آگهیپارلمان اقلیم کردستان عراق روز جمعه ۲۴ شهریور (۱۵ سپتامبر) به رغم مخالفت تهران، آنکارا، دمشق، خصوصا بغداد و حتی قدرت‌های بزرگ، رای به برگزاری همه پرسی استقلال داد، رای‌گیری که کرکوک نیز در برگزاری آن با اربیل همنواست.
اتخاذ موضع مشابه با اربیل توسط استان نفت‌خیز کرکوک بر پیچدگی موازنه قدرت و معادلات ژئوپلتیک و درگیری‌ها در منطقه و خصوصا عراق می افزاید و بواسطه طلای سیاه به بیم و نگرانی‌ها از آغاز درگیری دیگری این بار برای کنترل مناطق نفت‌خیز در این استان چند قومیتی دامن می زند.
عراق دومین صادرکننده بزرگ اوپک محسوب می شود و به گفته وزیر نفت این کشور روزانه بیش از چهار میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت صادر می کند.
به نظر برخی تحلیلگران بی ثباتی احتمالی پس از برگزاری همه پرسی، افزایش تنش ها در منطقه و پیش‌بینی ناپذیری تحولات در صورت برگزاری همه پرسی در روز ۲۵ سپتامبر (سوم مهر) می تواند نگران کننده باشد.
بیشتر بخوانید: شورای استان کرکوک به برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان رای داد
عراق پس از شکست داعش به کدام سو می رود؟
طرح برگزاری همه پرسی در استان کرکوک و پیامدهای احتمالی آن برای کنترل مناطق نفت خیز می تواند پس از تجربه ظهور و حضور داعش در این کشور بار دیگر دوره ای از بی ثباتی و درگیری را در این کشور رقم بزند. > #Oil war looming? #iraq does not need more conflict as it tries to recover from scourge of #ISIShttps://t.co/ZhEdwfEiUw – #Kurdistan
— Donatella Rovera (@DRovera) September 15, 2017
پس از آنکه گروه داعش طی دو سال گذشته اکثر مناطق تحت کنترل خود را در عراق از دست داد، اکنون اختلاف دیرین دولت مرکزی عراق و کُردها بار دیگر اوج گرفته است.
نیروهای کُرد از تابستان سال ۲۰۱۴ میلادی کنترل کامل استان کرکوک را در اختیار دارند اما دولت مرکزی عراق و دولت اقلیم کردستان بر سر حکمرانی بر این استان نفت خیز اختلاف نظر دارند.
پیشمرگه های کُرد در حالی کنترل استان کرکوک را به دست گرفتند که به دنبال عقب نشینی ارتش عراق در برابر تهاجم گروه داعش بیم آن می رفت جنگجویان این گروه افراطی استان کرکوک را تصرف کنند.
بیشتر بخوانید: پارلمان عراق رای به برکناری استاندار کرکوک داد
موضع دیگر کشورها در قبال همه پرسی استقلال چیست؟
بغداد سرسختانه با برگزاری استقلال اقلیم کردستان عراق مخالف است. پارلمان عراق روز سه شنبه ضمن مخالفت با این همه پرسی، برگزاری آن را «غیرقانونی» اعلام کرد. در حالی که دولت مرکزی عراق به حیدر عبادی، نخست وزیر این کشور برای حفظ «اتحاد» عراق اختیار تام داده است، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق وعده داده است که همه پرسی در موعد مقرر برگزار خواهد شد.
دولتهای غربی از آنجا که نگران تحت الشعاع قرار گرفتن مبارزه علیه گروه داعش هستند، با برگزاری همه پرسی مخالفت کرده اند. اما اسرائیل که تقویت نیروهای کُرد در برابر ایران و کشورهای عربی را به سود خود می بیند، از برگزاری همه پرسی حمایت می کند.
از سوی دیگر ترکیه، ایران و سوریه نگران پیامدهای احتمالی برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق و تاثیر آن بر موازنه قوا در منطقه و رابطه خود با کُردهای ساکن در خاک خود هستند.
بیشتر بخوانید: پارلمان عراق رفراندوم استقلال اقلیم کردستان را غیرقانونی اعلام کرد
آیا عراق در آستانه نبرد سر کنترل مناطق نفت‌خیز قرار دارد؟
تصمیم دولت اقلیم کردستان عراق برای برگزاری همه پرسی می تواند مقدمه ای برای افزایش تنش و درگیری احتمالی با دولت مرکزی عراق بر سر صدور نفت و درآمد حاصل از آن باشد. بنا به برخی تخمین ها بیش از شش میلیون کُرد در عراق زندگی می کنند. رقمی که معادل یک پنجم کل جمعیت این کشور است. حدود پنج میلیون کُرد واجد شرایط شرکت در همه پرسی هستند. امری که برای بسیاری از تحلیلگران جای شک و تردیدی در مورد نتیجه همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق نمی گذارد.
عراق در حالی دومین صادرکننده بزرگ نفت در اوپک محسوب می شود که آمار دقیقی از میزان صدور نفت استخراج شده از مناطق کُردنشین در دست نیست. برخی آمار غیررسمی از صدور روزانه ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار بشکه نفت از اقلیم کردستان عراق حکایت دارد.
شرکت نفت و گاز آمریکایی شِورون از سال ۲۰۱۲ که توافقی نفتی با دولت اقلیم کردستان به امضاء رساند در حال فعالیت در مناطق کُردنشین است. بغداد از توافق شورون با دولت اقلیم کردستان انتقاد کرده بود.
آگهیدولت مرکزی عراق تهدید کرده بود تمام شرکت هایی که بدون موافقت دولت مرکزی در عراق فعالیت نفتی انجام دهند، در «لیست سیاه» قرار خواهند گرفت.