ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز سه‌شنبه بر سر چارچوب جدید بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران توافق کردند. با این حال اظهارات ضدونقیضی از دو طرف درباره محتوای این توافق مطرح شده است. به گزارش وال‌استریت ژورنال، این توافق زمان‌بندی بازرسی‌ها و ضرب‌الاجلی برای تهران تعیین نکرده است.
آگهی
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه توافق به دست‌آمده را «گامی مهم در جهت درست» خواند و گفت که به آژانس امکان دسترسی به همه تاسیسات هسته‌ای ایران را، از جمله تاسیساتی که در حملات آمریکا و اسرائيل آسیب دیدند، می‌دهد.
با این حال، عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: «نفس این توافق دسترسی را به بازرسان آژانس نمی‌دهد. بر اساس گزارش‌هایی که ایران در آینده ارائه خواهد کرد، نوع دسترسی‌ها در زمان خودش باید مورد مذاکره قرار بگیرد. یعنی در این توافق حتی در مورد شکل بازرسی‌ها و دسترسی‌های آژانس صحبتی نشده و به مذاکرات جداگانه‌ای که در آینده، بعد از ارائه گزارش ایران، صورت خواهد گرفت، موکول شده است.»
به گزارش وال‌استریت ژورنال به نقل از دیپلمات‌های آگاه، در این توافق مشخص نشده است که بازرسان چه زمانی قادر به بازدید از تاسیسات هسته‌ای ایران، از جمله نطنز، فردو و اصفهان خواهند بود. ایران باید ابتدا گزارشی را درباره وضعیت تاسیسات و ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود ارائه کند و بعد بازرسان اجازه ورود و راستی‌آزمایی را کسب خواهند کرد.
به گفته این دیپلمات‌ها، در این توافق همچنین ضرب‌الاجلی برای ایران جهت ارائه این گزارش‌ها تعیین نشده است.
آیا این توافق از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل جلوگیری خواهد کرد؟
به گزارش وال‌استریت ژورنال، این توافق ممکن است به ایران در جلوگیری از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل متحد در پی فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی کمک کند.
فرانسه، آلمان و بریتانیا اعلام کردند که اگر ایران گام‌های روشن و ملموسی برای ازسرگیری همکاری با آژانس و مذاکرات هسته‌ای با آمریکا بردارد، بازگشت تحریم‌ها را به تعویق می‌اندازند.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز سه‌شنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «توافق امروز در مورد چارچوب از سرگیری بازرسی‌ها از تاسیسات هسته‌ای ایران در صورت اجرای فوری از سوی تهران می‌تواند گامی سرنوشت‌ساز در دیپلماسی هسته‌ای به شمار آید.
اما یک دیپلمات ارشد اروپایی به وال‌استریت ژورنال گفت: «اگر ضرب‌الاجل‌های روشنی برای اقدام ایران به منظور ازسرگیری فعالیت بازرسان ارائه نشود، بعید است که این توافق برای جلوگیری از اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل از سوی دولت‌های اروپایی کافی باشد.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال که پرونده هسته‌ای ایران را پیگیری می‌کند، روز چهارشنبه چهارم سپتامبر با استناد به گزارش محرمانه آژانس، گفت که ایران در روز ۱۴ اوت در نامه‌ای به آژانس «چارچوب جدید» پیشنهادی خود را مطرح و اعلام کرد که در مورد تاسیسات کلیدی آسیب‌دیده، «تا یک ماه پس از نهایی شدن این چارچوب جدید» گزارشی ارائه خواهد داد و پس از آن، «ایران و آژانس در مورد ترتیبات همکاری مذاکره و توافق می‌کنند.»
آقای نورمن پیش‌تر اعلام کرده بود که آژانس با این ترتیبات مخالفت کرده است. با این حال مشخص نیست که توافق کنونی بر سر همین ترتیبات است یا تغییری در پیشنهاد‌های ارائه شده به وجود آمده است.