آگهیولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی ایران روز چهارشنبه ۷ تیرماه از تلاش این بانک برای سامان بخشیدن به بازار غیر متشکل پولی و پایان دادن به فعالیت موسسات اعتباری غیرمجاز خبر داد. طی دو هفته گذشته تهران و بسیاری از شهرستان ها شاهد اعتراض گسترده شهروندانی بود که خود را مالباخته می دانستند و برخی بانک ها و موسسات اعتباری از پاسخگویی درقبال سپرده های آنان سر باز زدند.
رییس بانک مرکزی که با خبرگزاری مهر گفتگو می کرد، از سوءاستفاده برخی مدیران این موسسات غیر مجاز از ملاحظات بانک مرکزی یاد کرد و اطمینان داد مبالغی که به سپرده گذاران این موسسات پرداخت می شود تسویه حساب نیست، بلکه علیالحساب است و بانک مرکزی با کمک مرجع قضایی هر میزان دارایی هایی را که از محل سپرده های مردم عزیزمان تهیه شدهاند چه به نام تعاونی باشد، چه به نام موسسان، مدیران و منسوبین آنها، شناسایی کرده و به صاحبان اصلی حق باز میگرداند.
اما آنچه رئیس بانک مرکزی «بازار غیر متشکل پولی» می نامد به چه معناست و چه تعداد موسسات مالی غیر مجاز در کشور فعالند؟ بنا به ارزیابی که تا کنون از سوی برخی منابع بانک مرکزی و برخی نمایندگان مجلس ارائه شده، «بازار غیر متشکل پولی» شامل چند هزار موسسه مالی فاقد مجوز با حدود ۲ میلیون عضو یا سهامدار و با گردش مالی بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان است.
این موسسات که پشتوانه های نامرئی و قدرتمندی دارند پاسخگوی بانک مرکزی نیستند و گاه حتی مشخصات سهامداران و موسسان خود را در اختیار بانک مرکزی قرار نمی دهند. این موسسات خصوصی در رقابت با بانک ها برای جلب مشتری بیشتر به مقررات مربوط به نرخ سود بانکی تمکین نمی کنند و به رقابت های ناسالم بانکی و مالی دامن می زنند.
حدود ۱۴۰ هزار میلیارد تومان یعنی ۲۰ درصد نقدینگی کل کشور در اختیار این موسسات است و دولت و بانک مرکزی اگرچه سرنخ های اصلی و حامیان این موسسات را می شناسند اما تا کنون جز با عناوین کلی «موسسات غیر مجاز» و یا «بازار غیر متشکل پولی» برای مردم شناخته شده نیستند.
اکنون رئیس بانک مرکزی می گوید تا پایان سال ۹۶، از طریق ساماندهی این موسسات، موضوع فعالیتهای غیرمجاز در بازار پول خاتمه مییابد. اما در عین حال او هشدار می دهد که «دست هایی است که درصدد هستند در روند طبیعی ساماندهی موسسات غیر مجاز، اخلال ایجاد کنند».
آقای سیف همچنین از مجلس شورای اسلامی تقاضا می کند از طریق تصویب قوانینی که به بانک مرکزی اختیار اقدام را برای ساماندهی می دهد و نیز جلوگیری از این گونه عملیات خلاف که مخل آرامش اقتصاد است، یاری کرده و به این وسیله، زمینه جلوگیری از بروز خسارت برای مردم را از بین ببرند.
رئیس بانک مرکزی در گفتگو با خبرگزاری مهر اضافه می کند که این بانک درصدد است وضعیت نابسامان فعالیت های غیرمجاز را در بازار پول کشور در اسرع وقت به انضباط و سامان برساند و در این مسیر هیچ گونه ملاحظه ای را غیر از مصالح عمومی مورد توجه قرار نخواهد داد.