آنتونیو کوستا به یورونیوز: آلبانی و مونته‌نگرو شاید زودتر از دیگر کشورها عضو اتحادیه اروپا شوند

آگهی

کوستا که روز سه‌شنبه سفرش به شش کشور بالکان غربی را آغاز می‌کند، در این گفت‌وگو تلاش کرد تا به کشورهای نامزد عضویت در اتحادیه اطمینان دهد که روند پیوستن به اتحادیه اروپا بار دیگر در دستور کار قرار گرفته، هرچند این روند در ماه‌های اخیر به‌دلیل تردید برخی کشورهای عضو، متوقف شده بود.

او همچنین از کشورهای نامزد عضویت خواست با جدیت بیشتری به اصلاحات داخلی تن دهند و هشدار داد که اتحادیه اروپا نباید کنترل راهبردی خود بر این منطقه حساس را از دست بدهد.

جنگ اوکراین و سرعت گرفتن روند عضویت

رئیس شورای اروپا گفت: «حمله روسیه به اوکراین باعث شد روند پیوستن اوکراین و مولداوی به اتحادیه سرعت بگیرد اما این به معنای نادیده گرفتن کشورهای بالکان غربی نیست. آن‌ها نباید از رقابت عقب بمانند و این مسئله باعث می‌شود برای انجام اصلاحات سریع‌تر عمل کنند.»

نخستین مقصد رئیس شورای اروپا در این سفر، صربستان است؛ کشوری که ماه‌هاست با بحران سیاسی روبروست. او در همان روز به بوسنی و هرزگوین هم سفر می‌کند و سپس روز چهارشنبه با سران مونته‌نگرو و کوزوو دیدار خواهد داشت. او روز پنج‌شنبه در مقدونیه شمالی خواهد بود و در نهایت جمعه در آلبانی حضور می‌یابد تا در نشست «جامعه سیاسی اروپا» در تیرانا شرکت کند.

نگرانی‌های امنیتی اروپا

نشست جامعه سیاسی اروپا که پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شد، بستری برای گفت‌وگوی سیاسی میان بیش از چهل کشور اروپایی است. گسترش اتحادیه اروپا به منطقه بالکان غربی، به‌دلیل افزایش بی‌ثباتی در منطقه در صدر دستور کار این نشست قرار دارد.

رهبران اتحادیه نگران نفوذ قدرت‌های خارجی در این منطقه هستند که از نظر جغرافیایی بخشی از اروپا محسوب می‌شود. کوستا گفت: «در شورای اروپا، توافق گسترده‌ای وجود دارد که گسترش اتحادیه اروپا از جمله در کشورهای بالکان غربی مهم‌ترین سرمایه‌گذاری ژئوپلیتیکی برای حفظ صلح، ثبات و رفاه در سراسر اروپاست.»

به گفته او، «کشورهای اتحادیه اروپا و بالکان غربی چشم‌اندازی مشترک دارند، چرا که همه آن‌ها به یک خانواده تعلق دارند. حالا وقت آن است که شرایط عضویت رسمی این کشورها در این خانواده فراهم شود.»

صربستان؛ حلقه کلیدی اما پرچالش

بحران سیاسی در صربستان به یکی از دغدغه‌های اصلی اتحادیه اروپا و ناتو تبدیل شده است. الکساندر ووچیچ، رئیس‌جمهوری صربستان تنها رهبر یک کشور نامزد عضویت در اتحادیه بود که در مراسم سالگرد جنگ جهانی دوم در ۹ مه در مسکو شرکت کرد؛ مراسمی که رهبران غربی به نشانه مخالفت با جنگ اوکراین، آن را تحریم کرده بودند.

تنها رهبر یک کشور عضو اتحادیه که در این مراسم حضور داشت رابرت فیتسو، نخست‌وزیر اسلواکی بود.

