شاهزاده خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی، روز پنج‌شنبه سوم ژوئیه (۱۲ تیر ۱۴۰۴) در دیداری محرمانه با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و مقامات ارشد کاخ سفید درباره کاهش تنش‌ها با ایران و بازگشت تهران به مذاکرات هسته‌ای گفتگو کرد.
آگهی
دیدار بین آقای ترامپ و وزیر دفاع عربستان در آستانه دیدار روز دوشنبه آقای ترامپ با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برگزار شد.
این خبر نخستین بار توسط فاکس نیوز رسانه‌ای شد و کاخ سفید تا صبح جمعه اظهارنظری رسمی در این رابطه نکرده است.
وب‌سایت اکسیوس نیز گزارش داد که وزیر دفاع عربستان پس از دیدارش با آقای ترامپ، با عبدالرحیم موسوی، فرمانده کل ستاد نیروهای مسلح ایران، تلفنی گفتگو کرد.
آقای خالد بن سلمان که برادر کوچک‌تر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان است در سفر خود به واشنگتن با پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا و استیو ویتکاف، فرستاده کاخ سفید در أمور خاورمیانه نیز ملاقات داشته است.
این در حالی است که آقای ویتکاف قصد دارد هفته آینده در اسلو با وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، دیدار کند تا مذاکرات هسته‌ای را از سر بگیرد.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
وزیر دفاع عربستان در تاریخ ۱۷ آوریل (۲۹ فروردین ) نیز به ایران آمده بود و با مقامات ارشد آن دیدار داشت. او حامل پیام صریح آقای ترامپ به ایران برای جدی گرفتن مذاکرات به عنوان تنها راه برای پرهیز از خطر جنگ با اسرائیل بود. در آن زمان، ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه ۸۹ ساله عربستان سعودی که از چشم‌انداز افزایش بی‌ثباتی در منطقه نگران بود، پسر خود خالد بن سلمان، وزیر دفاع این کشور را برای رساندن این پیام هشدارآمیز به رهبر جمهوری اسلامی ایران، علی خامنه‌ای، راهی تهران کرد.
سوالات در خصوص عملکرد عربستان در طول جنگ اسرائیل علیه ایران
منابع آگاه در منطقه خلیج فارس به روزنامه اسرائیلی «اسرائیل هیوم» گفته‌اند که در جریان جنگ ۱۲روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل، چندین کشور منطقه‌ای از جمله عربستان سعودی به‌طور محرمانه در عملیات رهگیری پهپادهای ایرانی مشارکت داشته‌اند.
براساس این گزارش، نیروی هوایی عربستان سعودی با اعزام بالگردهای نظامی، پهپادهای ایرانی را در حریم هوایی منطقه‌ای، از جمله بر فراز عراق و اردن، رهگیری و منهدم کرده است. این پهپادها که ممکن بود به‌سوی اسرائیل ادامه مسیر دهند، پیش از ورود به قلمرو این کشور سرنگون شده‌اند تا از تمامیت ارضی عربستان دفاع شود.
با این حال، عربستان سعودی تاکنون به‌طور رسمی دخالت خود را در عملیات رهگیری پهپادهای ایرانی تایید نکرده و حتی در بیانیه‌هایی حملات اسرائیل به خاک ایران را محکوم کرده است.
صلح عربستان با اسرائیل بعد از جنگ ایران به کدام سمت می‌رود؟
طبق گزارش فاکس‌نیوز، دیدار محرمانه آقای ترامپ با خالد بن سلمان علاوه بر موضوع ایران؛ درباره پایان دادن به جنگ در غزه و مذاکره برای آزادی گروگان‌های باقی‌مانده در دست حماس و همچنین تلاش برای دستیابی به صلح در خاورمیانه نیز بوده است.
اگرچه محور اصلی مذاکرات امکان عادی‌سازی روابط با اسرائیل نبود، اما منابع اعلام کرده‌اند که این گفتگوها شامل بررسی گام‌های لازم برای رسیدن به این هدف نیز بوده است.
