روزنامه آمریکایی «استارز اند استرایپس» روز چهارشنبه بر اساس اسناد فدرال گزارش داد که نیروی هوایی آمریکا از صنایع دفاعی این کشور خواسته است تا دست‌کم ۱۶ نمونه مشابه پهپاد ایرانی شاهد ۱۳۶ را تولید کنند. به گفته کارشناسان، هدف ارتش آمریکا از تولید این پهپادها امور آزمایشی و آموزشی است.
آگهی
بنابر این گزارش، نیروی هوایی آمریکا قصد دارد ۱۶ فروند نمونه کاملا مشابه این پهپادها را که از طریق مهندسی معکوس نمونه اصلی ساخته شده‌اند، خریداری کند. خرید ۲۰ نمونه دیگر از این پهپادها در آینده هم در دستور کار است.
قیمت پهپادهای شاهد-۱۳۶ بین ۲۰ تا ۵۰ هزار دلار برآورد می‌شود که در مقایسه با بیشتر پهپادهای تهاجمی دوربرد بسیار ارزان‌تر است. این پهپادها در حملات روسیه به اوکراین و همچنین حملات چندلایه ایران به اسرائيل نقش اساسی ایفا کردند.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا ماه گذشته نمونه تازه پهپادهای آمریکایی با عنوان «سامانه تهاجمی بدون‌سرنشین کم‌هزینه» (LUCAS) را بررسی کرد. شرکت دفاعی «اسپکتر‌ورکس» (SpektreWorks) این پهپادها را به عنوان رقیبی برای پهپادهای ارزان‌قیمت شاهد-۱۳۶ طراحی کرده است.
بنابر اسناد فدرال که به دست «استارز اند استرایپس» (Stars and Stripes) رسیده است، نیروی هوایی آمریکا برخی از مشخصات پایه‌ای پهپادهای ایرانی شاهد از جمله ابعاد، سامانه پیشران و ظرفیت بارگیری را ارائه کرده، اما اطلاعاتی درباره سامانه‌های الکترونیکی داخلی این پهپادها ارائه نکرده است.
ولف کریستین پایس، پژوهشگر ارشد در امور درگیری‌های مسلحانه در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک گفت که این موضوع نشان‌دهنده این است که تمرکز نیروی هوایی بیش از جنگ الکترونیک، متوجه بازدارندگی فیزیکی است.
آقای پایس گفت: «نیروی هوایی اساسا به دنبال چیزی است که شبیه شاهد پرواز کند و شبیه شاهد باشد و احتمالا بازتاب راداری مشابه شاهد داشته باشد. این اقدام احتمالا در جهت بررسی چگونگی ساقط کردن این پهپادها در آسمان در زمان حمله است.»
آقای پایس همچنین گفت که تعیین سقف خرید تا ۳۶ فروند نشان می‌دهد ارتش آمریکا احتمالا خود را برای سناریوی حمله انبوه پهپادی که ضعف شناخته‌شده در سامانه‌های پدافند هوایی آمریکاست، آماده می‌کند.
به گفته این پژوهشگر، نیروهای آمریکایی برای رهگیری هواپیما‌ها و بمب‌افکن‌ها تجهیز شده‌اند نه پهپادهای شاهدی که با سرعت پایین و در ارتفاع کم پرواز می‌کنند و شناسایی آن‌ها برای رادار دشوار است. او گفت: «اگر نمونه مشابه پهپاد هدف در دسترس نباشد، آموزش چنین چیزی بسیار دشوار است.»
بهنام بن‌طالبلو، مدیر برنامه ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها گفت: «پهپاد شاهد ۱۳۶ شاید امروز مشهورترین پهپاد دنیا باشد. اگرچه آمریکا، اسرائیل و اوکراین توانسته‌اند تعداد زیادی از این پهپادها را در میدان نبرد منهدم کنند، اما بازدارندگی پهپادی بیش از پیش به مسئله‌ای مالی و تاکتیکی بدل شده است؛ چراکه هزینه رهگیری، شناسایی و به‌ویژه انهدام این سامانه‌های ارزان و کند معادله‌ای دشوار برای دفاع ایجاد کرده است.»
بنابر اطلاعات وبسایت «پورتال متن‌باز مهمات» (Open Source Munitions Portal)، این پهپادها می‌توانند تا حدود ۹۰ کیلوگرم مواد منفجره را حمل کرده و به اهدافی در فاصله حدودا هزار و ۹۰۰ کیلومتری حمله کنند. مدل کوچک‌تر آن‌ها یعنی شاهد-۱۳۱ نیز توانایی حمل حدود ۲۰ کیلوگرم مواد منفجره را دارد.
نیروی هوایی آمریکا در درخواست منتشر شده اعلام کرده است که نسخه‌های بازتولیدشده شاهد به مرکز تسلیحات پایگاه هوایی «اگلین» (Eglin) در فلوریدا، یعنی محل طراحی، توسعه و استقرار سامانه‌های تسلیحاتی هوابرد ارسال خواهند شد.
با توجه به این که نیروی هوایی طرح‌های فنی کامل را ارائه نکرده است، پیمانکاران بالقوه باید خود نسخه مشابه شاهد-۱۳۶ را تحلیل و بازتولید کنند.