پوشش زنده. اعتراضات به بالا رفتن قیمت ارز و طلا در تهران به روز دوم کشیده شد

مدیر روابط‌عمومی بانک مرکزی اعلام کرد تیم اقتصادی دولت به دستور مسعود پزشکیان رباره سیاست‌های ارزی و معیشتی  «جلسه فوری» تشکیل داد.

او گفت: «پیرو تاکید رئیس‌جمهور و در راستای جلسات اخیر هماهنگی تیم اقتصادی دولت در خصوص سیاست‌های ارزی، تجاری و معیشتی مردم هم‌اکنون ادامه این جلسات در بانک‌مرکزی در حال برگزاری است و نتایج حاصل از این جلسات به‌زودی در دولت جمع‌بندی و اطلاع‌رسانی می‌شود.»

شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ارسال نامه‌ای به رئیس مجلس، خواستار بازنگری در لایحه بودجه سال ۱۴۰۵ و اصلاح سیاست‌های ارزی آن شدند.

امضاکنندگان این نامه هشدار داده‌اند که افزایش نرخ ارز اگرچه «شاید به ظاهر، کسری بودجه دولت را روی کاغذ حل کند» اما در عمل «تورمی بسیار گسترده در اقتصاد کشور و سفره مردم برجای گذاشته و دولت را با کسری بیشتری در سال بعد مواجه می‌کند.»

آنها برخی مفاد بودجه پیشنهادی از جمله کاهش حجم ارز ترجیحی از ۱۲ میلیارد دلار به ۸٫۸ میلیارد دلار و افزایش نرخ دلار مبنای محاسبه تعرفه‌های وارداتی گمرک از ۶۸ هزار تومان به ۸۵ هزار تومان را «نگران‌کننده» توصیف کرده‌اند.

در این نامه همچنین آمده است که بودجه سال آینده بر پایه چهار نرخ متفاوت ارز تنظیم شده و به گفته نمایندگان، عملا از نرخ بازار آزاد که آن را «غیررسمی» توصیف کرده‌اند، تبعیت می‌کند. امضاکنندگان این نامه پیشنهاد داده‌اند که مبنای محاسبه ارز در بودجه سال ۱۴۰۵ به‌صورت تک‌نرخی تعیین شود.



تصاویر منتشرشده از ایران نشان می‌دهد که مأموران ضدشورش روز دوشنبه ۸ دی‌ماه با کسبه معترض در تهران درگیر شده‌اند. بر اساس این گزارش‌ها، نیروهای امنیتی در خیابان جمهوری تهران و محدوده باغ سپهسالار به سوی معترضان گاز اشک‌آور شلیک کرده‌اند.

همزمان، ویدئوهای دیگری از حضور مأموران یگان ویژه در اطراف بازار بزرگ تهران حکایت دارد؛ جایی که معترضان با سر دادن شعار «بی‌شرف بی‌شرف» با نیروهای انتظامی رودررو شده‌اند.

غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، در نشست شورای‌عالی قوه قضائیه، گفت: «امروز شاهد هستیم که دشمن برای کاهش تاب‌آوری مردم، به‌صورت همزمان بر عملیات روانی و فشار اقتصادی و معیشتی متمرکز شده است.» و «برخی، با برهم زدن بازار ارز و ایجاد نوسانات اقتصادی، معیشت و زندگی مردم را نشانه گرفته اند.» 

او هشدار داد کسانی که به گفته او منجر به «اختلال در نظام اقتصادی یا معیشت مردم» شوند «حتی اگر قصدشان ضربه به نظام نباشد، تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت.»

او این اظهارات را همزمان با گرانی و افزایش قیمت ارز و طلا در ایران بیان کرد.

غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه - عکس از تسنیم

قوه قضائیه ایران خبرهای منتشر شده درباره مصوبه‌ای از سوی سران قوا برای ابقای رئیس کل بانک مرکزی را تکذیب کرد. این واکنش در حالی مطرح می‌شود که طی روزهای اخیر، گمانه‌زنی‌ها درباره آینده محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی ایران در برخی رسانه‌ها افزایش یافته است.

مرکز رسانه قوه قضاییه اعلام کرد: «خبر منتشره در مورد مصوبه سران قوا، مبنی بر ابقای رئیس کل بانک مرکزی، صحت ندارد. هیچ تصمیمی در جلسه سران قوا، در این زمینه اتخاذ نشده و این موضوع از اختیارات ریاست محترم جمهور است.»

همزمان با افزایش بی‌سابقه نرخ ارز در ایران، برخی رسانه‌ها و ناظران اقتصادی داخلی گمانه‌زنی‌هایی را درباره احتمال تغییر رئیس بانک مرکزی و گزینه‌های جانشینی او مطرح کرده‌اند.

محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی ایران - عکس از فرارو



تصاویر منتشرشده از بازار تهران در روز دوشنبه ۸ دی‌ماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که همزمان با شکل‌گیری تجمع کسبه و اعتراض آنها به وضعیت بد اقتصادی و آشفتگی بازار ارز، نیروهای امنیتی در محل حضور یافته‌اند و شهروندان در رودررویی با آنان شعار «نترسید نترسید، ما همه با هم هستیم» سر دادند.

خبرنامه امیرکبیر گزارش داده است که انجمن دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز با انتشار بیانیه‌ای از اعتصاب غذای حمید قره‌حسنلو، پزشک زندانی در اعتراض به آنچه «شرایط غیرانسانی» نگهداری او در زندان مرکزی یزد خوانده شده، حمایت کرده است.

