دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا روز دوشنبه سرانجام توانست حمایت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل را با پیشنهاد صلحی که مورد حمایت آمریکاست و قرار است به جنگ تقریباً دو ساله غزه پایان دهد، جلب کند. اکنون پرسش این است که آیا حماس نیز این طرح را خواهد پذیرفت یا خیر.
آقای ترامپ که پس از دیدار با نتانیاهو در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک در کاخ سفید صحبت میکرد، گفت که آنها به یک توافق صلح بر سر سرزمینهای محصور فلسطینی «بسیار نزدیک» هستند و به گروه حماس نیز هشدار داد که اگر پیشنهاد او را رد کند، اسرائیل از حمایت کامل ایالات متحده برای انجام هر اقدامی که لازم بداند، برخوردار خواهد شد.
کاخ سفید نیز سندی ۲۰ مادهای منتشر کرد که خواستار آتشبس فوری، تبادل گروگانهای حماس با زندانیان فلسطینی در اسارت اسرائیل، خروج مرحلهای اسرائیل از نوار غزه، خلع سلاح حماس و تشکیل یک دولت انتقالی به رهبری یک نهاد بینالمللی بود.
واکنش جهاد اسلامی فلسطین
اگرچه هنوز واکنشی از سوی حماس به آخرین سخنان ترامپ منتشر نشده اما زیاد نخاله، رهبر «جهاد اسلامی فلسطین» به آن واکنش نشان داد. او گفت که اعلامیه آمریکا و اسرائیل در مورد غزه، در واقع «دستورالعملی برای منفجر کردن منطقه» است.
آقای ترامپ در جریان جلسه روز دوشنبه خود با نتانیاهو به دنبال غلبه بر تردیدهای نخستوزیر اسرائیل درباره بخشهایی از طرح بود و هنوز مشخص نیست که آیا دو رهبر تمام اختلافات خود را (از جمله درباره احتمال تشکیل کشور فلسطین در آینده) حل کردهاند یا خیر.
رئیس جمهوری آمریکا در جریان نشست خبری مشترک، از نتانیاهو به دلیل «موافقت با این طرح و اعتماد به او» تشکر کرد و افزود: «اگر با هم همکاری کنیم، میتوانیم به مرگ و ویرانی که سالها، دههها، حتی قرنها شاهد آن بودهایم، پایان دهیم.»
آقای نتانیاهو نیز افزود که این طرح با اهداف جنگی اسرائیل مطابقت دارد. او گفت: «من از طرح شما برای پایان دادن به جنگ در غزه که اهداف جنگی ما را محقق میکند، حمایت میکنم. این طرح تمام گروگانهای ما را به اسرائیل بازمیگرداند، تواناییهای نظامی حماس را از بین میبرد، به حاکمیت سیاسی آن پایان میدهد و تضمین میکند که غزه دیگر هرگز تهدیدی برای اسرائیل نباشد.»
تردیدها درباره واکنش حماس
خبرگزاری وفا (WAFA) گزارش داد که تشکیلات خودگردان فلسطینی روز دوشنبه از تلاشهای آقای ترامپ برای آتشبس در غزه استقبال و تعهد خود را برای همکاری با ایالات متحده و شرکا برای دستیابی به یک توافق جامع تکرار کرده است.
با این حال، واکنش حماس همچنان کلید اجرای پیشنهادهای صلح ترامپ است.
عدم حضور این گروه در مذاکرات و امتناعهای مکرر قبلی آن از خلع سلاح، تردیدهایی را درباره عملی بودن این طرح ایجاد کرده است.
اسرائیل میگوید حماس که با حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به خاک این کشور جنگ را آغاز کرده، هنوز ۴۸ گروگان در اختیار دارد که ۲۰ نفر از آنها زنده هستند.
یک مقام حماس به رویترز گفته است که حماس هنوز این طرح را رسماً و «فراتر از انتشار رسانهای آن» دریافت نکرده است؛ ادعایی که از سوی یک مقام آگاه از مذاکرات رد شد. این مقام آگاه گفت که قطر و مصر این سند را با حماس به اشتراک گذاشتهاند و حماس به میانجیگران گفته است که آن را «با حسن نیت» بررسی خواهد کرد و پاسخ میدهد.
دیدار روز دوشنبه ترامپ و نتانیاهو نشاندهنده افزایش تلاشهای دیپلماتیک از سوی رئیس جمهوری آمریکا بود که در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۲۴ میلادی قول داده بود که به سرعت به این درگیری پایان دهد و از آن زمان بارها ادعا کرده که توافق صلح نزدیک است، اما این توافق محقق نشده است.
نتانیاهو نیز در چهارمین سفر خود به کاخ سفید از زمان بازگشت ترامپ به قدرت در ژانویه، به دنبال تقویت رابطه با مهمترین حامی کشورش بود؛ بویژه پس از آنکه گروهی از رهبران غربی هفته گذشته رسماً در سازمان ملل متحد، از ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی استقبال کردند.