این منابع اضافه کرده‌اند که سعودی‌ها در حال نهایی کردن یک توافق دفاعی و تجاری با ایالات متحده هستند و پیامی که میان این دو متحد رد و بدل شده، این است که آن‌ها در همه مسائل دیدگاه مشترکی دارند.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
در پی تحولات اخیر در خاورمیانه، گزارش‌ها حاکی از آن است که برخی کشورها تمایل خود را برای پیوستن به توافقات ابراهیم ابراز کرده‌اند. کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید هفته گذشته، سوریه را یکی از کشورهایی معرفی کرد که آقای ترامپ علاقه‌مند به پیوستن آن به این توافق است. همچنین روزنامه اسرائیلی «اسرائیل هیوم» به نقل از مشاور امنیت ملی اسرائیل، تساحی هنگبی، گزارش داده که سوریه و لبنان از مهم‌ترین گزینه‌های جدید برای پیوستن به توافقات ابراهیم هستند.
دونالد ترامپ در ماه مه از احمد شرع، رئیس‌جمهوری سوریه خواست در ازای لغو تحریم‌ها، روابط کشورش را به‌طور کامل با اسرائیل عادی‌سازی کند.
نتانیاهو خواهان ازسرگیری روند عادی‌سازی با عربستان است، اما ریاض پس از جنگ غزه و نزدیکی با ایران، دیگر اسرائیل را شریک مناسبی نمی‌بیند.
حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی، عربستان را بیش از پیش نسبت به تل‌آویو بدبین کرده و ریاض برای تقویت روابط با تهران گام‌های علنی برداشته است.
حسن الحسن، پژوهشگر ارشد مؤسسه بینالمللی مطالعات راهبردی (IISS) به فایننشال تایمز گفت «هزینه حیثیتی عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائیل هم در داخل کشور و هم برای جایگاه آن در رهبری منطقه‌ای و اسلامی اکنون بسیار بالاتر است.»
ایرانِ الان دیگر ایرانِ ۳ سال پیش نیست
برنامه‌های محمد بن‌سلمان برای برقراری روابط رسمی با اسرائیل در قبال تضمین امنیتی آمریکا، پیش از ۷ اکتبر می‌توانست نظم جدیدی در خاورمیانه ایجاد کند.
از زمان آغاز جنگ غزه، محمد بن‌سلمان و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران به‌طور منظم با یکدیگر تماس تلفنی داشته‌اند و مقامات ارشد دو کشور نیز در سطح بالا در ارتباط بوده‌اند، چرا که عربستان نگران گرفتار شدن در یک درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر است.
گِرگوری گوس، پژوهشگر مهمان در انستیتو خاورمیانه در واشنگتن نیز در گفتگو با فایننسال تایمز اظهار داشت: «ایرانِ الان دیگر ایرانِ ۳ سال پیش نیست.» در مقابل، «اسرائیل پیروزِ ۲۰۲۵ به‌نظر می‌رسد که به عنصری بی‌ثبات‌کننده در سیاست منطقه‌ای تبدیل شده است.»
در نتیجه، اسرائیلی‌ها فکر می‌کنند به‌جای تلاش برای توافق بزرگ با عربستان، می‌توانند راحت‌تر و سریع‌تر با دولت جدید سوریه به رهبری احمد شرع به یک توافق امنیتی محدود مثل "عدم‌تخاصم" برسند.
برخی تحلیلگران معتقدند که عربستان و کشورهای خلیج فارس به‌جای عجله برای توافق سیاسی با ترامپ، تلاش کرده‌اند با سرمایه‌گذاری‌های کلان او را راضی نگه دارند. در سفر اخیر ترامپ به منطقه در ماه مه، این کشورها قول سرمایه‌گذاری چند تریلیون دلاری دادند تا هم رابطه‌شان با آمریکا تقویت شود و هم به فناوری‌های پیشرفته مثل هوش مصنوعی و تسلیحات مدرن دسترسی پیدا کنند.
به گفته آقای الحسن، سعودی‌ها برخلاف ترامپ تحت فشار زمانی نیستند و آن‌قدر از نظر سیاسی و منطقه‌ای احساس امنیت می‌کنند که نیازی نمی‌بینند زیر بار توافقی بروند که واقعاً نمی‌خواهند.