دارمندرا پرادهان، وزیر نفت هند جمعه (ششم ماه مه) اعلام کرد بانکهای مرکزی ایران و هند برای بازپرداخت بدهیهای نفتی دهلی نو به تهران از طریق بانکهای اروپایی توافق کرده اند.
خبرگزاری رویترز میزان بدهی نفتی هند به ایران را حدود ۶میلیارد و چهارصد میلیون یورو برآورد کرده است.
خریداران نفت ایران، پس از اعمال تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه برنامه هستهای این کشور در سال ۲۰۱۱، امکان تصفیه حساب روشن با ایران را از دست دادند. با اجرایی شدن توافق هستهای و رفع و تعلیق این تحریمها در ماه ژانویه، ایران هماکنون با دسترسی به سیستم تراکنش بانک جهانی امکان دریافت بخش بزرگی از دارایی مسدود شده خود را پیدا کرده است.
پالایشگاههای هندی مشتری نفت ایران تا سال ۲۰۱۳ بهای معاملات خود را از طریق هالک بانک ترکیه به ایران پرداخت میکرده اند. با افشای پرونده فساد اقتصادی این بانک در آن سال (مرتبط با پرونده رضا ضراب)، آخرین راه ارتباطی برای تصفیه پنجاه و پنج درصد بدهیهای این پالایشگاهها به ایران هم مسدود شد.
آقای پرادهان در گفتو گو با خبرگزاری رویترز، بدون اشاره به جزئیات این توافق گفته است: « بانکهای مرکزی ایران و هند به توافق رسیده اند. بانکهای اروپایی بدهیها را تصفیه خواهند کرد. آنها با بانکهای ایرانی معامله میکنند و ما هم به بانکهای اروپایی پول پرداخت خواهیم کرد.»
به گزارش رویترز بانکهای هندی به دلیل ناتوانی ایران از دسترسی به نظام تبادل بانکی جهانی، ۴۵ درصد از بدهی خود را به روپیه و از طریق بانک UCO (مستقر در کلکته) به ایران پرداخت کرده بودند. در دوره تشدید تحریمها علیه برنامه هستهای ایران، تهران ۱۳۰ میلیارد روپیه (معادل یک میلیارد و نود و پنج میلیون یورو) دریافتی را برای خرید کالا از هند پرداخته است.
یک مقام هندی به رویترز گفت که در جریان بازدید ماه گذشته وزیر نفت هند از تهران، دولت ایران از وی خواسته است تا بدهیهای نفتی این کشور را از طریق بانک تجارتی ایران-اروپا (آلمان)، بانک مرکزی ایتالیا و هالک بانک ترکیه به ایران بپردازد.
در نخستین واکنش به اعلام این خبر، یکی از مدیران عالیرتبه هالک بانک درباره امکان ادامه همکاری با ایران گفته است: «فعالیت ما با ایران در زمینههای مرتبط با تجارت خارجی از سال ۲۰۰۴ آغاز شد. هالک بانک به همکاری با ایران مطابق قوانین بینالمللی ادامه خواهد داد.» مدیران عالیرتبه بانک مرکزی ایتالیا و بانک تجارتی ایران-اروپا هنوز واکنشی به این خبر نشان نداده اند.
با وجود رفع تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای ایران از ماه ژانویه، هنوز سرمایهگذاران و بانکهای خارجی از حضور در بازار این کشور امتناع میکنند. هراس از تحریمهای غیرهستهای آمریکا علیه تهران به عنوان یکی از چالشهای عمده بازرگانان خارجی برای ورود به بازار ایران شناخته میشود.