عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، برای نخستین بار از زمان تصدی سمت خود وارد تونس شد؛ سفری که در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای و نگرانی شرکای غربی تونس انجام می‌شود و می‌تواند آغازگر فصل تازه‌ای در روابط دو کشور با پیامدهای دیپلماتیک گسترده باشد.
آگهی
سفر عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران به تونس در روز چهارشنبه ۱۰ سپتامبر ۲۰۲۵، نخستین سفر رسمی او به این کشور از زمان انتصابش محسوب می‌شود؛ سفری که در لحظه‌ای حساس در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی انجام می‌شود و حامل پیام‌ها و نشانه‌های سیاسی پرمعنا و حتی چالش‌هایی تازه برای تونس ارزیابی می‌گردد.
وزارت امور خارجه تونس اعلام کرد که هدف این سفر، بررسی راه‌های تقویت همکاری‌های دوجانبه میان تونس و ایران و رایزنی درباره مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی مورد اهتمام مشترک است. طبق برنامه، عراقچی در این سفر با قیس سعید، رئیس‌جمهوری تونس و محمدعلی النفطی، همتای خود دیدار خواهد کرد تا درباره روابط سیاسی و اقتصادی و همچنین تحولات منطقه‌ای از جمله پرونده فلسطین و تنش‌های خلیج فارس گفت‌وگو کند.
به اینستاگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
به گزارش خبرگزاری رسمی ایران، عراقچی پیش‌تر در قاهره با مقام‌های مصری و نیز رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیدار و گفت‌وگو کرده بود. او اعلام کرده که در این دیدارها توافق جدیدی برای از سرگیری همکاری‌ها و بازرسی‌ها در زمینه هسته‌ای حاصل شده است؛ توافقی که هم حق ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای را تضمین می‌کند و هم اصل حاکمیت ملی این کشور را محترم می‌شمارد.
چرا اکنون؟
به باور تحلیلگران، زمان‌بندی این سفر اهمیت سیاسی ویژه‌ای دارد. یکی از پژوهشگران حوزه سیاست خارجی تونس در گفت‌وگو با «یورونیوز عربی» اظهار داشت: سفر عراقچی نگرانی‌هایی جدی برانگیخته است، زیرا در سال‌های اخیر روابط تونس و ایران پیچیدگی‌های خاصی داشته است. او یادآوری کرد که قیس سعید، رئیس‌جمهوری تونس ژوئن ۲۰۲۴ سفری کم‌سابقه به تهران داشت و پس از درگذشت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور وقت ایران، و حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه‌اش، با علی خامنه‌ای، رهبر عالی ایران دیدار کرد.
این پژوهشگر افزود: «چنین تحرکاتی نشانه آغاز یک نزدیکی سیاسی میان تونس و ایران است؛ نزدیکی که می‌تواند باعث نگرانی برخی شرکای منطقه‌ای و بین‌المللی تونس شود، به‌ویژه ایالات متحده که تونس را شریکی استراتژیک و نظامی در شمال آفریقا می‌داند.»
علاوه بر بُعد سیاسی، ایران در عرصه فرهنگی و مذهبی نیز در تونس فعال‌تر شده است. طی ماه‌های اخیر، برگزاری نمایشگاه‌ها، نشست‌های فکری و همایش‌هایی با محوریت الگوی فرهنگی ایران افزایش یافته و بسیاری از ناظران معتقدند این اقدامات تلاشی برای ایجاد پایگاه اجتماعی در تونس و زمینه‌سازی برای نزدیکی سیاسی است.
نگرانی آمریکا از «نزدیکی نگران‌کننده» روابط تونس به ایران
این سفر همچنین هم‌زمان با اظهارات جو ویلسون، سناتور آمریکایی صورت می‌گیرد که خواستار نظارت دولت ایالات متحده بر روابط تونس و ایران و حتی بررسی احتمال اعمال تحریم علیه تونس شده است. او دلیل این موضع‌گیری را «نزدیکی نگران‌کننده» تونس به ایران عنوان کرده است.
سیاست ایران در قبال تونس
به گفته مهدي الزايداوي، روزنامه‌نگار تونسی، روابط ایران با کشورهای عربی پیچیده و چندلایه است و نمی‌توان آن را در چارچوبی ساده یا تک‌بعدی تحلیل کرد. به گفته او، ایران همواره کوشیده است با رویکردی تدریجی و عملگرایانه نفوذ خود را در منطقه گسترش دهد.
ایران در دوران ریاست‌جمهوری زین‌العابدین بن‌علی تلاش کرد از طریق امضای ده‌ها توافق اقتصادی و فرهنگی روابط خود را با تونس تقویت کند، اما به دلیل ملاحظات امنیتی و سیاسی در داخل تونس، موفق به ایجاد نفوذ سیاسی گسترده نشد. پس از انقلاب «یاسمین»، ایران از جنبش اعتراضی مردم حمایت کرد، اما با احتیاط و مخالفت دو رئیس‌جمهور پیشین، یعنی منصف المرزوقی و الباجی قائد السبسی، نسبت به حضور یا دخالت مستقیم مواجه شد.
الزايداوي تأکید می‌کند که سیاست ایران «عملگرایانه» است. نمونه بارز آن روابط تهران با سوریه است: ایران سال‌ها از نظام بشار اسد حمایت کرد، اما هم‌زمان پس از تضعیف موقعیت او نیز تلاش نمود با ساختارهای جدید ارتباط برقرار کند. او می‌افزاید: ایران در جهان عرب با خصومت گسترده‌ای مواجه است و بخشی از نفوذ خود را در منطقه به‌ویژه در سوریه از دست داده است. اکنون تهران می‌کوشد در تونس جای پایی برای خود بیابد و نفوذ تازه‌ای ایجاد کند.