با همه پرسی قانون اساسی ترکیه، پست نخستوزیر لغو شد و به این ترتیب رئیس جمهور این توانایی را یافت تا بطور مستقیم کابینۀ مد نظر خود را طراحی کند، وزارتخانهها را تحت نظر داشته باشد و دولتمردان را حذف کند؛ او برای انجام تمام این کارها نیز نیازی به مصوبۀ پارلمان ندارد.
رجب طیب اردوغان روز دوشنبه در پارلمان برای آغاز دورۀ پنج سالۀ جدیدی در مقام رئیس جمهور ترکیه سوگند یاد کرد.
این دورۀ جدید در حالی آغاز میشود که آقای اردوغان ۶۴ ساله که از سال ۲۰۰۳ میلادی قدرت را در این کشور در دست دارد، به لطف همهپرسی قانون اساسی سال ۲۰۱۷ میلادی، اکنون از قدرت قابل توجهی برخوردار است.
او در پارلمان سوگند یاد کرد که در حفظ اصول ترکیۀ سکولار که توسط مصطفی آتاتورک بنیان گذاشته شده، پایبند بماند و وظایف خود را در کمال «بیطرفی» انجام دهد.
انتخاب دوبارۀ او دو سال پس از کودتای نافرجام ترکیه (۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ میلادی) انجام میشود؛ یعنی زمانی که به نام مبارزه با توطئهگران پاکسازی گستردهای در نیروهای ارتش و پلیس و ادارات انجام شده و دستگیریهای گستردۀ منتقدان و اهالی رسانهها روی داده است.
رجب طیب اردوغان که مدت ۱۵ سال است قدرت را در ترکیه در دست دارد، در سخنرانی مقابل نمایندگان پارلمان، این روز را «اولین روز از ترکیۀ جدید» نامید و اعلام کرد که افزایش قدرت رئیس جمهور، امری حیاتی برای حرکت کشور در مسیر رشد اقتصادی، تامین امنیت و محافظت از آن در مقابل درگیریهای عراق و سوریه است.
تغییر نظام حکومتی در ترکیه از پارلمانی به ریاست جمهوری، بزرگترین تغییر سیاسی در ترکیه از زمان تاسیس این کشور پس از سقوط امپراطوری عثمانی محسوب میشود.
بر اساس تغییرات جدید، پست نخستوزیر لغو شد و به این ترتیب رئیس جمهور این توانایی را یافت تا بطور مستقیم کابینۀ مد نظر خود را طراحی کند، وزارتخانهها را تحت نظر داشته باشد و دولتمردان را حذف کند؛ او برای انجام تمام این کارها نیز نیازی به مصوبۀ پارلمان ندارد.
از نظر منتقدان او، در نظام جدید هیچ کنترلی بر فعالیتهای رئیس جمهور و هیچ توازنی میان قوا وجود ندارد و این اختیارات گسترده، نشان از استبدادی شدن حکومت ترکیه دارد. آنها آقای اردوغان را به نابودی نهادهای سکولار ایجاد شده توسط آتاتورک متهم میکنند و معتقدند او به دنبال حذف ارزشهایی همچون دموکراسی و آزادی در جامعه است.
انتظار میرود آقای اردوغان پس از مراسمی که عصر دوشنبه در کاخ ریاست جمهوری با حضور بیش از ۷ هزار میهمان برگزار میشود، اعضای کابینۀ شانزده نفره خود را معرفی کند.
نام هیچ رهبر غربی در فهرست ۵۰ نفر رهبر سیاسیِ دعوت شده در این مراسم دیده نمیشود. از جمله میهمانان دعوت شده به این مراسم میتوان به نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا، دیمیتری مدودوف نخستوزیر روسیه و درنهایت عمر حسن البشیر رئیس جمهوری سودان که به اتهام جنایت جنگی از سوی دادگاه کیفری بینالمللی تحت تعقیب است، اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: