دونالد ترامپ هم کارزار انتخاباتی جنجال برانگیزی داشت، هم وعدههای بحث برانگیزی را مطرح کرد و هم با اتخاذ تصمیمهایی شوکه کننده تنشهای بسیاری را در داخل کشورش و در سطح بینالملل بوجود آورد.
نزدیک به یکسال از آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ میگذرد. او در ۲۰ ژانویه سال ۲۰۱۷ میلادی با ادای سوگند، به ثروتمندترین و مسنترین فردی تبدیل شد که به مقام ریاست جمهوری آمریکا رسیده است.
او هم کارزار انتخاباتی جنجال برانگیزی داشت، هم وعدههای بحث برانگیزی را مطرح کرد و هم با اتخاذ تصمیمهایی شوکه کننده تنشهای بسیاری را در داخل کشورش و در سطح بینالملل بوجود آورد.
دونالد ترامپ در اولین سال زمامداریش بخش قابل توجهی از وعدههای انتخاباتیش را عملی کرد. اگرچه بسیاری در این کشور از جمله دموکراتها با دیدگاههای او مخالف بودند اما او رئیس جمهور بود و بالاترین مقام را در دستگاه اجرایی این کشور در اختیار داشت.
در ادامه به ۱۰ وعدهای اشاره میشود که دونالد ترامپ بهنگام کارزار انتخاباتی مطرح کرد و در اولین سالی که قدرت را بدست گرفت به آنها جامه عمل پوشاند.
بمباران مواضع داعش
دونالد ترامپ بارها در کارزار انتخاباتی خود این وعده را تکرار کرد. او همچنین قول داد که به فرماندهان برای گرفتن تصمیمات سختتر در قبال داعش، قدرت عمل بیشتری بدهد.
تا ماه مه سال ۲۰۱۷ میلادی پنتاگون تنها بمبهای کوچک را بر فراز مناطق جنگی رها میکرد اما پس از آن حملات آمریکا به مواضع داعش به طرز بیسابقه ای افزایش یافت. بگونهای که در نهایت و پس از زمانی بیش از سه سال، حیدر عبادی نخست وزیر عراق توانست در ماه دسامبر سال جاری آزادی کامل عراق از کنترل نیروهای داعش را اعلام کند.
اما این آزادسازی به چه قیمتی به دست آمد؟
تنها تا ماه ژوئیه، با تشدید بمبارانهای آمریکا بیش از ۲ هزار غیرنظامی در عراق کشته شدند یعنی به اندازۀ کل غیرنظامیانی که در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما کشته شده بودند. در ماه اکتبر نیز شهر رقه در سوریه از کنترل داعش خارج شد اما زمانی که بوسیلۀ حملات جنگندههای آمریکایی تقریبا نابود شده بود.
بیشتر بخوانید: آمریکا بزرگترین بمب غیر اتمی خود را بر مواضع داعش در افغانستان انداخت
انتصاب یک قاضی محافظهکار در دیوان عالی کشور
در ۳۱ ژانویه سال جاری میلادی دونالد ترامپ نیل گورسوچ، قاضی محافظهکار کلرادو را به عنوان نامزد پیشنهادی خود برای دیوان عالی آمریکا معرفی کرد. فردی که انتصابش نوعی تسکین برای گروههای مذهبی سنتی، موافقان قانون استفاده از سلاح گرم، مخالفان سقط جنین و نیز افراد با نفوذ صاحب سرمایه محسوب میشد.
در فوریه سال قبل از آن قاضی آنتونین اوسکالیا، یکی از مهمترین قضات محافظه کار دیوان عالی آمریکا درگذشت و جمهوریخواهان حاضر نمیشدند که نامزدی را که باراک اوباما برای این کرسی پیشنهاد کرده بود، بپذیرند. قاضی گورسوچ درنهایت توانست با حمایت جمهوریخواهان سنا رای لازم را به دست آورد تا در بالاترین نهاد قضایی آمریکا جای گیرد.
این آسانترین وعدۀ انتخاباتی دونالد ترامپ بود که به لطف اکثریت جمهوریخواه حاضر در سنا به سرعت عملی شد.
بیشتر بخوانید: قاضیِ مورد نظر ترامپ عضو دیوان عالی ایالات متحده شد
خروج از پیمان همکاری ترانس-پاسیفیک
دونالد ترامپ قول داده بود که توافقات تجاری چند جانبه را لغو کرده و پیمانهای دوجانبه را جایگزین آنها کند و بر این اساس در اولین هفتۀ آغاز به کارش در کاخ سفید، آمریکا را از پیمان همکاری ترانس-پاسیفیک (TPP) که میان ۱۲ ملت عقد شده بود، خارج کرد.
