«کودک همسر»؛ رکوردشکنی ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در ایران طی بهار ۱۴۰۰

آگهی

طبق جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران در بهارسال جاری، تعداد ازدواج «ثبت‌شده» دختران ۱۰ تا۱۴ ساله با رشد ۳۲ درصدی در مقایسه با آمار مشابه بهار گذشته به ۹۷۵۳مورد رسیده است.

خبرگزاری ایسنا با انتشار این خبر نوشته است که در طول دو سال گذشته، این آمار «بالاترین آمار فصلی ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله است». در بخش دیگری از این گزارش آمده است که طی بهارامسال، «۴۵ هزار و ۵۲۲ دختر ۱۵ تا ۱۹ ساله» نیز ازدواج کرده‌اند. این در حالی است که این آمار تنها مربوط به ازدواج‌های «ثبت رسمی شده» در سازمان ثبت احوال ایران است.

براساس اعلام مرکز آمار ایران، آمار ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله در سال ۹۹ در مقایسه با سال پیش از آن، ۱۰.۵ درصد افزایش یافته و حدود پنج درصد از کل ازدواج‌های ثبت‌شده در سال ۹۹ مربوط به ازدواج کودکان زیر ۱۵ سال مربوط می‌شود. همچنین در شش ماه نخست سال جاری، ۷۹۱ کودک از مادران ۱۰ تا ۱۴ ساله متولد شده‌اند.

به گفته کارشناسان این برآوردها تنها مربوط به ازدواج‌های «ثبت‌شده» در سازمان ثبت احوال کشور است و به نظر می‌رسد آمار واقعی کودک‌همسری بسیار بالاتر از نرخ رسمی باشد.

بر اساس شرع اسلام، سن بلوغ دختران ۹ سال تمام و برای پسران ۱۵ سال تمام است. طبق ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی «عقد نکاح دختر پیش از رسیدن به سن ۱۳ سال تمام شمسی و پسر، پیش از رسیدن به سن ۱۵ سال تمام شمسی منوط به اذن ولی به شرط رعایت‌ مصلحت با تشخیص دادگاه صالح است.» به نظر می رسد مقام‌های حکومت ایران به طور معمول با ازدواج دختران بالای ۱۳ سال موافق هستند.

در سال‌های اخیربسیاری از کارشناسان تلاش‌هایی برای مبارزه با پدیده ازدواج اجباری کودکان با تاکید بر اصلاح قوانین مرتبط با کودک همسری صورت گرفته، از آن جمله طرحی در مجلس دهم ارائه شد که «حداقل سن ازدواج در دختر ۱۶ سال تمام شمسی و در پسر ۱۸ سال تمام شمسی» تعیین شده بود ولی با توجه به مخالفت برخی مراجع تقلید شیعه این طرح رد شد و به بهانه بررسی‌های بیشتر به سرانجام نرسید.

مخالفان ممنوعیت کودک‌همسری معتقدند، ممنوعیت ازدواج کودکان خلاف سیاست‌های کلی جمعیتی جمهوری اسلامی ایران و نیز خلاف قوانین شرعی است.

اعتراض به کودک همسری در عراق

همزمان در کشورهمسایه ایران، عراق با اکثریت جمعیت شیعه گروهی از فعالان حقوق زنان و کودکان در اعتراض به تصمیم دادگاهی در بغداد دست به تجمع اعتراضی زدند. این دادگاه روز یکشنبه مجوز رسمی ازدواج شرعی یک مرد با دختربچه‌ای ۱۲ ساله تشکیل جلسه داد. معترضان با حمل پلاکاردهایی که روی آن نوشته شده بود: «ازدواج زیر سن قانونی جنایت علیه کودکی است» نسبت به چنین ازدواجی اعتراض کردند. وکیل این دختر که مادرش هم با ازدواج او به این شکل مخالف است از موکول شدن جلسه بعدی دادگاه به ۲۸ نوامبر خبر داد.

سن ازدواج قانونی در عراق ۱۸ سال است با این حال خیریه «نجات کودکان» می گوید تحت شرایطی و از جمله رضایت خانواده‌ها این سن می‌تواند تا ۱۵ سال هم تقلیل پیدا کند.

با این حال طبق گزارش‌های اخیر در عراق هر چند ازدواج شرعی باید در نزد دادگاه‌های مذهبی یا مدنی به ثبت برسد ولی کماکان شاهد جاری شدن خطبه‌های عقد شرعی در خارج از چارچوب قانونی تعیین شده هستیم. «تخلفی» که با پرداخت یک جریمه ناچیز جنبه رسمی پیدا می‌کند.