دو روز پس از وقوع حمله هوایی به پالایشگاه‌های بقیق و میدان نفتی خریص در شرق عربستان، ابعاد واقعی و تاثیر این حمله بر اقتصاد جهان و زندگی روزمره مردم محل گمانه‌زنی کارشناسان اقتصادی است.
آگهیدو روز پس از وقوع حمله هوایی به پالایشگاه‌های بقیق و میدان نفتی خریص در شرق عربستان، ابعاد واقعی و تاثیر این حمله بر اقتصاد جهان و زندگی روزمره مردم محل گمانه‌زنی کارشناسان اقتصادی است.
حملات پهپادی روز شنبه به تاسیسات نفتی عربستان به اذعان عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی تولید روزانه ۵.۷ میلیون بشکه از نفت این کشور را مختل کرده است.
این افت تولید نزدیک به اثر شوک نفتی حاصل از وقوع انقلاب ایران در سال ۱۹۷۹ است که موجب کاهش ۵.۶ میلیون بشکه‌ای نفت در کوتاه‌مدت شد.
البته از منظر سهم کاهش تولید در مجموع عرضه جهانی نفت، افت اخیر تولید عربستان معادل ۶.۶ درصد عرضه روزانه نفت در جهان است. مطابق تازه‌ترین گزارش دبیرخانه اوپک، عرضه جهانی نفت حدود ۹۸.۷ میلیون بشکه در روز است.
از نظر نسبت کاهش تولید به عرضه جهانی نفت، سهم کاهش تولید عربستان نزدیک به افت ۶.۹ درصدی تولید نفت پس از آغاز جنگ میان ایران و عراق در ابتدای دهه ۸۰ میلادی است، زمانی که مجموع عرضه روزانه نفت در جهان کمتر از ۶۰ میلیون بشکه بود.
تحت تاثیر دو شوک انقلاب ایران و آغاز جنگ ایران و عراق، بهای جهانی هر بشکه نفت از ۱۴.۵ دلار در آغاز سال ۱۹۷۸ به بیش از ۳۷ دلار در سال ۱۹۸۰ رسید.
در اولین روز گشایش معاملات بازار جهانی نفت پس از حمله روز شنبه به تاسیسات نفت عربستان، قیمت هر بشکه نفت پایه برنت با جهش ۸ دلار و ۱۶ سنتی معاملات روز دوشنبه را با ۶۸ دلار و ۳۸ سنت آغاز کرد.
یک ساعت بعد این نرخ تا ۶۸ دلار و ۴۴ سنت بالا رفت ولی سپس سیر نزولی به خود گرفت و به ۶۵ دلار و ۳۷ سنت رسید اما عصر روز دوشنبه بار دیگر از ۶۶ دلار و ۵۰ سنت فراتر رفت.
بهای هر بشکه نفت پایه برنت در پایان معاملات هفته کاری گذشته بازارهای جهانی تا ۶۰ دلار و ۲۲ سنت کاهش یافته بود.
بدین ترتیب تحت تاثیر شوک کاهش ۵۸ درصدی تولید نفت عربستان قیمت نفت پس از تحمل شوک قیمتی ۱۳.۵ درصدی در آغاز مبادلات روز دوشنبه، با پذیرش رشد قیمت ۶ دلاری(۱۰ درصد) به ثبات نسبی رسید. ثباتی کوتاه‌مدت که تا اعلام نظر شرکت ملی نفت عربستان، آرامکو، در مورد زمان مورد نیاز برای احیاء تولید از تاسیسات نفتی خسارت‌دیده از حملات پهپادی روز شنبه حوثی‌های یمن، برقرار خواهد بود.
در همین حال بانک سرمایه گذاری گلدمن ساش پیش‌بینی کرده که در صورت ادامه اخلال در تولید نفت عربستان تا ۶ هفته ادامه یابد، رشد ۵ دلاری قیمت احتمالا به ۱۴ دلار خواهد رسید و اگر کاهش تولید عربستان بیش از این زمان به طول بینجامد، بهای جهانی هر بشکه نفت می‌تواند تا ۷۶ دلار افزایش یابد.
بیشتر بخوانید:حملات حوثی‌ها نفت را چقدر گران می‌کند؟
عربستان سعودی تا پیش از وقوع این اخلال، روزانه ۹.۸ میلیون بشکه نفت تولید می‌کرد که از این میزان چیزی کمتر از ۷ میلیون بشکه صادر می‌شد. مقصد سهم غالب صادرات نفت عربستان کشورهای شرق آسیا بودند.
هر چند آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده که ذخایر استراتژیک جهان در سطح مناسبی قرار دارند و به راحتی توان کاهش تبعات بحران حاضر وجود دارد ولی افزایش نرخ بیمه تجارت نفت از آب‌های خاورمیانه به دلیل افزایش ریسک نظامی-سیاسی این منطقه مانع از بازگشت سریع قیمت نفت به سطح پیشین خواهد شد.
هر چند عربستان سعودی مدعی است که ذخایر استراتژیک این کشور تا ۳۷ روز آینده پاسخگوی افت تولید نفت این کشور خواهد بود ولی با ادامه روند صعودی ریسک نظامی-سیاسی خاورمیانه نگاه مشتریان آسیایی نفت خاورمیانه بیشتر به سمت عرضه کنندگان خارج از اوپک به ویژه آمریکا و روسیه معطوف خواهد کرد. رخدادی که در برخی موارد ضمن افزایش زمان تحویل نفت، موجب بالا رفتن هزینه حمل و نقل آن خواهد شد.
بر این اساس، با وجود افزایش قیمت نفت و درآمد صادرکنندگان نفت، خرید نفت از آمریکا و روسیه ارجحیت بیشتری نسبت به خاورمیانه خواهد داشت.
همچنین در شرایطی که اقتصاد جهان پس از آغاز جنگ تجاری میان آمریکا و چین با افت رشد اقتصادی مواجه شده و به جز چین سایر قدرت‌های اقتصادی جهان همچون ژاپن و آلمان نیز در آستانه ورود به دوره رکود قرار گرفته‌اند، رشد قیمت جهانی نفت ضمن بالا بردن هزینه تولید اقتصادهای صنعتی بازگشت رونق به اقتصاد جهانی را دشوارتر خواهد کرد.
اما پیش از تورمی که طی ماه‌های آینده به دلیل رشد هزینه تولید در سبد کالاهای مصرفی خانوارها منعکس خواهد شد، رشد قیمت بنزین و گازوئیل ضمن افزایش هزینه تردد روزانه آنها قیمت نهایی کالاها را هم به دلیل افزایش نرخ حمل و نقل بالا خواهد برد، به طوری که روز دوشنبه نرخ سوخت در بازار آمریکا حدود ۱۰ درصد و در فرانسه بیش از ۳ درصد افزایش یافت.
آگهیبیشتر بخوانید:رونق بورس ریاض و تهران؛ رقابت برای عادی‌سازی حملات پهپادی