کنوانسیون های بینالمللی برخورد کند.»
به گفته سفیر سابق ایران در ژنو اتحادیه اروپا پس از خروج امریکا از برجام و اعلام تحریمهای این کشور علیه ایران، یک «گام قابل توجهی» برداشت که میتواند برای ایران «کمک» باشد و آن تشکیل حسابی است که به نوعی جایگزین سوئیفت میشود. یعنی به جای این که پول به ایران بیاید در همان اروپا ذخیره و خرید و فروشهای ایران با آن انجام شود، در نتیجه «دست ایران باز باشد» تا خریدهای خارجیاش را انجام دهد.
به باور او، هر چه که ایران و اتحادیه اروپا به هم نزدیک باشند، میتوانند از این امکان بهتر استفاده کنند و به جای این که ایران مثلا هر روز برود اروپا، این دفتر در خود ایران میتواند یک رابط باشد.
ساز و کار تجاری برای ادامه همکاری با ایران
در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل بیانیه ۱۲ بندی نشست وزرای خارجه ایران و ۱+۴ در نیویورک منتشر شد که حاضران بر تعهد خود برای تضمین کانالهای پرداخت با ایران و تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی تأکید کردند و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در مقر سازمان ملل گفت که شرکتهای اروپایی و دیگر شرکتهای کشورهای امضا کننده برجام میتوانند ارتباط بانکی و تجاری خود با ایران را حفظ کنند و اتحادیه اروپا متعهد خواهد شد تا مهمترین منبع درآمد ایران نفت به فروش برسد.
علی خرم در این زمینه به یورونیوز گفت: «جدا از موضوع برجام که میتواند بین ایران و اروپا مورد تبادل نظر قرار بگیرد در سایر موارد هم ما در گذشته ما توافقات خوبی بین ایران و اتحادیه اروپا داشتیم از ۲۰ سال پیش که ایران و اروپا طرح روابط جامع را ریختند که شامل ابعاد مختلف بود از مواد مخدر و زندانها تا بحثهای تجاری، اقتصادی، سیاسی و بحث حقوق بشر و .. ایجاد چنین دفتری میتواند کمک کند به گسترش روابط ایران و اروپا. حالا برخی از مساله حقوق بشر نگران هستند برخی از موارد دیگر اما اینها گریزناپذیر است وقتی ما میخواهیم با یک مجموعه از کشورهای اروپایی ارتباط داشته باشیم برخی ملاحظات ما داریم برخی ملاحظات آنها دارند. اگر با این تفکر باشد که در چارچوب منافع و احترام متقابل میخواهیم حرکت کنیم این دفتر میتواند کمک بزرگی کند.»
در جریان تشدید تحریمهای مالی و بانکی علیه ایران از سوی امریکا یکی از ابزارهای اعمال تحریم بانکی ایران از سوی آمریکا قطع دسترسی نظام بانکی ایران به سوئیفت بود که مقامات اروپایی اعلام کردهاند به دنبال راهاندازی سامانه پرداخت مستقل از آمریکا طراحی جایگزینی برای سوئیفت هستند تا اروپا برای حفظ برجام بتواند راه معامله با ایران را باز بگذارد.