ایران و روسیه میگویند با انقضای تاریخ قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، محدودیتهای هستهای اعمال شده بر ایران به پایان رسیده است.
وزارت خارجه ایران و وزارت خارجه روسیه بهطور جداگانه اعلام کردند دوره ۱۰ساله قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت روز شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) به پایان میرسد و به باور آنها، از این تاریخ «همه محدودیتها و ترتیبات» مرتبط با برنامه هستهای ایران باید خاتمهیافته تلقی شود و پرونده ایران از دستور کار شورای امنیت خارج میشود.
تهران در بیانیهای از دبیرکل سازمان ملل خواست «اطلاعات نادرست» در صفحه رسمی این نهاد درباره روند ادعاییِ بازگرداندن تحریمهای لغوشده را اصلاح کند و تأکید کرد دبیرخانه شورای امنیت «مجوزی برای تأیید» اقدام سه کشور اروپایی ندارد.
مسکو نیز در موضعی مشابه با ایران، گفت با انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد «باید با برنامه هستهای ایران همانند سایر کشورهای غیرهستهای عضو انپیتی رفتار شود» و خواستار حذف «بیانیههای نادرست» درباره بازگشت تحریمها از وبسایت سازمان ملل شد.
ادعای ایران و روسیه در حالی مطرح میشود که در پایان ماه سپتامبر و به درخواست سه کشور اروپایی، مسئله مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای ایران که در قطعنامه ۲۲۳۱ لغو شده بود، فعال شده و تمام تحریمهای پیشین ایران مجددا اجرایی شده است.
با این حال، تهران و متحدانش، معتقدند که کشورهای اروپایی امکان چنین کاری را ندارند و این اقدام از سوی آنها مردود است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، نیز گفت طبق مفاد ۲۲۳۱ «این قطعنامه بهصورت خودکار خاتمه مییابد و موضوع ایران از دستور کار شورا کنار گذاشته میشود»؛ به گفته او، روسیه و چین و «چند عضو دیگر شورا» نیز با این برداشت همسو هستند. سفارت ایران در دانمارک هم اعلام کرد پس از انقضای ۲۲۳۱ «هیچ مبنای قانونی برای ادامه تحریمها یا محدودیتها بر برنامه هستهای صلحآمیز ایران وجود ندارد».
در مقابل، بریتانیا، فرانسه و آلمان (تروئیکای اروپایی) ۶ شهریور با فعالکردن سازوکار «اسنپبک» ایران را به نقض تعهدات برجامی متهم کردند و از تهران خواستند دسترسی بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی را از سر بگیرد، درباره ذخیره اورانیوم ۶۰ درصد شفافسازی کند و به گفتوگوهای مستقیم با آمریکا بازگردد.
یک روز پس از زمانبندی اعلامشده برای بازگشت تحریمها (۶ مهر)، سازمان ملل اجرای دوباره شش قطعنامه تحریمی و بازگرداندن نام ۴۳ فرد و ۷۸ نهاد به فهرست تحریمها را اعلام کرد؛ اتحادیه اروپا نیز تأیید کرد. همزمان، واشنگتن و بروکسل گفتهاند «راه دیپلماسی» همچنان باز است.
ایران میگوید اقدام اروپاییها «غیرقانونی» است و شورا به دلیل مخالفت چین و روسیه «هیچ تصمیمی برای بازگرداندن قطعنامههای خاتمهیافته» نگرفته است.
در همین رابطه، حمید قنبری، معاون وزارت خارجه ایران، نیز فعالسازی اسنپبک از سوی لندن، پاریس و برلین را «فاقد مبنای حقوقی» دانست و گفت بسیاری از کشورها با آن مخالفت کردهاند. او البته اشارهای به نام کشورهایی که به گفتگو او با این اقدام مخالفت کردهاند، نکرده است.
پیشتر، تهران و آژانس در شهریور با میانجیگری مصر در قاهره چارچوبی برای ازسرگیری همکاریهای پادمانی امضا کردند و امیدها برای امکان یافتن راهحلی دیپلماتیک پیش از فعال شدن مکانیسم ماشه افزایش یافته بود. اما این توافق با استقبال کشورهای اروپایی رو به رو نشد و آنها این تفاهم تهران با آژانس را ناکافی دانستند.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
تلاشهای دقیقه نودی ایران در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک هم بیفایده بود و در نهایت تحریمهایی که ده سال قبل بر اساس برجام لغو شده بود، بار دیگر فعال شده است.