از۴ معترض تا چهار هزار شورشی

از۴ معترض تا چهار هزار شورشی
نگارش از Euronews
هم‌رسانی این مطلبنظرها
هم‌رسانی این مطلبClose Button
آگهی

چگونه اعتراض ۴ شهروند طرفدار محیط زیست که سعی کردند تا از قطع درختان پارک گزی استانبول جلوگیری کنند به شورشی عظیم در سرار ترکیه علیه دولت اسلامگرای رجب طیب اردوغان بدل شد؟ ابراز نارضایتی در این ابعاد در یک دهه گذشته در این کشور بی سابقه بوده است.بسیاری از معترضان نخست وزیر مقتدر ترکیه را یک اقتدارگرا می دانند.

رهبر حزب اسلامگرای میانه روی اعتدال و توسعه در جریان انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۱ با ۵۰ درصد آرا در مقامش ابقا شد. نخست وزیری که اقتدار سیاسی خود را بر جوانب گوناگون اجتماع اعمال می کند. پیش از پایان سومین و آخرین دوره ریاست دولت در سال ۲۰۱۵، آقای اردوغان خواستار تفویض اقتدار سیاسی به مقام ریاست جمهوری است که هم اکنون جایگاهی تشریفاتی در ساختار سیاسی ترکیه دارد. نخست وزیر مقتدر ترکیه، تمایل خود را برای تصاحب این پست پس از تغییر قانون اساسی پنهان نمی کند.

نمونه ای دیگر از اعتراض به مداخله اسلامگرایان در جامعه، با برگزاری تظاهرات موسوم «به آزادی بوسیدن» در متروی آنکارا خود را نشان داد؛ واکنشی از سوی شهروندان لائیک به محدود کردن آزادی های فردی در عرصه عمومی. این اعتراض ها در حالی رخ می دهند که در طول ده سال حاکمیت حزب اعتدال و توسعه، ثبات سیاسی و رشد اقتصادی در ترکیه تامین شده بود. نگاه تردید آمیز شهروندان عمدتا لائیک به اسلامی کردن زیرپوستی و آرام جامعه ترکیه با به اجرا در آمدن قانون ممنوعیت تبلیغ آبجو و محدودیت فروش این نوشیدنی الکلی در هفته اول خرداد دوچندان شد.

اما این نارضایتی ها تمام قضیه را بازگو نمی کند؛ چندی پیش اعتراض پر سرو صدای مهمانداران خطوط هوایی «ترکیش» به ممنوعیت استفاده از رژ لب و لباس های بدن نما برای بانوان شاغل در این شرکت هواپیمایی، نمونه ای دیگر از مداخله حزب اعتدال و توسعه در خصوصی ترین عرصه های زندگی فردی را به نمایش گذاشت. اگرچه ادعا شد این محدودیت پوشش در پی درخواست مسافران بوده، اما سندیکاهای مهمانداران، آن را امری سیاسی و ایدئولوژیک قلمداد کردند.

محدود کردن آزادی ها در جمهوری ترکیه اما به برخورد با طرفداران محیط زیست، یا محدود کردن سبک زندگی غربی منحصر نمی شود؛ در اواخر فروردین، فاضل سای، پیانیست و موسیقیدان مشهور ترک، به دلیل توییت کردن پیامی طنزآمیز راجع به دین اسلام به ۱۰ ماه زندان البته با آزادی به قید وثیقه محکوم شد.

نارضایتی از اردوغان اما به سیاست خارجی ترکیه هم کشیده شد. جمعی از معترضان در آنکارا، شاهرگ اعمال نفوذ ترکیه در منطقه یعنی سیاست این کشور در برابر سوریه را نشانه گرفتند و روایت رسمی دولت اردوغان از بمبگذاری مرگبار در شهر ریحانلی را زیر سوال بردند.

«ناآرامی های ترکیه ربطی به بهارعربی ندارد»

با ریوا کاستوریانو از یکی از دانشگاه های مطرح فرانسه، مرکز آموزش عالی مطالعات سیاسی پاریس گفتگو کرده ایم که در پی می آید.

