دمشق روند اصلاح اسناد رسمی فلسطینیان ساکن سوریه را آغاز کرده است. بر اساس این اصلاحات، عنوان «فلسطینی سوری» با «فلسطینی مقیم» جایگزین شده و به‌جای اشاره به محل تولد یا وابستگی جغرافیایی، از واژه «اجنبی» (خارجی) استفاده می‌شود.
آگهی
روزنامه سوری «زمان الوصل» در گزارشی اختصاصی فاش کرد که اداره ثبت احوال سوریه اخیرا اصلاحات عمده‌ای در مدارک رسمی فلسطینیان ساکن این کشور آغاز کرده است. طبق این گزارش، عنوان «فلسطینی سوری» از مدارک رسمی حذف و با عبارت «فلسطینی مقیم» جایگزین شده است؛ تغییری که در عمل به معنای حذف وابستگی ملی و جغرافیایی این افراد، چه در سطح حقوقی و چه در سطح نمادین، تلقی می‌شود.
تغییرات صورت‌گرفته تنها به حذف تابعیت محدود نمی‌شود، بلکه شامل بخش «استان» نیز شده است؛ بخشی که پیش‌تر به محل اقامت افراد در شهرهایی چون دمشق، حلب یا درعا اشاره داشت. اکنون این بخش نیز با واژه «اجنبی» یا بیگانه جایگزین شده و برای کسانی که در خاک سوریه متولد و بزرگ شده‌اند هم فرقی قائل نمی‌شود.
بر اساس گزارش سایت «زمان الوصل» که از سال ۲۰۰۵ فعالیت می‌کند و به پوشش تحولات سوریه مشهور است، آن‌ها به سند رسمی جدیدی از یک خانواده فلسطینی دست یافته‌اند که اعضای آن بین ۳۰ تا ۵۰ سال سن دارند. در این سند، ملیت آن‌ها «فلسطینی مقیم» درج شده و محل زندگی آن‌ها هم به‌کلی حذف شده و تنها با برچسب «اجنبی» جایگزین شده است.
این تغییر که به صورت آرام و بدون اعلام رسمی یا توضیح از سوی دولت سوریه انجام شده، نشان می‌دهد که مشمول قاعده عطف بما سبق است و تمام نسل‌هایی که پدران و اجدادشان در سال ۱۹۴۸ از فلسطین آواره شده‌اند و خودشان بعدها در سوریه به دنیا آمده‌اند را شامل می‌شود؛ که البته تعداد آن‌ها به صدها هزار نفر می‌رسد.
از زمان آوارگی فلسطینیان در سال ۱۹۴۸ که به رویداد «نكبت» مشهور است، سوریه میزبان تعداد زیادی از پناهندگان فلسطینی بوده و وضعیت حقوقی نسبتً منحصربه‌فردی در مقایسه با کشورهای همسایه برای آن‌ها فراهم کرده است.
به فیسبوک یورونیوز فارسی بپیوندید
اگرچه تابعیت سوری به آن‌ها اعطا نشده است، اما اجازه اقامت دائم، آموزش رایگان، حق کار و مالکیت دارایی‌ها در چارچوب محدودیت‌های خاص به آن‌ها داده شده است. همچنین مدارک شناسایی آن‌ها توسط دولت سوریه در سازمان ویژه‌ای به نام «هیئت عمومی پناهندگان فلسطینی عرب» ثبت شده و آن‌ها همچنان تابعیت «فلسطینی-سوری» را دارند.
اما این تمهید تازه، وضعیت حقوقی فلسطینی‌ها در سوریه را به خطر می‌اندازد و آن‌ها را فقط به عنوان «خارجی مقیم خارجی» در نظر می‌گیرد، بدون اینکه هیچ ارتباط جغرافیایی یا ملیتی در کشور میزبان داشته باشند.
نگرانی‌های حقوقی و انسانی
این تغییرات نگرانی‌های بزرگی درباره آینده فلسطینی‌ها مخصوصا در زمینه حقوق قانونی آن‌ها مثل حق اقامت، تمدید مدارک سفر و حتی توانایی انجام کارهای مهمی مثل ازدواج، ثبت‌نام، تحصیل و پیدا کردن شغل ایجاد کرده است.
تا کنون، مقامات سوری هیچ بیانیه‌ای درباره دلیل، زمینه یا زمان‌بندی این تغییرات منتشر نکرده و این موضوع فقط باعث افزایش عدم قطعیت شده است. همچنین هیچ رسانه رسمی یا نیمه‌رسمی هم درباره این مسئله صحبت نکرده، با وجود اینکه این تغییرات پیامدهای حقوقی، اجتماعی و سیاسی زیادی دارد.
تغییر وضعیت از «فلسطینی-سوری» به «فلسطینی مقیم » و سپس به «اجنبی» نشان‌دهنده تغییر مهمی در نحوه برخورد اداری و حقوقی با بخش بزرگی از پناهندگان فلسطینی در سوریه است.