ایران در ششمین روز از حمله اسرائیل اعلام کرد که با موشک فراصوت «فتاح» توانسته آسمان اسرائیل را در عملیات اخیر به «تسلط» خود در آورد و سامانه‌های دفاعی «افسانه‌ای» آن را دور بزند. اما این موشک دقیقا چه توانمندی‌هایی دارد و چرا ایران آن را یک سلاح بازی‌ساز می‌داند؟
آگهی
سپاه پاسداران ایران برای نخستین بار در آبان ۱۴۰۱ از ساخت یک موشک مافوق صوت به نام «فتاح» خبر داد که به گفته آن، توانایی نفوذ به تمامی سامانه‌های پدافند موشکی را دارد. این موشک سپس در مراسمی رسمی با حضور ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری فقید ایران و فرماندهان ارشد نظامی در ۱۶ خرداد ۱۴۰۲ رونمایی شد و گویی رنگ سیاه آن نمادی از قدرت و تسلط روانی را به نمایش می‌گذارد.
یک روز پس از رونمایی از نسل اول این موشک فراصوت، پلاکاردی در قلب تهران نصب شد که روی آن به زبان‌های فارسی، عربی و عبری نوشته شده بود: «۴۰۰ ثانیه تا تل‌آویو.»
امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده وقت نیروی هوافضای سپاه که خودش در موج اول حملات اسرائیل در روز جمعه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ کشته شد؛ در مراسم رونمایی از موشک فتاح گفته بود که «ایران با ساخت این موشک به چهار کشور دارای این فناوری پیوسته است.» پیش از این روسیه، کره شمالی و ایالات متحده در سال ۲۰۲۱ اعلام کردند که آزمایش‌های موشکی مافوق صوت داشته‌اند.
سپاه چند ماه بعد در جریان بازدید علی خامنه‌ای، رهبر ایران از نمایشگاه آخرین دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه نیز در تاریخ ۲۸ آبان ۱۴۰۲ از موشک هایپرسونیک «فتاح ۲» رونمایی کرد. براساس گزارش رسانه‌های ایران، تفاوت این دو موشک در این است که «فتاح ۱» از نوع بالستیک و «فتاح ۲» از نوع کروز است.
تا اینکه صدا و سیمای ایران در روز یکم اکتبر (۱۰ مهر ۱۴۰۳) و در جریان عملیات موسوم به «وعده صادق ۲» اعلام کرد که سپاه پاسداران در حمله موشکی خود به اسرائیل برای نخستین بار از موشک‌های فراصوت «فتاح» استفاده کرده و ادعا شد که «رادارهای سپر دفاع موشکی پیکان ۲ و ۳ اسرائیل» را دور زده است.
ایران بار دیگر در بامداد چهارشنبه ۲۷ خرداد ۱۴۰۴ نیز نسل اول موشک «فتاح» را وارد میدان نبرد با اسرائیل کرد و نواحی مرکزی قلمرو آن را هدف قرار داد. سپاه پاسداران با افتخار اعلام کرد که این موشک، پدافند هوایی «افسانه‌ای» ارتش اسرائیل را متلاشی کرده، «پناهگاه بزدلان اسرائیلی‌ها» را لرزانده و «تسلط کامل» آسمان اسرائیل را به دست گرفته است.
در بیانیه سپاه پاسداران آمده است که در موج یازدهم عملیات «وعده صادق ۳» از موشک‌های نسل اول فتاح؛ یعنی از نوع بالستیک آن استفاده شده است.
این موشک پیشرفته چه ویژگی‌هایی دارد؟
«فتاح ۱» یک موشک بالستیک فراصوت است که توسط نیروی هوافضای سپاه ایران توسعه یافته است و نام آن در زبان فارسی به معنای «همواره پیروز» یا «بسیار گشایشگر» است که به قدرت آن در «نفوذ به قلعه‌های دشمن و تسخیر آن‌ها در جنگ‌ها» اشاره دارد.