الکساندر ووچیچ و رابرت فیتسو با شرکت در مراسم سالگرد پایان جنگ جهانی دوم در مسکو، تحریم این مراسم را که از سوی کشورهای غربی برای فشار به کرملین اعمال شده بود، شکستند. این در حالی است که صربستان نیز مانند اسلواکی هیچ‌گاه به تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه روسیه پس از حمله به اوکراین نپیوست.

برای بسیاری از صرب‌ها اتحاد تاریخی با روسیه در دوران جنگ جهانی دوم همچنان اهمیت دارد. آنها خود را  مدیون ارتش سرخ شوروی می‌دانند که در سال ۱۹۴۵ یوگسلاوی را از اشغال نازی‌ها آزاد کرد. بنابراین حضور ووچیچ در مسکو را نمی‌توان لزوما نشانه‌ای از حمایت او از سیاست‌های کرملین در جنگ اوکراین دانست.

دولت ووچیچ در ماه‌های اخیر با اعتراضات گسترده در بلگراد و سایر شهرها مواجه بوده و معترضان، حکومت او را به فساد و محدود کردن آزادی‌های سیاسی و رسانه‌ای متهم کرده‌اند. هفته گذشته پارلمان اروپا با صدور گزارشی از معترضان در صربستان حمایت کرد.

در همین حال، کوستا گفت که ووچیچ در دیدارش با اورزولا فن‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا به‌صراحت درباره تشکیل دولت جدید و اجرای سه اصلاح اساسی یعنی اصلاح قانون انتخابات، تضمین آزادی رسانه‌ها و مبارزه با فساد اعلام موضع کرد.

کوستا تاکید کرد که «گسترش اتحادیه، پیش از هر چیز، فرآیندی است برای اصلاحات درونی.» او همچنین گفت: «حضور ووچیچ در مسکو مربوط به گذشته است اما آینده صربستان در اروپا است.» به گفته او، یکی از شرایط اصلی عضویت، هماهنگی سیاست خارجی با اتحادیه اروپاست.

جدول زمانی برای الحاق به اتحادیه اروپا

پیش‌تر مقام‌های اروپایی سال ۲۰۳۰ را به‌عنوان زمان احتمالی عضویت کشورهایی مثل آلبانی، مونته‌نگرو و صربستان در اتحادیه اروپا اعلام کرده بودند. با این حال بروکسل اکنون فقط در مورد آلبانی و مونته‌نگرو صحبت می‌کند.

کوستا گفت: «من زمان مشخصی تعیین نمی‌کنم. چرا ۲۰۳۰؟ چرا زودتر نه؟ عضویت در اتحادیه بر اساس شایستگی است. اگر کشورها اصلاحات را انجام دهند، می‌توانند قبل از سال ۲۰۳۰ به اتحادیه بپیوندند.»

او افزود: «در حال حاضر، آلبانی و مونته‌نگرو نسبت به سایر کشورها پیشرفت بیشتری داشته‌اند.»

با این وجود، جنگ روسیه در اوکراین منجر به تجدید تنش‌ها در بالکان غربی، به ویژه در رابطه با تنش‌ها در بوسنی و بین صربستان و کوزوو شده است.

کوستا گفت: «من انگیزه‌ای بهتر از عضویت در اتحادیه اروپا برای پایان دادن به این درگیری‌های حل‌نشده نمی‌شناسم. این یک فرصت بی‌نظیر برای رفاه کشورهایی است که در جای دیگر به‌سختی چنین امکانی خواهند یافت.»

در حالی‌که نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بسیاری از مردم صربستان علاقه‌شان به اتحادیه اروپا را از دست داده‌اند، کوستا یادآور شد: «مهمترین چیز درک معنای اتحادیه اروپا است. هفته گذشته ما هفتاد و پنجمین سالگرد اعلامیه شومان، اولین گام برای شکل‌گیری اتحادیه اروپا را جشن گرفتیم. آنچه اتحادیه را ساخت، اراده برای پشت‌سر گذاشتن زخم‌های تاریخ بود.»