گروهی از زمین‌شناسان از سال ۲۰۰۹ ماموریت یافته‌اند کاری را انجام دهند که تبعاتی بزرگ دارد؛ تعیین ساعت صفر برای عصر «آنتروپوسن».
آگهیروز سه‌شنبه ۱۱ ژوئیه (۲۰ تیر) قرار است شماری از برجسته‌ترین محققان و پژوهشگران علوم زمین آخرین یافته‌های خود را در زمینه تاثیر بزرگ بشر بر سیاره زمین ارائه کنند.
گروه علمی آنتروپوسن پیشتر از سوی دانشمندان بزرگ حوزه‌های مربوط ماموریت یافته است سوالاتی بنیادین را پاسخ دهد: اگر بیگانگانی میلیون‌ها سال بعد و از میان صخره‌ها و رسوبات لایه‌ای زمین را غربال کنند، آیا نشانه متمایزی از وجود انسان را تشخیص می‌دهند که مرز زمین‌شناسی واضحی را ترسیم کرده باشد؟
اگر چنین مرزی در دل زمین آشکار بود و یک دوره زمین‌شناسی مجزا را می‌توانستند به آن اختصاص دهند، چه زمانی را باید برای آغاز آن در نظر بگیرند؟
کارگروه مورد نظر پس از سال‌ها به نتیجه رسیده است که فعالیت‌های بشر بر دوران زمین‌شناسی هولوسن (که ۱۱ هزار و ۷۰۰ سال پیش با پایان آخرین عصر یخبندان آغاز شد) نقطه پایانی گذاشته است.
به گفته آنان باید آستانه شروع برای «عصر انسان» را (که برای اولین بار در سال ۲۰۰۲ توسط پاول کروتزن برنده جایزه نوبل شیمی پیشنهاد شد) حدود اواسط قرن بیستم در نظر گرفت.
دانشمندان می‌گویند افزایش شدید غلظت گازهای گلخانه‌ای، آلودگی میکروپلاستیک، ازدیاد گونه‌های مهاجم، آثار رادیواکتیو حاصل از آزمایش بمب اتمی و ده‌ها تأثیر فزاینده انسان بر محیط اقلیمی زمین (موسوم به «شتاب بزرگ») عصری جدید را رقم زده است.
نتایج تحقیقات زمین‌شناسی روز سه شنبه در دو کنفرانس مطبوعاتی مشترک در انجمن ماکس پلانک در برلین آلمان و نشست دانشمندان گروه کاری در لیل فرانسه اعلام خواهد شد.
ثمره زحمات طولانی گروه کاری اکنون باید توسط گروهی از دانشمندان سخت‌گیر در کمیسیون بین‌المللی چینه‌شناسی (ICS) و بالاتر از آن اتحادیه بین‌المللی علوم زمین‌شناسی (IUGS) تایید شود. امری که البته بنابر پیش‌بینی‌ها، احتمال وقوع آن بسیار اندک است.
کارشناسان در مورد اینکه آیا آنتروپوسن شایستگی گنجانده شدن در «جدول بین‌المللی کرونوستراتیگرافی» (که جدول زمانی رسمی ۴.۶ میلیارد ساله سیاره به شمار می‌رود) را دارد یا خیر، اختلاف نظر دارند.
برخی از زمین‌شناسان با وجود اینکه به یک نقطه افتراق مشهود با گذشته اذعان دارند، با این حال می‌گویند این تغییرات به گونه‌ای نیست که معیارهای فنی را برآورده کند.
در سوی مقابل گروهی دیگر از دانشمندان معتقدند اعلام پایان دوره زمین‌شناسی هولوسن و شروع یک دوره جدید، ما را وادار می‌کند تا به تأثیر ویرانگر بشر فکر کنیم.
این برای اولین بار در تاریخ زمین است که یک گونه در کره زمین نه تنها ریخت‌شناسی، شیمی و زیست‌شناسی سیاره را به طور اساسی تغییر داده ، بلکه آگاهانه نیز این کار را انجام داده است.
پاول کروتزن، شیمیدان هلندی که برای شناسایی مواد ساخته دست بشر که لایه محافظ اوزون را از بین می‌برند موفق به دریافت جایزه نوبل شد، امیدوار بود مفهوم و واقعیت آنتروپوسن ذهن‌ها را بر چالش‌های پیش رو متمرکز کند.
او در کنگره‌ای در سال ۲۰۱۱ گفته بود: «این به خوبی می تواند یک تغییر پارادایم در تفکر علمی باشد.»
اکنون با گذشت بیش از یک دهه، بسیاری از دانشمندان حوزه زمین‌شناسی با این حرف موافق هستند. یوهان راکستروم، رئیس موسسه تحقیقات تاثیرات آب و هوای پوتسدام، به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «این به رسمیت شناختن این است که ‘آه خدای من، ما به نقطه عطف رسیده‌ایم و هولوسن تنها وضعیتی است که میتواند از ما حمایت کند. تغییر پارادایم یعنی درک اینکه ما در حال ترک دوران هولوسن و ورود به عصر آنتروپوسن هستیم.»
این اظهارات در حالی است که شماری دیگر از دانشمندان نسبت به این امر متقاعد نشده‌اند و علیه ثبت آنتروپوسن به عنوان یک دوران رسمی زمین‌شناسی لابی می‌کنند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
فیل گیبارد، دبیر کل کمیسیون بین‌المللی چینه‌شناسی، یکی از این افراد است. او می‌گوید شرایطی که باعث ایجاد عصر یخبندان شد، یعنی حدود ده عصر یخی کوچک در طول میلیون‌ها سال گذشته، تغییری نکرده بنابراین می‌توانیم انتظار داشته باشیم که همچنان در دوره میان‌یخچالی هولوسن به سر می‌بریم.
آگهیاو با بیان اینکه سیاره ما میتواند تا ۵۰ میلیون سال دیگر به همین الگو ادامه دهد، گفت: ما می‌توانیم آنچه را به نام دوران زمین‌شناسی آنتروپوسن مطرح شده است «یک رویداد» بنامیم که هزاران سال تغییرات انسانی در محیط را پوشش می‌دهد.
آقای گیبارد اضافه کرد که در علم زمین‌شناسی یک رویداد میتواند هر چیزی باشد؛ از یک قطره باران که یک توده خاک رس را سوراخ می‌کند تا «رویداد بزرگ اکسیژنی» (پدیده پیدایش گاز اکسیژن در جو زمین در حدود ۲.۲میلیارد سال پیش).
در مقابل یان زالاسیوویچ، زمین‌شناس و رهبر گروه کاری آنتروپوسن، می‌گوید عدم تصویب رسمی این مفهوم باعث می‌شود این تصور باقی بماند که شرایط هولوسن (چیزی که به تمدن بشری اجازه شکوفایی داده است) هنوز پابرجاست.
او گفت: «علم اساساً در تلاش است تا آنچه را که واقعی است در مقابل آنچه نیست، ثابت کند. و آنتروپوسن پدیده‌ای واقعی به شمار می‌رود.»