گفته می‌شود که نام این موشک توسط شخص خامنه‌ای انتخاب شده و سپاه این نوع از موشک را در دسته موشک‌های به اصطلاح «اسرائیل‌زن» خود یا به عبارتی موشک‌های دارای بُردی بین ۱۳۰۰ تا ۲ هزار کیلومتر قرار داده است.
موشک «فتاح» دارای توانایی بالای مانور است و به دهانه متحرکی مجهز است که به اپراتور امکان کنترل مسیر و هدایت موشک را می‌دهد. این موشک با سرعتی بیش از پنج برابر سرعت صوت حرکت می‌کند که هدف‌گیری آن را برای سامانه‌های دفاعی و رادارها دشوار می‌سازد. همچنین قادر است اهداف را با سرعتی بین ۱۳ تا ۱۵ ماخ (حدود ۱۵۰۰۰ کیلومتر بر ساعت) و بردی تا ۱۴۰۰ کیلومتر مورد اصابت قرار دهد.
طبق گزارش رسانه‌های ایرانی، موشک «فتاح» قابلیت نصب روی ناوشکن پیشرفته «دماوند-۲» از کلاس «موج» را دارد که این امر موجب تقویت ناوگان دریایی ایران خواهد شد.
موشک‌های «هایپرسونیک» یا «فراصوت» نیز مانند موشک‌های بالستیک قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای را دارند.
رسانه‌های ایران می‌گویند که این موشک با استفاده از قابلیت‌های تاکتیکی و برخورداری از پیشران سوخت جامد نازل متحرک مرحله دوم، توان دستیابی به سرعت‌های بسیار بالا و انجام مانورهای گوناگون در داخل و خارج از جو زمین با هدف غلبه بر انواع سامانه‌های دفاع هوایی دشمن را دارد.
رهبر ایران در مورد فتاح چه واکنشی نشان داد؟
آقای خامنه‌ای که خود با سایه تهدید ترور از سوی مقامات آمریکایی و اسرائیلی مواجه است، پس از پرتاب این موشک‌های ایرانی به سمت تل‌آویو، فرسته‌ای به زبان‌های فارسی و عربی در شبکه «ایکس» منتشر کرد که تصویری از سه موشک عظیم‌الجثه در حال پرتاب از ایران را نشان می‌داد.
وی در توضیح آن نوشت: «نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِيبٌ» که اشاره به وعده الهى به نزديك بودن زمان پيروزى با نصرت و يارى الهى است.
توان انواع پدافندهای هوایی اسرائیل در برابر فتاح چقدر است؟
اسرائیل چندین سامانه دفاع موشکی دارد. سامانه «گنبد آهنین» این کشور برای دفاع در برابر موشک‌های برد کوتاه، مانند آن‌هایی که از غزه یا لبنان شلیک می‌شوند، طراحی شده است.
سیستم دفاع هوایی «فلاخن داوود» هم برای دفاع در برابر موشک‌های برد متوسط طراحی شده است.
اسرائیل همچنین برای موشک‌های بالستیک برد بلند از سامانه‌های دفاعی «پیکان» استفاده می‌کند که برد عملیاتی آن ۲۴۰۰ کیلومتر است.
علاوه بر این، اسرائیل، عربستان سعودی و امارات عربی متحده سامانه‌های دفاع موشکی پاتریوت ساخت آمریکا را نیز دارا هستند. این امکان وجود دارد که سامانه پاتریوت بتواند موشک فتاح را ساقط کند، اما از آنجایی که هنوز ناشناخته‌های بسیاری وجود دارد، به سختی می‌توان با اطمینان سخن گفت.
موشک «فتاح ۲» توانایی گلاید روی هوا و پرواز کروز را دارد و برخلاف موشک «فتاح ۱» که ویدیویی از آزمایش آن توسط سپاه پاسداران منتشر شد، شواهدی از آزمایش فتاح ۲ منتشر نشده است.