دو نفتکش تحت تحریم «ناوگان سایه» روسیه روز جمعه در پی حادثه‌ای که هنوز منشا آن مشخص نیست در دریای سیاه و نزدیکی تنگه بسفر دچار آتش‌سوزی شدند.
تحقیقات در خصوص علت انفجارهایی که به آتش‌سوزی نفتکش‌ها در چند ده مایلی سواحل ترکیه منجر شده در جریان است و بر اساس آخرین گزارش‌ها، خدمه هر دو کشتی از حادثه جان سالم به در برده اند.
این در حالیست که رویترز در گزارشی به نقل از یک مقام سرویس‌های امنیتی اوکراین اعلام کرد که حمله به دو نفتکش «ناوگان سایه» روسیه در دریای سیاه، عملیاتی مشترک از سوی سرویس امنیتی و نیروی دریایی کشورش بوده و با پهپادهای دریایی صورت گرفته است.
به گفته مقامات ترکیه، دو نفتکش «کایروس» و «ویرات» که با «ناوگان سایه» روسیه در ارتباط بوده و در فهرست تحریم‌های بین‌المللی قرار دارند در پی انفجار و آتش‌سوزی روز جمعه در دریای سیاه ممکن است به زودی غرق شوند.
گفتنی است که پس از وقوع این حادثه که نگرانی‌هایی را نیز در خصوص تبعات زیست محیطی به همراه داشته، عملیات گسترده‌ای در محل برای مهار آتش‌سوزی و نجات خدمه کشتی‌ها آغاز شده است.
به گزارش وزارت حمل‌ونقل ترکیه، کشتی کایروس که با پرچم گامبیا تردد می‌کرد در حدود ۲۸ مایل دریایی از سواحل استان کوجائلی ترکیه منفجر و دچار آتش‌سوزی شد. این کشتی بدون محموله در حال حرکت از مصر به سمت بندر نووروسیسک روسیه بود.
کمی بعد، گزارش شد که نفتکش دوم، ویرات، در منطقه‌ای دیگر از دریای سیاه و در فاصله حدود ۳۵ مایل دریایی از سواحل ترکیه «هدف» قرار گرفته است.
مقامات دریایی ترکیه توضیح دادند که حادثه نخست احتمالاً بر اثر «برخوردی خارجی» روی داده، اما جزئیات بیشتری درباره منشأ این برخورد ارائه نشده است.
علت این حوادث همچنان نامشخص است و مقامات احتمال انفجار ناشی از مین‌های دریایی یا یک حمله هدفمند را منتفی نمی‌دانند. گفتنی است که در سال‌های اخیر، چندین کشتی در دریای سیاه با مین‌های سرگردان برخورد کرده‌اند.
مقامات دریایی ترکیه در انتظار بررسی‌های بیشتر، سطح هشدار را بالا نگه داشته و وضعیت را به‌دقت زیر نظر دارند تا ضمن جلوگیری از وقوع حوادث مشابه، امنیت ترافیک دریایی را در منطقه پرتردد بسفر تضمین کنند.
پیشینه تحریم‌ها و وضعیت دو نفتکش حادثه‌دیده
خدمه هر دو کشتی با مداخله سریع گارد ساحلی و یگان‌های امدادی از مهلکه گریختند؛ به نحوی که گزارش‌ها حکایت از نجات ۲۵ نفر از کشتی کایروس و ۲۰ نفر از کشتی ویرات دارد.
این کشتی‌ها در پی تهاجم نظامی روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، در فهرست تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفته‌اند و به عنوان بخشی از ناوگان کشتی‌های باری قدیمی که مسکو برای دور زدن محدودیت‌های نفتی از آن‌ها استفاده می‌کند، شناسایی شده‌اند.
به گفته وب‌سایت اوپن سانکشنز«OpenSanctions»، ایالات متحده ماه ژانویه سال جاری میلادی کشتی ویرات را تحریم کرد و پس از آن اتحادیه اروپا، سوئیس، بریتانیا و کانادا نیز اقدام مشابهی انجام دادند.
اتحادیه اروپا سپس در ماه ژوئیه کشتی کایروس را نیز تحریم کرد و به دنبال آن بریتانیا و سوئیس نیز این کشتی را در فهرست تحریم‌های خود قرار دادند.
در گزارش وب‌سایت OpenSanctions آمده است: «ناوگان نفتکش‌های سایه با دور زدن تحریم‌ها، پنهان کردن فعالیت‌های خود تحت پرچم کشورهای ثالث، استفاده از ساختارهای پیچیده برای مخفی نگه داشتن مالکان و ایجاد تهدیدات زیست‌محیطی قابل‌توجه، همچنان درآمدهای چند میلیارد دلاری برای کرملین فراهم می‌کند.»
کشتی ویرات که سال ۲۰۱۸ ساخته شده، پیش از این با پرچم‌های باربادوس، کومور، لیبریا و پاناما تردد کرده است، در حالی که کشتی کایروس نیز پس از ساخته شدن در سال ۲۰۰۲، سابقه تردد با پرچم‌های پاناما، یونان و لیبریا را داشته است.
حوادث روز جمعه نگرانی‌های شدیدی را در مورد پیامد‌های احتمالی زیست‌محیطی و امنیت دریانوردی در دریای سیاه ایجاد کرده است؛ پهنه‌ای آبی که به‌دلیل سال‌ها جنگ و وجود مهمات برجا مانده از درگیری‌های پیشین، از پیش نیز به‌عنوان منطقه‌ای پرخطر شناخته می‌شود.