«چین هم می‌خواهد کشوری حامی صلح دیده شود و هم به طرق مختلف از روسیه حمایت می‌کند»
جنگ اوکراین درحالی‌که ادامه دارد که فنلاند به پیمان آتلانتیک شمالی پیوسته و اقدامات چین نیز توجه‌ها را به خود معطوف کرده است. یورونیوز برای کسب اطلاعات بیشتر دربارهٔ رویکرد ایالات متحده در این زمینه در بروکسل با آنتونی بلینکن، وزیر خارجهٔ این کشور گفتگویی ترتیب داده که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
یورونیوز: فنلاند سرانجام به ناتو پیوست اما سوئد جا مانده. آیا فرصتی هست که این کشور هم عضو ناتو شود یا دیگر امیدی به این کار نیست؟
بلینکن: خیر، من معتقدم که این اتفاق خواهد افتاد، و به زودی هم خواهد افتاد. کاملاً امیدوارم که در نشست بعدی سران ناتو در ویلینوس که ماه ژوئیه برگزار می‌شود، سوئد در کنار فنلاند عضو جدید ناتو بشود.
یورونیوز: آیا به نظرتان این نکته به انتخابات ترکیه مربوط است؟
بلینکن: عضویت در ناتو فرآیندی دارد، و البته تمامی اعضا به‌جز ترکیه و مجارستان به عضویت سوئد رأی داده‌اند. اما براساس همهٔ چیزهایی که در جلسات دیروز و امروز عینا از همه شنیده‌ام همهٔ اعضا خواستار عضویت هرچه سریع‌تر سوئد و فنلاند هستند، و همانطور که گفتم معتقدم تا زمانِ برگزاری نشست ویلنیوس این فرآیند به سرانجام خواهد رسید.
یورونیوز: آیا موضع احتمالی ترکیه برای به تأخیرانداختن تصمیم ناتو یا ممانعت از آن باعث نگرانی شماست؟
بلینکن: ترکیه خواست‌های موجهی دارد و برخی از دغدغه‌هایش را با فنلاند و سوئد به‌طور خوب و مستقیم درمیان گذاشته تا به آنها رسیدگی شود. موفقیت چنین فرآیندی را با تسهیل عضویت فنلاند در ناتو شاهد بودید. و مجددا می‌گویم که پیش‌بینی‌ام آن است که در هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو، و به‌خصوص تا زمان نشست ویلنیوس، در مورد سوئد هم همینطور خواهد شد.
یورونیوز: آیا به‌نظرتان ترکیه برای کسب امتیازی نظیر برخورداری از جنگنده‌های اف۱۶ چنین کاری می‌کند؟ چون دائما اینها به گوش می‌رسد.
بلینکن: اینها برای ما مسائل کاملا جداگانه‌ای است. ما از ترکیه پشتیبانی می‌کنیم تا اف۱۶هایش را ارتقا بدهد و همچنین از اف۱۶های جدید برخوردار شود. این مسئله برای ما، یعنی برای دولت بایدن، از فرآیند عضویت دیگر کشورها در ناتو یا هر مسئلهٔ دیگری جداست.
یورونیوز: به سراغ چین برویم. شی جین پینگ، رئیس جمهوری این کشور با طرح صلح در مسکو به دیدار ولادیمیر پوتین رفت. پکن تا اینجای کار اعلام کرده که می‌خواهد در جنگ اوکراین بی‌طرف بماند. آیا شما تغییری در این موضع می‌بینید؟
بلینکن: چند مسئله هست. اول این‌که برخی از نکات طرح صلح پیشنهادی چین سازنده است. این نکات بازتاب مسائلی است که چین برای مدتها گفته و خود ما هم برای مدتها گفته‌ایم. اما نخستین نکته‌ای که مطرح شده، حق حاکمیت و استقلال است، و چین باید بر همین نکته تمرکز کند تا روسیه را قانع کند که به حق حاکمیت اوکراین احترام بگذارد و سرزمین‌هایی را که به زور و با نقض منشور سازمان ملل و تمامیت ارضی اوکراین تصرف کرده پس بدهد. در عین حال فکر می‌کنم چین دو دوزه بازی می‌کند. یعنی هم می‌خواهد کشوری حامی صلح دیده شود و هم به طرق مختلف از روسیه حمایت می‌کند، یعنی با گفتگو در سازمان‌های بین‌المللی پروپاگاندای روسیه را دربارهٔ تهاجم اخیر تقویت می‌کند. همچنین، همانطور که چند هفته پیش گفتیم حتی در فکر کمک‌رسانی تسلیحاتی به روسیه است.
