«نه»؛ رای قاطع مردم شیلی به قانون اساسی جدید

مردم شیلی روز یکشنبه با اکثریت قاطع قانون اساسی پیشنهادی جدید این کشور را که می‌توانست یکی از مترقی‌ترین قوانین اساسی جهان باشد رد کردند. 

رای دهندگان شیلیایی اگرچه در سال ۲۰۲۰ با اکثریت ۸۰ درصدی به پیش‌نویس این قانون رای مثبت داده بودند اما این‌بار ۶۲ درصد شرکت‌کنندگان در همه‌پرسی با آن مخالفت کردند.

کارول کاریولا، سخنگوی کمپین مدافع تصویب قانون اساسی نوین شیلی، یکشنبه شب در مرکز شهر سانتیاگو، پایتخت شیلی شکست را پذیرفت و با ذکر این که لزوم ارائه متنی جدید برای قانون اساسی به قوت خود باقی است گفت: «ما متعهد به ایجاد شرایطی هستیم تا اراده مردم و مسیر نیل به قانون اساسی نوین را هدایت کند.»

گابریل بوریچ، رئیس جمهوری شیلی که استقرار دولتش به تصویب متن جدید قانون اساسی این کشور وابسته است گفت که تغییراتی در کابینه ایجاد می‌کند و در حال کار روی پیش‌نویس جدید قانون اساسی است. او اضافه کرد: «ما نه فقط امروز بلکه در تمام سال‌های سختی که پشت سرگذاشته‌ایم باید به صدای مردم گوش می‌دادیم. این خشم نهفته و انکارناپذیر است.» آقای بوریک همچنین متذکر شد که با درس گرفتن از شکست روز یکشنبه و با همکاری کنگره و بخش‌های مختلف جامعه برای دستیابی به متن دیگری تلاش خواهد کرد.   

احزاب چپ میانه و جناح راست نیز که کمپین رد قانون اساسی جدید را رهبری می‌کردند، بر سر مذاکره برای دست‌یابی به متن جدید توافق کردند. کریستوبال بلولیو، تحلیلگر سیاسی معتقد است که نتیجه این رای گیری دوچیز را نشان می‌دهد، یکی رد دولت بوریچ و دیگری نظر جامعه در مورد سیاست‌های اتخاذ شده در رابطه با هویت مردم و مسائل بومی.

متن پیشنهادی قانون اساسی که روز یکشنبه توسط رای دهندگان رد شد، پاسخی به اعتراضات خشونت آمیز گسترده سال ۲۰۱۹ در سرتاسر شیلی بود. این متن که بر قوانین اجتماعی، محیط زیست، برابری جنسیتی و حقوق اقوام متمرکز است تحولی عظیم در برابر قانون اساسی پیشین تصویب شده در زمان دیکتاتوری آگوستو پینوشه بود. 

مشارکت گسترده در رای‌گیری اجباری

حدود ۱۳ میلیون از ۱۵ میلیون شیلیایی و مهاجران مقیم شیلی که واجد شرایط رای گیری بودند در بیش از ۳۰۰۰ مرکز اخذ رای حاضر شدند. رزماری ویلیامسون ۵۴ ساله و مادر ۸۵ ساله‌اش نیز در استادیوم ملی سانتیاگو پای صندوق‌های رای رفتند تا به قانون اساسی جدید شیلی رای منفی بدهند. ویلیامسون که در سال ۲۰۲۰ به پیش‌نویس این قانون رای مثبت داده بود، در مورد چند بند متن جدید نگرانی‌هایی دارد و می‌گوید: «اصلی‌ترین نگرانی من چندگانگی قومیتی و صندوق‌های بازنشستگی است. من تمام عمرم را کار کرده‌ام و حاضر نیستم نتیجه‌اش را با دیگران به اشتراک بگذارم.»

دیگو اوریبه، ۳۵ ساله و پدر دو کودک است. او که معمولا به خاطر عدم اعتماد به احزاب رای نمی‌دهد، این بار درپوئنته آلتو، یکی از محله‌های فقیر نشین در جنوب سانتیاگو به تصویب قانون اساسی جدید رای مثبت داده است و با ذکر این که حتی اگر شرکت در این انتخابات اجباری نبود، او حتما رای می‌داد، می‌گوید: «این یکی متفاوت است. تصویب این قانون با فراهم کردن تحصیلات رایگان، مراقبت‌های بهداشتی بهتر و بسیاری حقوق دیگر، تغییرات بزرگی در آینده به وجود خواهد آورد.»  

آخرین نظر سنجی‌ها دوهفته پیش از انتخابات پیشتازی ۴۷ درصدی رای‌‌های منفی در مقابل ۳۸ درصد برای رای‌های مثبت و ۱۷ درصد کسانی که هنوز تصمیم نگرفته بودند را نشان می‌داد.