آمریکا اعلام کرد که مادامی که ترکیه سامانههای پدافند موشکی روسی «اس-۴۰۰» را در اختیار داشته باشد، موضع واشنگتن در خصوص فروش جنگندههای پیشرفته «اف-۳۵» به ترکیه بدون تغییر باقی میماند.
وزارت امور خارجه آمریکا در واکنش به نامهای که در آن اعضای کنگره نگرانیها و اعتراضهای خود را نسبت به فروش احتمالی جنگندههای «اف-۳۵» و «اف-۱۶» به ترکیه مطرح کرده بودند، اعلام کرد که موضع واشنگتن در این زمینه تغییری نکرده است.
این وزارتخانه تأکید کرد که هرگونه فروش جنگندههای آمریکایی به ترکیه باید کاملاً مطابق با قوانین جاری و به ویژه قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریمها (CAATSA) انجام شود.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
در همین حال، بلومبرگ روز چهارشنبه گزارش داد که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، از ولادیمیر پوتین، همتای روس خود خواسته است تا سامانههای موشکی خریداریشده از مسکو را بازپس گیرد تا بلکه به این ترتیب نظر مساعد آمریکا را جلب کند.
ترکیه درصدد است تا سامانههای پدافند هوایی «اس-۴۰۰» را که نزدیک به یک دهه پیش از روسیه خریداری کرده است، به روسیه بازگرداند.
این اقدام پایانبخش یک قرارداد جنجالی خواهد بود، قراردادی که روابط ترکیه با آمریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو را تحت تاثیر قرار داده بود.
این اقدام میتواند به آنکارا فرصت دهد تا بالاخره هواپیماهای جنگنده رادارگریز «اف-۳۵» آمریکایی را که سالها به دنبال خرید آن بوده، در اختیار بگیرد.
بلومبرگ به نقل از منابع مطلع گزارش داد که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، هفته گذشته در جریان دیدار با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود در ترکمنستان، و پس از گفتوگوهای مشابهی که پیشتر بین مقامات دو کشور انجام شده بود، موضوع بازگرداندن سامانههای پدافند هوایی «اس-۴۰۰» را مطرح کرده است.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
دفتر ریاست جمهوری و وزارت دفاع ترکیه از ارائه هرگونه توضیح در این زمینه خودداری کردند، اما کرملین هرگونه درخواست بازگرداندن سامانههای اس-۴۰۰ را در دیدار آقای اردوغان و آقای پوتین تکذیب کرد.
مساله مالکیت این موشکها و تمایل ترکیه برای بازگشت به برنامه «اف-۳۵» در دیدار آقای اردوغان با دونالد ترامپ در کاخ سفید در ماه سپتامبر مطرح شد.
تام باراک، سفیر آمریکا در ترکیه و از نزدیکان رئیس جمهوری آمریکا، اوایل ماه دسامبر اعلام کرد که آنکارا به تصمیم برای بازگرداندن این سامانههای روسی نزدیکتر شده و پیشبینی کرد این موضوع میتواند ظرف چهار تا شش ماه آینده حل و فصل شود.
به گفته این منابع، کنار گذاشتن تجهیزات نظامی روسیه میتواند روابط با آمریکا را بهطور چشمگیری بهبود بخشد و راه را برای رفع تحریمهای آمریکا علیه صنعت دفاعی ترکیه و دسترسی آنکارا به هواپیماهای جنگنده «اف-۳۵» هموار کند. یک دیپلمات ارشد ترکیهای اخیرا اعلام کرده است که انتظار دارد این تحریمها سال آینده برداشته شود.
ترکیه این سامانه را در دورهای خریداری کرد که روابطش با متحدانش در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) دچار سردی بود. سردی روابط از دوران ریاست جمهوری باراک اوباما در آمریکا آغاز شد و پس از تلاش نافرجام کودتا علیه اردوغان در سال ۲۰۱۶ تشدید شد.
در همان زمان، ترکیه همچنین قصد خرید سامانههای موشکی پاتریوت ساخت آمریکا را داشت، اما مدعی شد که واشنگتن در نهایی کردن این قرارداد تعهد کافی نشان نداد.
به گفته منابع مطلع که به دلیل حساسیت موضوع خواستند نامشان فاش نشود، ناامیدی ترکیه از عدم پایبندی آمریکا به توافقات پیشین، بخشی از دلایل روی آوردن آنکارا به روسیه و خرید سامانه دفاعی اس-۴۰۰ بود.
ترکیه امیدوار است با ایفای نقش میانجی بین روسیه و اوکراین، مسکو نسبت به درخواست بازگرداندن این سامانهها انعطاف نشان دهد.
درخواست بازپرداخت هزینه موشکها
آنکارا علاوه بر بازگرداندن سامانههای اس-۴۰۰، خواستار بازپرداخت میلیاردها دلاری است که برای خرید این سامانه صرف کرده است.
به گفته این منابع مطلع، این اقدام میتواند به معنای درخواست ترکیه برای کسر مبلغی از صورتحساب واردات نفت و گاز طبیعی از روسیه باشد، با این حال، تحقق این موضوع نیازمند مذاکرات دقیق و توافق دو طرف خواهد بود.
با این حال، به گفته این منابع، مبلغ سامانههای موشکی و راداری اس-۴۰۰ در مقایسه با سرمایه دیپلماتیکی که ترکیه میتواند از متحدان ناتو و بهویژه ترامپ کسب کند قابل مقایسه نیست.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
ناتو هشدار داده است که در صورتی که ترکیه از سامانههای اس-۴۰۰ در کنار جنگندههای غربی استفاده کند، روسیه میتواند به اطلاعات حیاتی دست پیدا کند. در حال حاضر، آنکارا این سامانهها را عملیاتی نکرده است.
ترکیه، پس از ایالات متحده، دارای بزرگترین ارتش در میان کشورهای عضو ناتو است و همواره به نزدیکی بیش از حد به مسکو متهم شده است. آقای اردوغان، این اتهامات را رد کرده اما تأکید دارد کشورش نیازمند یک سیاست خارجی متوازن است.
رویکرد او نسبت به روسیه و جنگ این کشور در اوکراین، نمونهای روشن از همین سیاست است. اردوغان از تحریم مسکو خودداری کرده، اما محدودیتهایی برای عبور کشتیهای نظامی روسیه از تنگه بسفر وضع کرده و همچنین ارسال تسلیحات به کییف را انجام داده است. علاوه بر این، او روابط نزدیکی هم با دونالد ترامپ و هم با ولادیمیر پوتین دارد.
در واکنش به خرید سامانههای دفاع هوایی اس-۴۰۰، ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ ترکیه را از برنامه تولید و استفاده از جنگندههای اف-۳۵ کنار گذاشت. یک سال بعد، واشنگتن با اعمال «قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریمها» (CAATSA) مانع دسترسی صنعت دفاعی ترکیه به فناوریهای حساس شد.
جنگندههای «اف-۳۵» ساخت شرکت لاکهید مارتین، که عموما به عنوان پیشرفتهترین هواپیماهای رزمی جهان شناخته میشوند، به دلیل قابلیت هماهنگی حملات خود با دیگر هواپیماها و پهپادها، به «کوارتربک آسمانها» معروف هستند و گرانترین نسخه هر یک بیش از ۱۰۰ میلیون دلار قیمت دارد.