گشایش اقتصادی پسابرجام و رفت و آمد اربابان کسب و کار اروپایی به تهران، الزاما به مذاق تحلیلگران اقتصادی ایران خوش نیامده و به ویژه موج انتقادات به بازگشت خودروهای فرانسوی در این کشور انعکاس گستردهای داشته است. در روزهای پایانی هفته گذشته کارلوس تاوارس، رئیس گروه خودروسازی پژو سیتروئن فرانسه قراردادی را با مسئولان خودروسازی ایران امضا کرد. تنها چند روز پیش از این رویداد، مسئولان شرکت رنو فرانسه نیز در جریان نمایشگاه سالانه خودرو پاریس و در حضور محمدرضا نعمتزاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، قراردادی را برای سرمایهگذاری مشترک و تولید خودرو در ایران با سازمان توسعه و نوسازی صنایع ایران امضا کرده بودند.
رضا علیزاده، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفتگو با پایگاه خبری عصر خودرو با یادآوری «نارضایتی مصرفکنندگان از تولیدهای داخلی»، گفت: «قرارداد رنو با سازمان گسترش میتواند بخشی از نیاز مشتریان را در بازار خودرو تامین کند.»
عصر خودرو که جزئیات قرارداد جدید سایپا با پژو سیتروئن را منتشر کرده، مینویسد که تولید سه محصول سیتروئن در کارخانه کاشان از سال ۲۰۱۸ آغاز میشود و همچنین قرار است از اوایل سال ۲۰۱۷ خودروهای وارداتی تولید سیتروئن آغازگر بازگشت این شرکت فرانسوی به ایران باشند.
به نظر می رسد که خودروسازان داخلی از بیم ناتوانی در رقابت در زمینه کیفیت و قیمت با خودروهای وارداتی، از هم اکنون ساز مخالف خود را کوک کرده و از قراردادهای خارجی در صنعت خودرو خرده میگیرند. پیمان کارگر، مدیر منطقه خاورمیانه شرکت رنوی فرانسه با دفاع از «تنوع» تازه در بازار خودرو ایران، به خبرگزاری مهر گفت خودروسازان داخلی به شرکتهای خارجی «فشار میآورند» تا محصولاتشان را در ایران «گرانتر» بفروشند.
انتقادها اما از زمان امضای قرارداد پژو سیتروئن در ایران بالا گرفت. حتی خود هاشم یکه زارع، مدیرعامل ایران خودرو که قرارداد جنجالی با گروه پژو سیتروئن را امضا کرد، چهارشنبه گذشته در نشست با مدیران این گروه صنعتی فرانسوی در تهران، از «رفتار» مسئولان این شرکت به دلیل «ترک فوری» ایران بعد از آغاز تحریمها، انتقاد کرد.
روزنامه دنیای اقتصاد در شماره روز شنبه خود با انتقاد از «محرمانه» بودن قراردادهای اقتصادی اخیر دولت با شرکتهای خارجی از جمله برای خرید هواپیما وغیره، این گونه قراردادها را «خلاف سیاستهای کلی کشور از جمله اقتصاد مقاومتی» خوانده و مینویسد که حضور مدیران بخش صنعت فرانسه «اجازه خودنمایی به بخش خصوصی داخلی نخواهند داد».
اما تندترین دشمنی با قرارداد گروه پژو سیتروئن در روزنامه اطلاعات مطرح شد که در مورد خودروسازان فرانسوی از مدیران داخلی میپرسد «چه بدهی به آنها دارید؟» و سپس یادآوری میکند که کیفیت خودروهای فرانسوی از محصولات کرهای هم پایینتر است. این روزنامه با یادآوری سود ۱۰ میلیارد دلاری پژو در بازار ایران، این شرکت را مسئول آتش گرفتن خودروهای بی کیفیت خود در ایران و کشته شدن مصرفکنندگان ایرانی در سالهای اخیر خوانده است.
پرفروشترین خودرو اروپایی در ایران در سالهای پیش از تحریم، پژو بوده است، به طوری که به گفته مدیر عامل گروه پژو سیتروئن فرانسه، بیش از چهار میلیون پژو هم اکنون در شهرهای ایران در رفت و آمد هستند.بازار سودآور خودرو در ایران و تقاضای بیش از حد برای این محصول در دهههای اخیر سبب شده است تا بسیاری از خودروهای بی کیفیت با قیمت گران به مردم عرضه شود. بسیاری از آمارهای نادقیق، تحلیلها و انتقادهایی که در زمینه صنعت خودرو در ایران منتشر میشود، تحتالشعاع رقابت خودروسازان داخلی با واردکنندگان خودروهای خارجی و نیز سود بخشهای مختلف دولتی، خصوصی، سپاه پاسداران و غیره در این صنعت است.
گروه صنعتی پژو سیتروئن که در فرانسه به نام PSA شناخته میشود، از زمان آغاز تحریمهای بینالمللی علیه ایران زیان قابل توجهی دید، به طوری که مجبور شد دهها نیروی قراردادی (۱۸۰ نفر به نوشته روزنامه لوموند) را در سایتهای اصلی خود در استان «فرانش کنته» و در کارخانه قطعهسازی شهر «وزول» اخراج کند. کارکنان اخراجی در سال ۲۰۱۴ ضمن تظاهرات در پاریس از دولت پرسیده بودند که چرا فرانسه باید سیاستهای آمریکا در تحریم ایران را دنبال کند تا مجبور شود به اقتصاد و بازار شغلی خود ضربه بزند.
بر اساس آماری که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، فرانسه از نظر تعداد خودروهای تولیدی در مقام یازدهم کشورهای جهان قرار دارد. در این ردهبندی ایران در جایگاه بیستم و تنها دو پله پایینتر از ایتالیاست.