سه منبع نزدیک به کرملین به خبرگزاری رویترز گفتهاند ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، قصد دارد جنگ در اوکراین را تا زمانی ادامه دهد که کشورهای غربی برای صلح طبق شروط او پای میز مذاکره بیایند.
به گفته این منابع، پوتین از تهدیدهای دونالد ترامپ برای اعمال تحریمهای شدیدتر نگران نیست و حتی ممکن است در صورت پیشرویهای بیشتر نیروهایش، مطالبات ارضی روسیه را گسترش دهد.
پوتین که در فوریه ۲۰۲۲ و پس از هشت سال درگیری میان نیروهای اوکراینی و جداییطلبان تحت حمایت روسیه در شرق اوکراین، دستور حمله تمامعیار را صادر کرد، باور دارد که اقتصاد و ارتش روسیه آنقدر نیرومند هستند که فشار تحریمهای بیشتر غرب را نیز تحمل کنند.
ترامپ روز دوشنبه، از ادامه نیافتن توافق آتشبس توسط پوتین ابراز نارضایتی و اعلام کرد آمریکا مجموعهای از تسلیحات جدید، از جمله سامانههای دفاع هوایی پاتریوت، به اوکراین ارسال خواهد کرد. او همچنین تهدید کرد اگر ظرف ۵۰ روز توافق صلحی حاصل نشود، تحریمهای بیشتری علیه روسیه اعمال خواهد کرد.
با این حال، سه منبع آگاه از فضای تصمیمگیری در کرملین به رویترز گفتهاند که پوتین تحت فشار غرب جنگ را متوقف نخواهد کرد و معتقد است که روسیه، که از شدیدترین تحریمهای غربی جان سالم بهدر برده، میتواند با فشارهای بیشتر اقتصادی، از جمله تعرفههای سنگین آمریکا علیه خریداران نفت روسیه نیز کنار بیاید.
یکی از این منابع گفت: «پوتین معتقد است که هیچکس، از جمله آمریکاییها، تا به حال درباره جزئیات صلح در اوکراین بهطور جدی با او وارد گفتوگو نشده، پس تا زمانی که به خواستهاش نرسیده، به جنگ ادامه میدهد.»
این منبع که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، افزود با وجود تماسهای تلفنی پوتین و ترامپ و دیدارهایی با استیو ویتکاف، رئیسجمهور روسیه معتقد است هنوز بحث جدی درباره بنیانهای یک توافق صلح صورت نگرفته است. او اضافه کرد: «پوتین برای رابطه با ترامپ ارزش قائل است و گفتوگوهای خوبی با ویتکاف داشته، اما منافع روسیه را بالاتر از هر چیز دیگری میداند.»
طبق این گزارش، شروط پوتین برای صلح شامل این موارد است: تعهد قانونی به عدم گسترش ناتو به شرق، بیطرفی اوکراین، محدودیتهایی برای ارتش این کشور، حفاظت از روسزبانان، و پذیرش دستاوردهای سرزمینی روسیه. همچنین او آماده است درباره تضمینهای امنیتی برای اوکراین با حضور قدرتهای جهانی گفتوگو کند، هرچند هنوز مشخص نیست چنین سازوکاری چگونه میتواند اجرایی شود.
دولت اوکراین تاکنون واکنشی به این گزارش نداده، اما ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور این کشور، پیشتر گفته بود اوکراین هرگز حاکمیت روسیه بر سرزمینهای اشغالی را به رسمیت نخواهد شناخت و این کشور حق حاکم دارد تا درباره عضویت در ناتو تصمیم بگیرد.
یکی دیگر از منابع نزدیک به کرملین گفت پوتین منافع راهبردی مسکو را بسیار مهمتر از هزینههای اقتصادی ناشی از فشار غرب میداند و تهدیدهای آمریکا برای تحریم خریداران نفت روسیه، مانند چین و هند، برای او نگرانی ایجاد نکرده است.
دو منبع دیگر گفتهاند روسیه در میدان جنگ برتری دارد و اقتصاد جنگمحور این کشور اکنون در تولید مهمات کلیدی مانند گلولههای توپخانهای، از کشورهای عضو ناتو پیشی گرفته است. به گفته دادههای نقشه اطلاعاتی منبعباز DeepStateMap، روسیه طی سه ماه گذشته حدود ۱۴۱۵ کیلومتر مربع از خاک اوکراین را تصرف کرده است.
یکی از منابع گفت: «اشتها با خوردن میآید»؛ یعنی اگر جنگ متوقف نشود، پوتین ممکن است به دنبال تصرف اراضی بیشتری در اوکراین برود. دو منبع دیگر این ارزیابی را تأیید کردند.
