یکی از مهمترین برنامههای دولت حسن روحانی اجرای طرح تحول سلامت بود، با کنارهگیری حسن قاضیزاده هاشمی از وزارت بهداشت، سرنوشت این برنامه چه خواهد شد؟ گفتگوی اختصاصی یورونیوز با بهروز بنیادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس را بخوانید.
آگهیگزارش از هومان دوراندیش
بهروز بنیادی، نماینده مجلس ایران میگوید کنار رفتن وزیر بهداشت مشکلی در اجرای طرح تحول نظام سلامت در ایران ایجاد نخواهد کرد.
بهروز بنیادی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، در گفتوگو با یورونیوز درباره آینده برنامه تحول نظام سلامت در ایران پس از استعفای وزیر بهداشت گفت: «آقای دکتر نمکی که معاونت اجتماعی سازمان برنامه و بودجه را در اختیار داشتند، الان به عنوان سرپرست وزارت بهداشت انتخاب شدهاند، با طرح تحول سلامت عجین بوده و با آقای دکتر هاشمی هم رابطه خوبی داشتند. سازمان برنامه و کارشناسان این سازمان، تنظیم بودجههای طرحهای مختلف را زیر نظر دارد و آقای نمکی کاملاً به این موضوع مسلط است و اعلام کرده که این طرح تحول نظام سلامت باید با قوت دنبال شود. مجلس هم از اجرای این طرح در چارچوب برنامه ششم توسعه پشتیبانی میکند.»
حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران روز سیزدهم دی ماه ضمن موافقت با استعفای حسن قاضیزاده هاشمی، وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی با صدور حکمی سعید نمکی را به عنوان سرپرست وزارت بهداشت منصوب کرد. سعید نمکی پیشتر معاون علمی، فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه بود و سابقه معاونت در سازمان محیط زیست را نیز در کارنامه خود دارد. آقای نمکی پزشک است و در دانشگاه شهید بهشتی تدریس میکند.
پزشکان و پرستاران ناراضیاند
بهروز بنیادی درباره مشکلات منتهی به استعفای وزیر بهداشت ایران گفت: «طرح تحول سلامت از سال ۱۳۹۳ آغاز شد و زمانبندی و هزینههایی هم برای آن در نظر گرفته شد ولی به نظر میرسد که اجرای طرح قبل از تکمیل مطالعات شروع شد و همه آیتمها با هم اجرا شدند در حالی که باید ابتدا زیرساختها فراهم میشد. در آن زمان در قانون برنامه پنجم توسعه، باید فکری به حال موضوعاتی چون پزشک خانواده، سیستم اجرا، پرونده الکترونیک، خرید راهبردی و بسیاری موضوعات دیگر میشد، سپس به سمت اجرای طرح تحول سلامت میرفتیم. ولی چون همه این موارد با هم آغاز شد، اجرای طرح تحول سلامت هزینههای زیادی به دولت و کل سیستم بودجهای کشور وارد کرد. با این حال دولت سر حرف خودش باقی ماند و حمایتهای خوبی را در این زمینه انجام داد. مجلس هم در حمایت از این طرح تمام تلاشش را انجام داد. خوشبختانه ما امروز به زیرساختهای خوبی رسیدهایم؛ چه در بحث پرونده سلامت الکترونیک چه در بحث سطحبندی. کار فراهم کردن زیرساختها انجام شده است اما به دلیل تغییر تعرفهها و افزایش هزینههای این طرح، ما با یک کسری منابع بخصوص در بیمه سلامت و سایر بیمههای کشور مواجه شدهایم و همین عدم پرداخت مطالبات بیمهها به دانشگاه علوم پزشکی، سرمنشا ایجاد نارضایتی در سطح پرسنل در اجرای صحیح این طرح ایجاد شده است. گروه پزشکان، پرستاران و سایر گروههای سلامت از این حیث ناراضیاند. یعنی این تغییرات منجر به افزایش فشار مالی به دولت شد و دولت هم تا جایی میتواند این طرح را پشتیبانی کند. آقای وزیر شاید انتظار داشتند که امسال منابع بیشتری در اختیار بیمه سلامت قرار گیرد تا مطالبات پزشکان و نیروی انسانی این طرح پرداخت شود ولی با توجه به مضایق مالی دولت، این خواسته به این راحتی قابل تحقق نیست. در حال حاضر حدود ده هزار نیرو از درآمد اختصاصی وزارتخانه حقوق دریافت میکنند. حدود ۳۰ هزار نفر پرستار کم داریم که قرار شده در سال آینده حدود ۱۰ هزار نفر استخدام شوند ولی این کار هم انجام نشده است. مجموع این عوامل دست به دست هم دادند تا آقای قاضیزاده هاشمی تصمیم بگیرند کار را در وزارت بهداشت ادامه ندهند.»
مطابق گزارشهای رسمی، در دوران وزارت آقای قاضیزاده هاشمی، اجرای طرح تحول نظم سلامت موجب شد هفتونیم میلیون نفر که فاقد هر گونه بیمهای بودند، از بیمه بهداشت و درمان برخوردار شوند.
