اگرچه آمریکا و اروپا انتظار ندارند که پس از ابراهیم رئیسی تغییر عمده‌ای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی به وجود آید، اما ممکن است تشکیل دولت جدید در ایران به افزایش تنش‌ها بینجامد.
آگهیبه گزارش وال‌استریت ژورنال به نقل از مقامات آمریکایی و اروپایی، به نظر می‌رسد که جمهوری اسلامی ایران قصد دارد به مسیر کنونی خود مبنی بر تحکیم روابط با چین و روسیه، حمایت از حماس و دیگر شبه‌نظامیان نیابتی و گسترش برنامه هسته‌ای خود ادامه دهد.
برگزاری انتخابات پیش روی جمهوری اسلامی برای تاریخ ۸ تیر برنامه‌ریزی شده است. همچنین انتخابات پیش روی ایالات متحده نیز که ممکن است کاخ سفید را دوباره به تسخیر دونالد ترامپ در آورد نیز نزدیک است. مقامات غربی بر این باورند که رهبری جمهوری اسلامی با نیم‌نگاهی به انتخابات آمریکا ممکن است از انتخابات پیش روی ایران به عنوان فرصتی برای اتخاذ موضعی مقتدرتر بهره جوید.
یکی از نگرانی‌های عمده مقام‌های غربی این است که جمهوری اسلامی به دلیل بی‌ثباتی داخلی خود را در موضع ضعف حس کند و بخواهد به هرگونه تهدید واقعی و یا صرفا ادراکی واکنش نشان دهد.
به گفته مقامات آمریکایی، رویکرد اساسی دولت بایدن در قبال ایران در حال حاضر حفظ کانال‌های ارتباطی است تا بتواند از افزایش تنش‌ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده جلوگیری کند.
سوزان مالونی، رئیس برنامه سیاست خارجی موسسه بروکینگز می‌گوید: «علی خامنه‌ای و نهاد‌های امنیتی حکومتش از خطرات نمایان ساختن هرگونه ضعفی آگاه هستند. در نتیجه من انتظار دارم که آن‌ها در شرایط پرتنش حال حاضر منطقه واکنش‌های ناپایدار و با حساسیت بالا نشان دهند.»
اگرچه برنامه راهبردی نظامی و سیاست خارجی نظام از سوی رهبر جمهوری اسلامی و حلقه نزدیکانش تدوین می‌شود، اما رئیس جمهوری اسلامی ایران در نحوه اجرای این برنامه می‌تواند موثر باشد.
مایکل سینگ از اعضای سابق شورای امنیت ملی ایالات متحده و از اعضای کنونی اندیشکده‌ای با عنوان موسسه واشنگتن در امور خاور نزدیک می‌گوید: «رهبران آمریکایی و اروپایی احتمالا در وهله نخست منتظر هستند ببینند جمهوری اسلامی با تایید صلاحیت کدام نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری قصد دارد چه سیگنالی در قبال اتخاذ سیاست خارجی آینده‌اش بفرستد.»
جمهوری اسلامی برای مثال، در انتخابات سال ۱۴۰۰، علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس شورای اسلامی خود را برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری رد صلاحیت کرد. او به عنوان رقیبی با نگرش میانه‌روتر نسبت به ابراهیم رئیسی محسوب می‌شد.
علی باقری کنی، در صدر هیاتی طی در هفته گذشته برای نخستین بار از آغاز سال جدید میلادی مذاکرات غیرمستقیمی را با هیات آمریکایی به میانجیگری عمان آغاز کرد. به گفته افراد مطلع این مذاکرات حول محور مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای انجام شد. آقای باقری کنی همچنین قرار بود در پایان هفته جاری با مقامات اروپایی دیدار کند که به دلیل سانحه هلیکوپتر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی ایران و حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه این دیدارها لغو شد.
در پی همین حادثه آقای باقری کنی تا تشکیل دولت جدید سکان‌دار دستگاه دیپلماسی است. برخی از مقامات غربی از ارتقای وی استقبال کردند. این مقامات معتقدند که اگر چه آقای باقری کنی جزء چهره‌های بسیار نزدیک به علی خامنه‌ای و از مخالفان عمده برجام است، اما نشان داده که به کاهش تنش با غرب تمایل دارد. با این حال به هیچ عنوان مشخص نیست که او در دولت آینده نقشی بر عهده داشته باشد یا خیر.
آقای رئیسی در دوران ریاست‌جمهوری خود از چرخش جمهوری اسلامی ایران به سمت شرق حمایت کرد، اهمیت روابط با غرب را کمرنگ کرد و به روابط هموارتر با همسایگان عرب خلیج فارس و روابط نزدیک‌تر با پکن و مسکو اولویت داد.
اما یکی از مهم‌ترین رویداد‌های سیاست خارجی دولت رئیسی احیای روابط با عربستان سعودی با میانجیگری پکن هفت سال پس از قطع روابط بود. ایران همچنین در دوران رئیسی به عضویت دائم سازمان همکاری شانگهای به رهبری روسیه و چین و همچنین گروه بریکس درآمد.
آقای سینگ می‌افزاید: «به نظر من همسویی استراتژیک با کرملین و همچنین با پکن صراحتاً هر سال قوی‌تر می‌شود. فکر می‌کنم که روزهای امیدواری ایران برای آشتی با غرب دست‌کم برای آینده قابل پیش‌بینی به پایان رسیده است.»