یورونیوز: چه دلیلی دارد که مردم علیه دولت در چنین ابعادی به اعتراض بپردازند؟

کاستوریانو: می توانیم بگوییم که علل زیادی دارد و تنها یک دلیل در میان نیست. در ابتدا این اعتراضی مسالمت آمیز بود که در یکی از پارک های استانبول صورت گرفت. اعتراض ها در دفاع از محیط زیست شروع شد ولی چون پلیس ترکیه با خشونت با معترضان برخورد کرد، جهت واکنش ها به سرعت تغییر یافت. اکنون به نظر می رسد که اقشار مختلف مردمی که می خواهند نارضایتی های خود را علیه دولت ابراز کنند به آنان پیوسته اند.

یورونیوز: شنیده ایم جمع کثیری از مردمی که هرگز در هیچ تظاهراتی شرکت نکرده بودند در این اعتراض حضور یافته اند.

کاستوریانو: وقتی که من با مردم در ترکیه حرف می زنم، می بینم که اشتیاق زیادی به بودن به عنوان بخشی از این اعتراض دارند، ولو اینکه هرگز در هیچ جنبش سیاسی شرکت نکرده باشند. این مردم با دیدگاه های بسیار متفاوت سیاسی به این اعتراض پیوسته اند. مضاف بر این، اعتراض کنونی درگیر مسایلی شده که با نمونه های گذشته تشابهی ندارد. این تظاهراتی نیست که بوسیله اپوزیسیون هدایت شود. مخالفت ها حتی در میان هواداران حزب عدالت و توسعه نیز افزایش یافته است. آنان خواستار اصلاح نواقص سیاسی توسط دولت هستند. از این رو این جنبشی نیست که بتوان آن را به یک ایدئولوژی نسبت داد.

یورونیوز: ما می بینیم که اعتراض ها تنها در استانبول صورت نگرفته و به دیگر شهرهای ترکیه گسترش یافته است. فکر می کنید که این تظاهرات تا کجا و چگونه می تواند ادامه یابد؟

کاستوریانو: یک جنبش ضد خشونت پلیس در گام اول ایجاد می شود و سپس این امر به واکنشی گسترده به انعطاف ناپذیری نخست وزیر منجر می شود. وحدت، طبیعت چنین جنبش های اجتماعی است. همان طور که همه می دانند فیس بوک، توییتر و شبکه های اجتماعی برای مشارکت عمومی با چنین جنبش هایی موثر هستند. اگرچه رسانه های ترکیه توانایی ابراز هر آنچه می خواهند را ندارند ولی با یاری شبکه های اجتماعی این جنبش بزرگ تر و حتی موثرتر می شود.

یورونیوز: تحلیل هایی وجود دارد مبنی بر وجود مشابهت هایی میان این اعتراض ها و بهار عربی و حتی برخی آن را بهار ترکی می خوانند. به نظر شما چنین تشبیهی درست است؟.

کاستوریانو: من این را بهار ترکی نمی دانم چراکه رجب طیب اردوغان به صورتی دموکراتیک برگزیده شده است. روند انتخابات بسیار دموکراتیک بود. حزب عدالت و توسعه سه بار برنده انتخابات شد و قدرتی را بنا نکرد. یعنی اینکه اردوغان قادر به حضور در قدرت نیست مگر آنکه در انتخابات بعدی پیروز شود. دموکراسی در ترکیه راه حل است. اینکه چقدر این جنبش رشد و نمو کند به پاسخ اردوغان به خواست معترضان بستگی دارد. می تواند مذاکرات و سازش درپایان این روند صورت گیرد و وضعیت را مشخص سازد. همه چیز بواسطه گام هایی که از هر دو سو برداشته می شود رقم خواهد خورد. آیا ما می خواهیم که ترکیه دموکراسی اش را حفظ کند؟. بله!. به همین دلیل مردم به خیابان ها آمده اند. یک انتخابات زودهنگام می تواند پیشنهاد شود یا آنان می توانند برای انتخابات محلی منتظر بمانند. روند انتخاباتی، درخصوص تمام این حوادث تصمیم گیری می کند

هم‌رسانی این مطلبنظرها

مطالب مرتبط

انتخابات محلی ترکیه؛ زورآزمایی سیاسی اردوغان با امام‌اوغلو و حزب رفاه نوین

اردوغان بار دیگر با اعلام حمایت از حماس، نتانیاهو را با هیتلر و استالین مقایسه کرد

علی‌اف در دیدار با اردوغان: جنگ به حل و فصل مشکل تاریخی قره‌باغ کمک کرد