بحث سلامت فراتر از وزارت بهداشت است
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ایران پاسخ به این سوال که کاهش بودجه وزارت بهداشت با اولویت یافتن کدام نهادهای دولتی توام بوده، گفت: «در بحث رشد بودجه، ما در زمینه آموزش پزشکی ۲۰ درصد افزایش رشد داشتهایم. در زمینه منابع وزارت بهداشت هم ۸ درصد رشد بودجه داشتهایم. در قیاس با سایر دستگاهها، رشد بودجه وزارت بهداشت رشد مناسبی بود ولی هر دستگاهی برای خودش اولویتهایی دارد. اگر وضعیت جادهها و ریلهای راهآهن و هواپیماهای ما درست نباشد، هزینههای این نواقص باز هم برمیگردد به حوزه سلامت. حوزه سلامت یک حوزه بینِ بخشی است و نمیتوان این حوزه را از بسیاری حوزههای دیگر تفکیک کرد. همه دستگاهها باید به سهم خودشان کارهایشان را درست انجام دهند تا سلامت جامعه تامین شود. به نظر میرسد در سالهای گذشته و در سال جاری، سازمان برنامه و بودجه، اعتبار مناسبی را به وزارت بهداشت اختصاص داده است. ممکن است اعتباری پیشبینی شود ولی تخصیص سالیانهاش به سایر دستگاهها ۲۰ تا ۳۰ درصد باشد ولی همه تخصیصهای وزارت بهداشت بالای ۸۰ تا ۹۰ درصد بوده است. حتی تخصیص ۱۰۰ درصد هم شامل حال وزارت بهداشت شده است که این نشاندهنده اهمیت موضوع سلامت برای دولت بوده است.»
الیاس حضرتی، نماینده مجلس هفته گذشته در توییتر نوشت که وزیر بهداشت به دلیل «کاهش بودجه بهداشت و سلامت» استعفا کرده است. اما علی نوبخت، از دیگر اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، گفت که بودجه وزارت بهداشت نسبت به سال قبل ده درصد بیشتر شده و این وزارتخانه «در زمینه مصرف بودجه، قانون را رعایت نمیکند.»
مشکل از کاهش فروش نفت است
آقای بنیادی درباره تاثیر تحریمهای جدید آمریکا بر مشکلات نوظهور در حوزه سلامت در ایران گفت: «قطعاً فروش نفت یکی از منابع درآمدی اصلی کشور است. ما در سال ۱۳۹۸ با محدودیتهایی در این زمینه مواجه هستیم. کاهش منابع ناشی از کاهش فروش نفت، در همه حوزهها از جمله حوزه سلامت تاثیر میگذارد. ولی با وجود این کمبود منابع مالی، دولت در زمینه تامین دارو و تجهیزات پزشکی آن چه را که نیاز بوده انجام دهد، تا الان انجام داده است.»
بودجه سالانه ایران وابستگی تقریباً پنجاه درصدی به نفت دارد و فروش نفت تا پیش از خروج آمریکا از برجام به دو میلیون و پانصد هزار بشکه در روز رسیده بود. سایت بلومبرگ در آبان ماه به نقل از ارزیابی کارشناسان حوزه انرژی گزارش داد که فروش نفت ایران تا پایان سال خورشیدی جاری به یک میلیون و سیصد هزار بشکه کاهش مییابد. در صورت تداوم این مقدار فروش نفت تا پایان سال جاری، درآمد نفتی ایران در سال ۱۳۹۷ حدوداً ۴۵ میلیارد دلار خواهد بود اما با ادامه این روند درآمد نفتی در سال ۱۳۹۸ به ۳۲ میلیارد دلار کاهش خواهد یافت.
بحث بر سر بیمه سلامت است
این نماینده مجلس ایران در پاسخ به این سوال که طرح تحول سلامت چگونه قرار است با قوت دنبال شود در حالی که منابع آن در اثر کاهش فروش نفت تقلیل یافته است، گفت: «منابعی که در بودجه در نظر گرفته شده مشکلی برای اجرای طرح تحول ایجاد نمیکند. بحث بر سر بیمه سلامت است. منابع بیمه سلامت باید تقویت شود. اگر این امر رخ دهد، یعنی حدود ۵۰ هزار میلیارد بدهی سال ۹۶ به نوعی در سال ۹۷ در اختیار بیمه گذاشته شود، که بخشی از آن از ۵۰۰ میلیون یورو تخصیص پیدا کرد، میتوانیم رضایتمندی مناسبی در نیروهای انسانی داشته باشیم و وقتی که این رضایت حاصل شود، قطعاً طرح تحول سلامت مسیر خودش را ادامه خواهد داد.»
بودجه تصویب شده برای سازمان بیمه سلامت در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸، دوازده هزار میلیارد تومان است که به گزارش رسانههای ایران، این رقم یک دوم تا یک سوم کمتر از بودجه درخواستی این سازمان است.
وزیر بعدی نامعلوم است
آقای بنیادی پاسخ به این سوال که با کنار رفتن حسن قاضیزاده هاشمی، شانس چه افرادی برای جانشینی وی در وزارت بهداشت بیشتر است، به یورونیوز گفت: «این سوال را قاعدتاً باید از آقای رئیسجمهور پرسید. ما اطلاعی از نظر ایشان نداریم و هنوز در کمیسیون بهداشت و درمان هم بحثی در این زمینه صورت نگرفته است.»