زبانشناسی یا روانشناسی کرونا، فاصله‌گذاری اجتماعی یا فیزیکی، یا معادلی دیگر؟

آگهی

شرایط قرنطینه کرونایی و ضرورت در خانه ماندن در بسیاری از کشورهای جهان به خودی خود برای جوامع این کشورها زمینه را برای بروز ناراحتی‌های روحی و احساس تنهایی و افسردگی فراهم کرده است.

در کشورهایی که مقررات سختگیرانه قرنطینه برقرار است افراد حتی در موارد استثنایی نیز که اجازه دارند از خانه بیرون بروند حتی الامکان از نزدیک شدن به افراد دیگر خودداری می‌کنند. این موضوع به ویژه برای افراد سالمند که بیشتر در معرض خطر ابتلا به کرونا هستند و مجبورند این فاصله‌گذاری‌ها را بیشتر رعایت کنند، حس منزوی و طرد شدن از جامعه حتی از نزدیکان و خانواده را ایجاد می‌کند.

به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید

فاصله‌گذاری اجتماعی یا فیزیکی؟

مسئولان کشورهای مختلف جهان به توصیه سازمان جهانی بهداشت از مردم خود می‌خواهند تا در صورت حضور استثنایی در فضاهای عمومی، «فاصله‌گذاری اجتماعی» (به انگلیسی: Social distancing) را رعایت کنند. در کشورهای مختلف اروپا که شرایط قرنطینه برقرار است، مردم برای خرید از سوپرمارکت یا داروخانه با فاصله حدود دو متر از یکدیگر صف می‌بندند.

اما برخی از توصیه ناخرسندند و می‌گویند مردم باید فاصله‌گذاری فیزیکی یا جسمی را رعایت کنند، نه اجتماعی؛ زیرا قرار نیست مردم اجتماع‌گریز شوند.

جان آئلیو، استاد روانشناسی دانشگاه روتگرز آمریکا و کارشناس روابط فیزیکی انسانی که خود از نخستین پیشنهاد دهندگان این عبارت به سازمان جهانی بهداشت بوده، اکنون تغییر نظر داده و می‌گوید: «اصطلاح "فاصله‌گذاری اجتماعی" ساخته شده، اما ما از این به بعد باید شروع به استفاده از اصطلاح "فاصله‌گذاری فیزیکی" کنیم.»

او می‌افزاید: «"فاصله‌گذاری اجتماعی" این ذهنیت را به وجود می‌آورد که افراد نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند اما ما باید همچنان با رعایت فاصله فیزیکی، به طور واقعی با یکدیگر در ارتباط باشیم. پیامدهای احساس انزوا و تنهایی غالبا بسیار مضر است.»

خطر پنهان: فراموش کردن افراد آسیب‌پذیر

مسئولان بهداشت عمومی می‌گویند که برای مقابله با بیماری همه گیر کووید ۱۹ باید تماس جسمی با دیگران را به حداقل رساند و مردم نیز کمابیش این نکته را رعایت می‌کنند. اما در واقع خطر پنهانی دیگری در این شرایط وجود دارد. همانطور که ما درون خانه‌های خود قرنطینه می‌شویم، ارتباطات اساسی خود را با یکدیگر از دست می‌دهیم و مشکلات آسیب‌پذیرترین افراد را فراموش کنیم.

شیوع ویروس سبب قطع ارتباط اجتماعی و فردگرایی گسترده شده و عبارت «فاصله‌گذاری اجتماعی» به سرعت به قاموس زبان‌های مختلف راه یافته است. در این میان افراد آسیب‌پذیر در برابر ویروس کرونا به ویژه افراد مسن با توصیه‌های ما به دوری هر چه بیشتر و تماس هر چه کمتر، روز به روز بیشتر احساس انزوا می‌کنند و این خطر بزرگی برای سلامت روانی آنهاست.

وقت بیشتر برای با هم بودن

با تمام این مشکلات، نکته مثبت در قرنطینه آن است که اعضای خانواده و افرادی که معمولا زیر یک سقف زندگی می‌کنند، وقت بیشتری برای با هم بودن و صحبت کردن دارند. خانواده‌ها اکنون در مورد چیزهایی صحبت می‌کنند که تا پیش از این برای گفتگو درباره آنها وقت نداشتند.

مردم حتی برای گفتگو با افراد دیگر نیز وقت بیشتری دارند. آنها گرچه در تماس نزدیک نیستند اما برای صحبت کردن به صورت مجازی هم که شده وقت بیشتری از قبل می‌گذارند. کارشناسان با تأکید بر این وجه مثبت قرنطینه توصیه می‌کنند که به رغم مقررات دور کننده و فاصله‌گذاری‌های اجتماعی، با افراد مسن نیز نظیر چنین مکالماتی ولو به صورت مجازی برقرار شود تا آنها احساس انزوا نکنند.

از زبانشناسی تا روانشناسی

بر اساس دانش زبانشناسی، واژه‌ها و ترکیب‌های واژگانی «حوزه دلالت معنایی» دارند. در واقع چیزی که به عنوان «فاصله‌گذاری اجتماعی» خوانده می‌شود ناظر بر حفظ فاصله فیزیکی حداقلی افراد در فضای عمومی برای پرهیز از سرایت ویروس کروناست. یعنی حوزه دلالت معنایی این عبارت، به طور معمول شامل یک توصیه ایمنی بهداشتی است.

اما دکتر جان آئلیو می‌گوید این حوزه دلالت معنایی در ذهن برخی افراد به گونه دیگری نقش شده و آنها چنین برداشت می‌کنند که میان آنها و اجتماع «فاصله» افتاده است.

به توییتر یورونیوز فارسی بپیوندید

از سوی دیگر دکتر جنیفر ایرشایر، استاد پیری‌شناسی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی می‌گوید مردم می‌توانند در عین حال که فاصله فیزیکی در اجتماع را رعایت می‌کنند، با افراد مسن نیز در ارتباط باشند و از آنها خبر بگیرند، ولو از راه دور. به گفته این استاد دانشگاه، این گونه رفتارها از نظر روانشناسی، بار منفی تنهایی و حس انزوا و جدا افتادگی از اجتماع را تا حدودی برطرف می‌سازد.

شما چه می‌اندیشید؟ آیا گمان می‌کنید که «فاصله‌گذاری اجتماعی» صحیح‌تر است یا «فاصله‌گذاری فیزیکی»؟ یا این که اصولا می‌اندیشید که این الفاظ اهمیت چندانی ندارد و مهم تنها حفظ موازین بهداشت شخصی و کمک روحی به افراد سالمند است؟