در حال حاضر، روسیه شبهجزیره کریمه (که در سال ۲۰۱۴ الحاق شد)، تمام منطقه لوهانسک، بیش از ۷۰٪ از مناطق دونتسک، زاپوریژیا و خرسون، و بخشهایی از خارکیف، سومی و دنیپروپتروفسک را در کنترل دارد. موضع رسمی پوتین این است که این پنج منطقه اکنون بخشی از خاک روسیه هستند و اوکراین باید از آنها عقبنشینی کند تا مذاکرات صلح آغاز شود.
به گفته این منابع، پوتین ممکن است تا زمانی که دفاع اوکراین فرو نریزد به جنگ ادامه دهد، و اگر مقاومت کاهش یابد، قلمروهای بیشتری از جمله تمام مناطق دنیپروپتروفسک، سومی و خارکیف را تصرف کند. اما اگر با مقاومت شدید روبهرو شود، ممکن است عملیات را پس از تثبیت در شرق متوقف کند.
با وجود این، مقامهای نظامی اوکراین میگویند که نیروهای روسیه هرچند برتری عددی دارند، اما پیشرویها آنطور که انتظار میرفت موفق نبوده و ارتش اوکراین هنوز توانسته است جلوی آنها را بگیرد و هزینه سنگینی به آنها تحمیل کند.
ترامپ و پوتین
جنگ اوکراین، مرگبارترین درگیری اروپا از جنگ جهانی دوم تاکنون است. آمریکا میگوید بیش از ۱.۲ میلیون نفر در این جنگ کشته یا زخمی شدهاند. روسیه و اوکراین آمار رسمی تلفات را منتشر نمیکنند و مسکو برآوردهای غربی را تبلیغات میخواند.
ترامپ که از ژانویه امسال دوباره به ریاستجمهوری بازگشته، بارها با پوتین تماس گرفته و دستکم شش بار با او گفتوگوی تلفنی داشته است. او روز دوشنبه گفت پوتین را «قاتل نمیدانم، اما او آدمی سرسخت است.»
دولت ترامپ برخلاف جو بایدن، رئیسجمهور پیشین، جنگ اوکراین را یک جنگ نیابتی میان روسیه و آمریکا توصیف کرده بود، از عضویت اوکراین در ناتو حمایت نمیکند و حتی احتمال به رسمیت شناختن الحاق کریمه را مطرح کرده است.
پوتین جنگ را نقطه عطفی در روابط با غرب میداند؛ روابطی که به گفته او پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ تحقیرآمیز بود و با گسترش ناتو به شرق، به حوزه نفوذ تاریخی مسکو از جمله اوکراین و گرجستان تعرض کرد.
پوتین هنوز پیشنهاد ترامپ برای آتشبس بدون قید و شرط را نپذیرفته، با وجود آنکه کییف فوراً از آن حمایت کرد. در روزهای اخیر، روسیه صدها پهپاد را برای حمله به شهرهای اوکراین به کار گرفته است.
با این حال، ترامپ در مصاحبهای با بیبیسی گفت که همچنان برای دستیابی به توافق با پوتین تلاش خواهد کرد و صلح را ممکن میداند.
یکی از منابع روسی، اظهارات هفته گذشته ترامپ را که گفته بود پوتین «حرف مفت» زده، رد کرد و گفت که مذاکرات مثبت با ویتکاف به دلیل عدم پیگیری جدی از سوی آمریکا به مرحلهای برای بحث واقعی درباره صلح نرسید.
یک مقام آمریکایی روز دوشنبه گفت دولت ترامپ در حال بررسی اعمال تعرفههای ۱۰۰ درصدی روی کالاهای روسی و همچنین تحریمهای ثانویه علیه کشورهایی است که از روسیه خرید میکنند تا مسکو را به پای میز مذاکره بکشاند. چین و هند بزرگترین خریداران نفت روسیه هستند.
با وجود تحریمهای فعلی و هزینههای جنگ، اقتصاد دو تریلیون دلاری روسیه بسیار بهتر از پیشبینیها عمل کرده است. وزارت اقتصاد روسیه رشد سالانه را برای سال ۲۰۲۵ حدود ۲.۵٪ پیشبینی کرده، در حالی که در سال گذشته این رقم ۴.۳٪ بوده است.
یکی از منابع روسی به رویترز میگوید: «ترامپ اهرم چندانی علیه پوتین ندارد. حتی اگر آمریکا خریداران نفت روسیه را هم تحریم کند، مسکو راهی برای فروش نفت خود به بازار جهانی پیدا خواهد کرد. پوتین میداند ترامپ شخصیتی غیرقابل پیشبینی است و ممکن است دست به اقدامات ناخوشایند بزند، اما سعی میکند او را بیش از حد تحریک نکند.»
تلویزیون فارسی یورونیوز را در یوتیوب تماشا کنید
در پایان، یکی از این منابع هشدار داد که احتمال دارد در ماههای آینده بحران تشدید شود و این تنش میان دو قدرت هستهای بزرگ جهان بسیار خطرناک است. او پیشبینی کرد که جنگ ادامه خواهد داشت.