منتقدان میگویند خروج ایالات متحده آمریکا از این پیمان مهم که شرکایی از آسیا و اقیانوس آرام در آن حضور داشتند، تنها باعث افزایش قدرت چین شده است.
بیشتر بخوانید: مناقشات تجاری ترامپ، فرصتی اقتصادی برای آلمان
خروج از پیمان تغییرات آب و هوایی پاریس
پیمان تغییرات آب و هوایی پاریس در دسامبر سال ۲۰۱۵ میلادی با حضور ۱۹۷ کشور در پاریس به امضا رسید. امضا کنندگان متعهد شدند تلاش کنند تا با کاهش انتشار کربن، افزایش گرمایش زمیـن را زیر دو درجه سانتی گراد نگه دارند.
دونالد ترامپ در ژوئن سال ۲۰۱۷ میلادی از این پیمان خارج شد؛ این در حالی است که آمریکا دومین مبنع بزرگ انتشار گاز کربنیک در جهان است.
دونالد ترامپ عضویت در این توافق را به ضرر اقتصاد کشورش خواند و همچنین اعلام کرد رسیدن به اهداف این توافق ممکن نیست.
بیشتر بخوانید: رهبران جهان در شوک عقبنشینی آمریکا از پیمان پاریس
کاهش نرخ مالیات شرکتها
دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی خود وعده داد که نرخ مالیات شرکتها را ۱۵ تا ۳۵ درصد کاهش دهد و حداقل مالیات جایگزین برای شرکتها و مالیات بر املاک را نیز لغو کند. لایحهای که بر این اساس از سوی دولت او تهیه شد، بزرگترین تغییر در قوانین مالیاتی آمریکا از دهه ۱۹۸۰ میلادی به اینسو محسوب میشد.
به این ترتیب در ماه دسامبر با حمایت جمهوریخواهان کنگره از این لایحه، نرخ مالیات شرکتها از ۳۵ درصد به ۲۱ درصد کاهش یافت.
تصویب این لایحه که به نفع ثروتمندان و صاحبان املاک و شرکتها بود، بیش از یک تریلیون دلار به کسری بودجه آمریکا میافزاید.
بیشتر بخوانید: پیروزی سیاسی ترامپ؛ سنا طرح کاهش مالیات ها را تصویب کرد
لغو قانون بیمه درمانی اوباما؛ اوباما کر
فرمان لغو قانون بیمه درمانی اوباما موسوم به «اوباما کر» از اولین اقدامات دونالد ترامپ پس از تکیه زدن بر مسند قدرت بود و پس از آن نیز جمهوریخواهان آمریکا در طول سال بارها تلاش کردند تا با شعار مقرون به صرفه بودن، لغو این قانون را به تصویب سنا برسانند و یا تغییراتی در آن ایجاد کنند.
با این وجود شکست دونالد ترامپ در رسیدن به این هدف، او عقب نشینی نکرده و از روشهای دیگری از جمله با دور زدن سنای آمریکا در تلاش بوده است تا عملا «اوباما کر» را متوقف کند. از جمله او در ماه اکتبر فرمانی را امضا کرد تا رایانۀ شرکتهای بیمۀ همگانی برای گروههای کم درآمد جامعه قطع شود.
بیشتر بخوانید: چالش کنگره آمریکا بر سر «ترامپ کر»، طرحی که احتمالا جایگزین «اوباماکر» میشود
بازگشت به قوانین گذشته
دونالد ترامپ مجموعهای از قوانین آمریکا را به عقب بازگرداند و آن را بزرگترین تحول قانونی در تاریخ آمریکا توصیف کرد.
تمرکز اصلی او در این عقبگرد قانونی، لغو مقررات اعلام شده توسط آژانس حفاظت محیط زیست و همچنین وزارت کشور بوده است یعنی دو نهاد بزرگی که فعالیت و قوانین آنها بویژه بر فعالیتهای بخش املاک تاثیر قابل توجهی دارد. او قوانینی را نیز که بر فعالیتهای بخش بانکداری تاثیرگذار بودند تغییر داد. دولت او همچنین رویکرد بسیار کندتری در اجرای آن دسته از قوانینی اتخاذ کرد که ترجیح میداد همچنان نوشته ای بر دفتر و کتابها باقی باشند و دیرتر عملی شود.
