سال ۲۰۲۵ سالی سرنوشت‌ساز برای بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل و جمهوری اسلامی خواهد بود. شواهد و قرائن نشان می‌دهد این رهبر کهنه‌کار اسرائیل آماده است تا اهداف استراتژیک خود را در منطقه تحکیم کند.
آگهی
این اهداف شامل تقویت کنترل نظامی بر غزه، جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای و بهره‌برداری از فروپاشی متحدان جمهوری اسلامی یعنی حماس در فلسطین، حزب‌الله در لبنان و بشار اسد در سوریه خواهند بود.
فروپاشی اسد، نابودی رهبران ارشد حماس و حزب‌الله و انهدام ساختار نظامی آن‌ها در یک سال اخیر پیروزی‌های بزرگی برای نتانیاهو محسوب می‌شوند.
بدون سوریه، اتحادهایی که تهران طی دهه‌ها پرورانده بود از هم پاشیده‌اند و با تضعیف نفوذ ایران، اسرائیل در حال تبدیل شدن به قدرت مسلط در منطقه است.
در این میان بنیامین نتانیاهو قصد دارد توجه خود را به جاه‌طلبی‌های هسته‌ای و برنامه موشکی ایران معطوف کند و با تمرکز بی‌وقفه، این تهدیدهای استراتژیک علیه اسرائیل را خنثی کند.
ایران و انتخاب دشوار
ناظران خاورمیانه می‌گویند ایران با انتخابی سخت روبروست: یا برنامه غنی‌سازی هسته‌ای خود را ادامه دهد یا فعالیت‌های اتمی خود را کاهش داده و به مذاکرات تن دهد.
جوست هیلترمن، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در گروه بین‌المللی بحران، می‌گوید: «ایران در برابر حمله اسرائیل، به ویژه به برنامه هسته‌ای خود، بسیار آسیب‌پذیر است.»
غسان الخطیب، تحلیلگر فلسطینی، نیز می‌گوید: «اگر ایرانی‌ها عقب‌نشینی نکنند، ترامپ و نتانیاهو ممکن است حمله کنند زیرا دیگر چیزی مانع آن‌ها نیست.»
وی اضافه کرد: «دستگاه حاکمه ایران که پیش‌تر نشان داده‌اند عملگرا هستند، به همین خاطر ممکن است برای جلوگیری از درگیری نظامی آماده مصالحه باشند.»
دونالد ترامپ، که در دوره قبلی خود از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ بین ایران و قدرت‌های جهانی خارج شد، احتمالاً تحریم‌های بیشتری را بر صنعت نفت ایران اعمال خواهد کرد. این در شرایطی است که منتقدان او خواستار بازگشت به دیپلماسی هستند.
این در حالی است که در هفته‌های اخیر مقامات اسرائیلی اقدام به فرستادن پیغام‌هایی عمومی برای مردم ایران کرده‌اند و آن‌ها را به «غنیمت شماردن فرصت برای رهایی از حکومت جمهوری اسلامی» فراخوانده‌اند.
در این زمینه دانی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، به زبان فارسی خطاب به مردم ایران گفت: «مردم ایران، این فرصت نادر تاریخی را از دست ندهید. اقدام کنید. مردم اسرائیل در کنار شما هستند».
پیش از وی بنیامین نتانیاهو نیز در دو پیام مردم ایران را مخاطب قرار داده بود. به اعتقاد کارشناسان، این پیام‌های مقامات بلندپایه اسرائیلی می‌تواند نشانه‌ای از اقدامات احتمالی اسرائیل در آینده نزدیک باشند.
میراث نتانیاهو و جنگ غزه
در میان بحران‌های ایران و غزه، محاکمه طولانی‌مدت فساد نتانیاهو نیز نقشی تعیین‌کننده در شکل‌گیری میراث او ایفا خواهد کرد.
نتانیاهو برای نخستین بار از زمان آغاز جنگ غزه در سال ۲۰۲۳ در دادگاه حاضر شد. دادگاهی که اسرائیلی‌ها را به شدت دچار دودستگی کرده است.
به گفته منابع نزدیک به مذاکرات، نخست‌وزیر اسرائیل احتمالاً با امضای توافق آتش‌بس با حماس برای پایان دادن به جنگ ۱۴ ماهه غزه و آزادی گروگان‌های اسرائیلی در این منطقه موافقت خواهد کرد.
با این حال، غزه تحت کنترل نظامی اسرائیل باقی خواهد ماند، زیرا برنامه‌ای برای واگذاری قدرت به تشکیلات خودگردان فلسطین وجود ندارد. نتانیاهو خود به دفعات با چنین کاری مخالف کرده است.
همزمان کشورهای عربی نیز تمایلی به تحت فشار قرار دادن اسرائیل برای سازش یا اصلاح رهبری متزلزل تشکیلات خودگردان ندارند.
آقای الخطیب به رویترز می‌گوید: «اسرائیل در آینده نزدیک از نظر نظامی در غزه باقی خواهد ماند، زیرا هرگونه عقب‌نشینی خطر بازسازی حماس را به همراه دارد. اسرائیل معتقد است تنها راه حفظ دستاوردهای نظامی، ماندن در غزه است.»
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
برای نتانیاهو، چنین نتیجه‌ای پیروزی استراتژیکی محسوب می‌شود. چرا که وضعیتی را تحکیم می‌بخشد که با دیدگاه او همخوانی دارد: جلوگیری از تشکیل کشور فلسطین در عین حفظ کنترل طولانی‌مدت بر غزه، کرانه باختری و شرق اورشلیم.
جنگ غزه زمانی آغاز شد که شبه‌نظامیان حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کردند، ۱۲۰۰ نفر را کشتند و ۲۵۰ نفر را گروگان گرفتند.
اسرائیل در پاسخ، با آغاز یک رشته حملات هوایی و زمینی طبق گزارش‌ها ۴۵ هزار نفر را کشت و ۱.۲ میلیون نفر را آواره کرد.
آینده سوریه
در سوی دیگر مرز، سوریه پس از سرنگونی اسد توسط نیروهای معارض به نقطه‌ای حساس رسیده است. نیروهای معارض به رهبری احمد الشرع، معروف به ابومحمد جولانی، با چالش‌های بزرگی برای تثبیت کنترل خود بر سوریه روبرو هستند.
آینده سوریه به توانایی یا شکست این گروه در ایجاد تعادل بین ایدئولوژی اسلامی و ملی‌گرایی سوری بستگی دارد. اگر آن‌ها به سمت ملی‌گرایی سوری متمایل شوند، امید برای سوریه وجود دارد؛ اما اگر به ایدئولوژی اسلام‌گرایانه بازگردند کشور می‌تواند وارد هرج‌ومرج شود.