فرزانه چهره ای شناخته شده در مرکز ارتوپدی علی آباد در کابل، پایتخت افغانستان است. او رییس بخش پروتز است و اولین بار بعنوان بیمار وارد این مرکز شد.
فرزانه روزی را که انفجار مین پایش را قطع کرد به یاد می آورد: “یک روز برای شستن لباس به خانه عمه ام می رفتم . محله ما از مین پاکسازی شده بود و ما مطمئن بودیم که دیگر خطری وجود ندارد… من شوک انفجار مین را احساس کردم. می توانستم ببینم که یک پایم نبود. پای دیگرم و دستم زخمی شده بود. فکر کردم مرا به بیمارستان می برند و عملم می کنند و به خانه برمی گردم. حتی وقتی می دیدم که پایم دیگر نبود. در بیمارستان پایم را قطع کردند و این دشوارترین قسمت بود. فکر می کردم دیگر هرگز نمی توانم زندگی عادی در خانواده و جامعه داشته باشم و کار کنم. باور نمی کردم.”
زندگی فرزانه زمانی که مرکز علی آباد برایش پای مصنوعی گذاشت به طور غیر منتظره ای دگرگون شد. او چهارده سال داشت. او که تامین مالی و آموزش نداشت در لباسشویی مرکز استخدام شد. سپس فرصت تحصیل به او اعطا کردند. بدین ترتیب پنج سال درس خواند و در دوره آموزشی تکنیسین پروتز شرکت کرد. او تا ریاست بخش صعود کرد و یکی از تکنیسین های مورد علاقه بیماران شد.
فرزانه: “من سعی می کنم با آنها با مهربانی و خوب رفتار کنم. من به آنها لبخند می زنم و تلاش می کنم به آنها قوت قلب بدهم. تشویقشان می کنم که افسرده نشوند چون بدتر می شود. به آنها می گویم که مجبورند واقعیت را بپذیرند. برای آنها توضیح می دهم که یک عضو مصنوعی مانند یک تکه چوب نیست. با گذشت زمان قسمتی از بدنشان می شود. پس نباید نگران باشند چون نگرانی راه حل نیست.”
این مرکز که توسط سازمان جهانی صلیب سرخ اداره می شود، اساسا افرادی را که از جنگ آسیب دیده اند استخدام می کند. این فرصت به فرزانه کمک کرد تا بر وضعیتش غلبه کند. با اقوامش اوضاع متفاوت است. با آنکه او نان آور یک خانواده هشت نفره است، پدرش هرگز ناتوانی او را قبول نکرد. فرزانه به خاطر خانواده اش، ازدواج نکرد و مطمئن است کسی حاضر به ازدواج با زنی ناتوان نیست. حرفه اش تسکین بخش اوست.
فرزانه می گوید: “تا وقتی که می توانم در این مرکز کار کنم، آینده ام درخشان تر خواهد بود. ولی فقط خدا از آینده خبر دارد. امیدوارم روزهای خوبی برای من، خانواده ام، کشورم و مردم افغانستان در پیش رو است.”
ما اکنون به شهر بامیان می رویم که در دویست کیلومتری غرب کابل قرار دارد. اینجا یکی از آرام ترین و فقیرترین نقاط کشور است.
نفیسه مامای درمانگاه متحرکی است که توسط یکی از سازمان های غیر دولتی افغان ایجاد شده است. او برای ارائه خدمات درمانی به تمام نقاط شهرستان، حتی به دهکده های دورافتاده می رود.
زن اهل دهکده می گوید: “در دهکده من زهرا آبستن است.”
نفیسه جواب می دهد: “واقعا؟ زهرا حامله است؟ عالی است.”
زن ادامه می دهد: “من به دهکده می روم و به او می گویم که اینجایید. آنها نمی دانند که شما آمده اید. باید به همه زن ها بگوییم که پزشک اینجاست و می آیند تا شما را ببینند.”
برای این زنان، ملاقات با نفیسه بسیار مهم است. مرکز درمانی ساعت ها دور است. دورافتادگی دهکده رقم مرگ و میر هنگام زایمان را افزایش می دهد. افغانستان بالاترین میزان مرگ و میر را پس از سیرالئون دارد. مانند دیگر مناطق افغانستان، زنان و کودکان هزینه سنگین جنگ را می پردازند، حتی در نواحیی که نسبتا آرام است. نفیسه که در کابل بزرگ شده و تحصیل کرده نمی تواند آن را فراموش کند.
نفیسه: “شرایط بسیار سخت و دشواری بود. من و خانواده ام مجبور به مهاجرت از منطقه ای به منطقه دیگر بودیم. یکی از برادرانم، در جنگ و در سن ۲۸ سالگی شهید شد.”
نفیسه علیرغم مشکلات و با حمایت خانواده اش، تحصیلات خود را به اتمام رساند. او احساسی قوی برای کمک به زنان کشور خود دارد.
نفیسه می گوید: “زنان هنوز آسیب پذیرند، مخصوصا در مناطقی که جنگ ادامه دارد و نا امن است. آنها به تعلیم و تربیت دسترسی ندارند و در آن شرایط نمی توانند کار کنند. در آن مناطق، هر موقعی که از خانه خارج می شوید، می ترسید که حمله انتحاری بشود.”
با اینکه نفیسه می گوید که دیگر در بامیان با ترس زندگی نمی کند، فکر نمی کند که به این زودی صلح در کشور برقرار خواهد شد.
نفیسه می گوید: “من جنگ را اینگونه تعریف می کنم که تعدادی از کشورها از جنگ در افغانستان سود می برند و این کشورها جنگ را به وجود می آورند. آنها در سرزمین ما گروه های مختلف ایجاد کرده و آنها را تعلیم می دهند تا برضد یکدیگر بجنگند و به این کشورها نفع برسانند. کشورهایی که خواهان پایان جنگ در افغانستان هستند، در کارشان موفق نشده اند. بنابراین به نظرم جنگ ادامه خواهد داشت.”