پلیس شهر ادمونتون در کانادا دوربینهای بدنپوش مجهز به هوش مصنوعی را در یک طرح آزمایش فعال کرده است؛ فناوریای که برای شناسایی چهره حدود ۷۰۰۰ فرد قرارگرفته در «فهرست پرخطر» طراحی شده است.
اجرای این طرح آزمایشی، بار دیگر بحث قدیمی جایگاه تشخیص چهره در عمل به وظایف اصولی پلیس را که سالها بهدلیل ملاحظات حریم خصوصی کنار گذاشته شده بود، زنده کرده است.
شش سال پس از آنکه شرکت اکسن (Axon Enterprise)، تولیدکننده پیشتاز دوربینهای پلیس، نسبت به تبعات اخلاقی استفاده از فناوری تشخیص چهره هشدار داد، آغاز اجرای این طرح آزمایشی که هفته گذشته کلید خورده، نگرانیهایی عمومی را از حریم ادمونتون، شمالیترین کلانشهر آمریکای شمالی، فراتر برده است.
بَری فریدمن، استاد حقوق دانشگاه نیویورک و رئیس پیشین کارگروه اخلاق هوش مصنوعی اکسن که این شرکت را در سال ۲۰۱۹ به تعلیق فروش فناوری تشخیص چهره سوق داد، ابراز نگرانی کرده که اکسن بدون انجام بحثهای عمومی کافی، بدون آزمایشهای لازم و بدون نظارت متخصصان، در حال پیشبرد پروژهای با پیامدهای سنگین اجتماعی و حریم خصوصی است.
او میگوید: «تا زمانیکه مزایای روشن و مشخصی وجود نداشته باشد، نباید از فناوریهایی که هزینهها و خطراتی واقعی و ملموس دارند، استفاده کرد.»
در مقابل، ریک اسمیت، بنیانگذار و مدیرعامل اکسن، میگوید پروژه ادمونتون «عرضه یک محصول» نیست؛ بلکه «پژوهش میدانی اولیه» است تا کارایی این فناوری سنجیده شود و سازوکارهای لازم برای استفاده مسئولانه از آن مشخص شود. او در یادداشتی نوشت: «با آزمایش در شرایط واقعی خارج از آمریکا، میتوانیم دادههای مستقلی گردآوری کنیم، چارچوبهای نظارتی را تقویت کنیم و نتایج را برای ارزیابیهای آینده از جمله در آمریکا به کار ببریم.»
به گفته کِرت مارتین، معاون موقت پلیس ادمونتون، هدف این آزمایش، ارتقای امنیت ماموران است. دوربینها باید بتوانند چهره افرادی را تشخیص دهند که از سوی پلیس با برچسبهای «خشونتطلب»، «مسلح و خطرناک»، «دارای سابقه حمل سلاح» یا «مجرم پرخطر» دستهبندی شدهاند.
اکسن، بزرگترین عرضهکننده دوربین به پلیسهای آمریکا است و در کانادا و دیگر کشورها نیز حضوری روزافزون دارد. این شرکت سال گذشته رقیب اصلی خود، موتورولا، را در فروش دوربینهای پلیس به پلیس سوارهنظام سلطنتی کانادا شکست داد.
البته موتورولا با انتشار بیانیهای اعلام کرد که توانایی ادغام تشخیص چهره در دوربینهای پلیس را دارد اما بر اساس اصول اخلاقی خود «عمدا» از فعال کردن آن در شناسایی پیشدستانه خودداری کرده؛ هرچند احتمال استفاده از آن در آینده را رد نکرد.
مقامهای استان آلبرتا در سال ۲۰۲۳ استفاده از دوربین بدنپوش را برای تمامی پلیسهای استان اجباری کرد؛ اقدامی که با هدف افزایش شفافیت، ثبت تعاملات پلیس و تسریع پیگیری شکایات اعلام شد.
اما آنسوتر از کانادا، بسیاری در آمریکا گرچه از دوربینهای پلیسی استقبال کردهاند، اما با تشخیص چهره در اماکن عمومی بهشدت مخالفاند.
مطالعات متعدد نشان دادهاند که تشخیص چهره در ویدئوهای زنده دقتی بسیار کمتر از عکسهای ثابت دارد و همچنین در شناسایی چهره افراد از نظر نژاد، جنسیت و سن دچار سوگیری است. به همین دلیل، چند ایالت آمریکا و دهها شهر استفاده پلیس از این فناوری را محدود کردهاند.
شرکت اکسن نیز پیشتر اذعان کرده که همه سیستمهای تشخیص چهره تحتتاثیر عواملی مانند فاصله، نور و زاویه هستند و این موارد «میتواند دقت را برای افراد تیرهپوست بیشتر کاهش دهد.» اکسن تاکید دارد که هر تطبیق چهرهای باید توسط انسان بازبینی شود و بخشی از اهداف طرح آزمایشی ادمونتون نیز بررسی آموزشهای مورد نیاز برای بالابردن دقت بازبینیهای انسانی است.
یورونیوز فارسی را در ایکس دنبال کنید
در اتحادیه اروپا نیز استفاده از تشخیص چهره در اماکن عمومی مگر در مواردی همچون جرایم بسیار سنگین مانند آدمربایی یا تروریسم، ممنوع شده است. اما در بریتانیا فقط در دو سال گذشته ۱۳۰۰ بازداشت مبتنی بر این فناوری گزارش شده است.