از سرگیری اکتشافات نفتی نیز یکی دیگر از اقدامات دونالد ترامپ بود که پیش از این وعدۀه آن را داده بود. منشاء این وعده به سال ۲۰۰۸ میلادی و قول انتخاباتی سارا پیلین، فرماندار پیشین آلاسکا برمی گردد. ترامپ در کارزار انتخاباتی خود، وعدۀ سارا پیلین را تکرار کرد و گفت یک بار دیگر تلاش برای اکتشافات انرژی در سرزمینها و آبهای آمریکا را از سر خواهد گرفت.
او در ماه آوریل فرمانی را امضا کرد که حفاریهای دریایی را در بخشهایی از قطب شمال، اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس از جمله در پناهگاههای دریایی مجاز می کرد؛ موضوعی که باراک اوباما برای آن محدودیتهایی قائل شده بود.
او همچنین به وزیر کشور دستور داد به بازنگری قوانین دوران باراک اوباما بپردازند. بر این اساس دولت او ممنوعیتهایی را که در زمان آقای اوباما برای استخراج معادن زغال سنگ وضع شده بود، لغو کرد.
بیشتر بخوانید: ترامپ برنامه های اوباما درباره مقابله با گرمایش زمین را لغو کرد
مقابله با ورود مهاجران
سختگیری و اعمال محدودیت برای ورود مهاجران به خاک آمریکا یکی از وعده های مهم انتخاباتی دونالد ترامپ بود. او علاوه بر اتخاذ موضع سیاسی سختی در قبال مهاجران مسلمان، در موضوع مکزیک نیز گفت: «با پایان دادن به سیاست دستگیری و رها کردن دوبارۀ مهاجران در مناطق مرزی، به فعالیت قاچاقچیان انسان پایان خواهیم داد و گذرگاههای مرزی غیرقانونی را خواهیم بست.»
اعمال این سیاستها باعث شد علاوه بر تشدید کنترل در مرز این کشور و مکزیک، سه فرمان ضد مهاجرتی نیز برای جلوگیری از ورود مهاجران و مسافران از کشورهایی همچون یمن، سوریه، لیبی، ایران، سومالی و کرۀ شمالی صادر شود.
بیشتر بخوانید: نگاهی به فرمانهای ضدمهاجرتی دونالد ترامپ
به رسمیت شناختن بیتالمقدس به عنوان پایتخت اسرائیل
دونالد ترامپ با اعلام عزم آمریکا در انتقال سفارت خود از تلآویو به بیتالمقدس، سیاستی را که برای هفتاد سال از سوی رؤسای جمهور پیشین این کشور اجرا میشد به کناری نهاد.
او در ۶ دسامبر در زمان اعلام این تصمیم گفت که رؤسای جمهور پیش از او نیز چنین قولی داده بودند اما موفق به اجرای آن نشدهاند.
بیشتر بخوانید: رؤسای جمهور پیشین آمریکا دربارۀ بیتالمقدس چه وعدهای داده بودند؟
اعلام عدم پایبندی ایران به توافق هستهای
دونالد ترامپ اعلام کرده بود که یکی از اولویتهای کاری او برچیدن توافق «فاجعهبار» هستهای با ایران است. بر این اساس وی در سخنرانی ۱۳ اکتبر خود در کاخ سفید، پایبندی ایران به توافق هستهای را تایید نکرد و به کنگره آمریکا شصت روز فرصت داد تا با همکاری شرکای آمریکا دربارۀ این توافق و اعمال تحریمهای جدید علیه ایران تصمیمگیری کنند.
او در سخنرانی خود، بار دیگر ایران را از مدافعان تروریست در جهان خواند و همچنین مدعی شد که گزارشاتی مبنی بر همکاری ایران با کرۀ شمالی دریافت کرده است. کنگره در مهلت تعیین شده هیچ تصمیم روشنی را در قبال ایران اعلام نکرد به این ترتیب اکنون چشمها بار دیگر به سخنرانی رئیس جمهوری آمریکا در اواسط ژانویه دوخته شده است تا مشخص شود چه سیاست جدیدی در قبال ایران اتخاذ خواهد شد.
بیشتر بخوانید: ترامپ چه گفت؟ چرا صراحتا خروج از برجام را اعلام نکرد؟
بیشتر بخوانید: آیا آمریکا از توافق هستهای ایران خارج میشود؟
بیشتر بخوانید: پایان فرصت کنگرۀ آمریکا بدون تصمیمگیری دربارۀ توافق هستهای؛ حال چه خواهد شد؟