یورونیوز: اما همزمان با گفتگوی ما، امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه همراه با رئیس کمیسیون اروپا در پکن هستند و گفته‌اند می‌خواهند چین را ترغیب کنند تا فشار بیشتری به روسیه بیاورد. انتظار دارید چه دستاوری کسب کنند؟
بلینکن: رابطهٔ چین با روسیه به‌گونه‌ای است که اهرم فشاری به چین می‌دهد، البته نمی‌خواهم درمورد این مسئله اغراق کنم، اما این رابطه اهرمی به چین می‌دهد، چون روسیه وابستگی فزاینده‌ای به چین دارد و در این رابطهٔ دوجانبه طرف فرودست تلقی می‌شود. درنتیجه ما امیدواریم پکن تا جایی که امتیاز و اهرم فشارش کار می‌کند این صدا را به گوش روسیه برساند که مسکو باید به سوی یک صلح منصفانه و پایدار برود.
یورونیوز: اما نظرتان دربارهٔ رویکرد اخیر اتحادیهٔ اروپا در قبال چین چیست؟ خانم فون‌درلاین گفته نه گسستن روابط که کاستن از خطرات.
بلینکن: سخنان خانم فون درلاین بسیار متین، و با رویکرد ما و بسیاری از شرکا و هم‌پیمانان ما در قبال چین کاملا سازگار بود. ایشان کاملا درست می‌گوید. مسئله کاهش روابط نیست. مسئله کاهش خطر است. مثلا درمورد رابطهٔ اقتصادی، البته که باید این رابطه را حفظ کرد چون برای همهٔ ما مهم است، اما در حوزه‌های حساسی که ممکن است برای امنیت ما خطر داشته باشند کاستن از خطر اهمیت دارد. ما همگی روابط پیچیده و بسیار دامنه‌داری با چین داریم. در سالهای اخیر میان ایالات متحده و اتحادیهٔ اروپا و شماری از شرکایمان در آسیا شاهد رشد نوعی همگرایی بوده‌ایم، و دربارهٔ شیوهٔ رویکردمان نسبت به چین همگرایی روزافزونی داشته‌ایم.
یورونیوز: دیگر این‌که شاهد تنش‌هایی در تایوان و منطقه بودیم. احتمال منازعهٔ ابرقدرت‌ها چقدر است؟ منظور رابطهٔ چین و ایالات متحده است.
بلینکن: ما آشکارا گفته‌ایم که به دنبال منازعه نیستیم، و سعی نداریم که چین را محدود و محصور کنیم. برعکس، می‌خواهیم حافظ صلح و ثبات باشیم و فرصت ایجاد کنیم. سیاست ما در مورد تایوان هم چندین دهه یکسان بوده. هرگونه اختلافی میان تایوان و چین باید به‌صورت صلح‌آمیز حل‌وفصل شود. هیچ‌کدام از طرفین نباید عمل و اقدام یکجانبه‌ای داشته باشند که وضعیت را مختل کند.
یورونیوز: آیا چیزی در این زمینه تغییر کرده؟
بلینکن: از نظر ما این به پکن مربوط است. این نگرانی را در گفتگو با بسیاری از اعضای ناتو و شرکایمان در آسیا شنیده‌ام که اگر بحرانی میان چین و تایوان به وجود بیاید تقریبا برای هر کشور روی زمین پیامدی خواهد داشت. روزانه بیش از ۵۰ درصد محموله‌های تجاری جهان از تنگهٔ تایوان می‌گذرد، ۷۰ درصدِ نیمه‌هادی‌هایی که در خودروها، تلفن‌های همراه و لوازم خانگی به‌کار می‌رود ساخت تایوان‌اند. اگر در اثر اقدام چین بحرانی پیش بیاید برای اقتصاد جهانی نتایج مخربی خواهد داشت. از همین رو کشورهای جهان مراقب‌اند که طرف‌ها رفتار و واکنش مسئولانه‌ای داشته باشند. ما هم در ایالات متحده مصممیم که رابطه با چین را به‌شکلی مسئولانه مدیریت کنیم. انتظار دیگر کشورها این است و ما هم به دنبال همین هستیم. مجددا می‌گویم که هیچ کس دنبال درگیری نیست. بلکه کاملا برعکس، ما می‌خواهیم به‌شیوه‌ای مطمئن از چنین چیزی پرهیز کنیم. و البته، در حال رقابت هم هستیم. رقابت تا وقتی منصفانه باشد هیچ اشکالی ندارد. اما می‌خواهیم اطمینان خاطر پیدا کنیم که رقابت به سوی منازعه نرود.