حمید قره‌حسنلو، متخصص رادیولوژی و زندانی محکوم به تبعید از روز پنج‌شنبه ۴ دی‌ماه ۱۴۰۴ در واکنش به شرایط نامناسب نگهداری در زندان مرکزی یزد دست به اعتصاب غذا زده است. 

با وجود گذشت بیش از دو سال و نیم از بازداشت این پزشک و صدور حکم قطعی همچنان از دسترسی به حقوق قانونی یک زندانی از جمله انتقال به بند زندانیان سیاسی، محروم مانده است. بنا بر اظهارات حمید قره‌حسنلو، نگهداری طولانی‌مدت او در قرنطینه که طبق آیین‌نامه‌های سازمان زندان‌ها باید موقتی باشد، همچنان ادامه دارد.

او با ارسال پیامی صوتی از زندان به پیامدهای جسمی و روانی این وضعیت پرداخته و از مواردی چون تهدیدهای جانی، ابتلا به بیماری، محرومیت طولانی‌مدت از نور خورشید و مشکلات تغذیه‌ای سخن گفته است. این زندانی سیاسی اعتصاب غذا را آخرین راه اعتراض خود عنوان کرده و مسئولیت هرگونه آسیب احتمالی را متوجه مسئولان زندان و نهادهای ذی‌ربط دانسته است.

انجمن دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز در پایان قره‌حسنلو را از سرمایه‌های انسانی و علمی جامعه پزشکی کشور خواندند و خواستار رسیدگی فوری به وضعیت او، پایان‌دادن به شرایط غیرقانونی نگهداری و تضمین سلامت و امنیت جانی این پزشک زندانی شده است.

ویدیوهای منتشر شده نشان می‌دهند مغازه‌داران در نقاط مختلف پایتخت در اعتراض به وضعیت بد اقتصادی و آشفتگی بازار ارز تجمع کرده و شعارهایی چون «مرگ بر دیکتاتور»، «به ما ملحق شوید»، «مغازه‌هایتان را ببندید»، «بازاری میمیرد ذلت نمی‌پذیرد»، «امسال سال خون است»، سر می‌دهند.

ویدئوها و گزارش‌های رسیده از تهران حاکی است که معترضان برای دومین روز پیاپی در نقاط مختلف پایتخت به خیابان‌ها آمده‌اند. بر اساس بر پایه این گزارش‌ها، معترضان در خیابان‌های جمهوری، لاله‌زار و سعدی، بازار شوش و همچنین در محدوده پاساژ علاءالدین تهران تجمع کرده‌اند.

روز گذشته نیز شماری از کسبه و بازاریان با حضور در خیابان‌ها یا تعطیل کردن کامل و نیمه‌تعطیل مغازه‌ها، به وضعیت اقتصادی کشور اعتراض کرده‌اند. این تحولات در شرایطی رخ داده که روز گذشته قیمت دلار از ۱۴۱ هزار تومان عبور کرد.

جعفر پناهی، فیلمساز ایرانی با انتشار متنی در صفحه اینستاگرام خود به پیام تسلیت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی درگذشت بهرام بیضایی واکنش نشان داد و این پیام را نه نشانه احترام، بلکه اعترافی ناخواسته به «جنایتی فرهنگی» توصیف کرد.

پناهی در این تاکید کرده است که استفاده از واژه‌هایی چون «فرهیختگی»، «جایگاه رفیع» و «تأثیر ماندگار» درباره بهرام بیضایی در حالی صورت بیان می‌شود که «همان نظام» طی دهه‌ها با فشار مستمر، سانسور و محروم‌سازی، زمینه حذف این نمایشنامه‌نویس و پژوهشگر برجسته را از فضای فرهنگی ایران فراهم کرده است.

او در متن خود نوشته است که بهرام بیضایی «مهاجر» نبود، بلکه «تبعیدی» بود؛ «نه با حکم دادگاه، بلکه با فشار ممتد، تحقیر سیستماتیک، سانسور خفه‌کننده و بستن تمام راه‌های کار و نفس کشیدن.»

به گفته او، بیضایی سال‌ها از تدریس و فعالیت حرفه‌ای محروم شد و آثارش با حذف و سوءظن روبه‌رو بود، تا جایی که در نهایت امکان ادامه کار در ایران برایش باقی نماند.

جعفر پناهی در ادامه روایت رسمی مبنی بر اینکه بیضایی «خودش ایران را ترک کرد» را رد کرده و نوشته است که این هنرمند «ذره‌ذره» از وطنش رانده شد. او همچنین پیام تسلیت مقام‌های رسمی را مصداق «تحقیر شعور جمعی» دانسته و پرسیده است اگر بیضایی «سرمایه ملی» محسوب می‌شد، چرا صحنه تئاتر، دانشگاه و امکان کار آزادانه از او گرفته شد و چرا تنها خارج از ایران توانست بدون محدودیت بیندیشد و فعالیت کند.

این فیلمساز، جمهوری اسلامی را «مسئول مستقیم» زندگی بیضایی در تبعید دانسته و نوشته است که محرومیت نسل‌ها از حضور زنده این هنرمند و فرسوده شدن او در دوری از کشور، نتیجه سیاست‌های فرهنگی حاکم بوده است. به گفته پناهی، پیام تسلیت زمانی معنا دارد که صادرکننده آن در حذف و سانسور نقشی نداشته باشد.

جعفر پناهی در پایان نوشته خود تاکید کرده است که بهرام بیضایی را «مرگ» از جامعه ایران نگرفت، بلکه این نظام سیاسی بود که او را از مردم جدا کرد، و افزوده است که تاریخ، تناقض میان حذف در دوران حیات و ستایش پس از فقدان را فراموش نخواهد کرد.

بهرام بیضایی - عکس از فرارو