فرستاده ویژه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده روز دوشنبه اعلام کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در پی گفتگوهای صورت گرفته با هدف پایان دادن به جنگ بیش از سه ساله در اوکراین، به یک توافق «صلح دائمی» تمایل نشان داده است.
آگهی
دونالد ترامپ پیوسته بر ضرورت آتش‌بس بین مسکو و کی‌یف تاکید کرده، اما به‌رغم مذاکرات مکرر مقامات روس و آمریکایی، هنوز موفق به گرفتن هیچ امتیاز عمده‌ای از کرملین نشده است.
استیون ویتکاف، نماینده ویژه رئیس جمهوری آمریکا در امور خاورمیانه روز جمعه در سنت پترزبورگ با ولادیمیر پوتین دیدار کرد؛ این سومین ملاقات میان دو طرف پس از بازگشت آقای ترامپ به کاخ سفید در ژانویه گذشته محسوب می‌شود.
آقای ویتکاف در مصاحبه با فاکس نیوز گفت نشانه‌هایی از «شکل‌گیری» یک توافق صلح را پس از نشست مهمی که با رئیس جمهوری روسیه داشت، مشاهده کرده است.
وی تصریح کرد که در نشست یاد شده همچنین یوری اوشاکوف و کریل دیمیتریِف، دو مشاور کلیدی ولادیمیر پوتین نیز حضور داشتند.
فرستاده آقای ترامپ در این خصوص اظهار داشت: «درخواست پوتین این است که به یک صلح دائمی برسیم. بنابراین فراتر از آتش‌بس، پاسخی برای این موضوع دریافت کردیم.» وی در همین راستا افزود: «زمان زیادی طول کشید تا به این نقطه برسیم.»
استیون ویتکاف سپس مدعی شد: «فکر می‌کنم ممکن است در آستانه اتفاقی باشیم که برای کل جهان بسیار بسیار مهم خواهد بود.»
وی همچنین از طرح موضوع توافق‌های تجاری بین روسیه و آمریکا در حین مذاکرات خبر داد و گفت: «معتقدم فرصتی برای بازتعریف روابط روسیه و آمریکا از طریق برخی فرصت‌های تجاری جذاب وجود دارد که به نظر من برای منطقه نیز ثبات واقعی را به همراه خواهد داشت.»
بن‌بست در دیپلماسی
با وجود تلاش‌های دیپلماتیک گسترده، هنوز پیشرفت محسوس و معناداری در هدف اصلی دولت ترامپ یعنی تحقق آتش‌بس پایدار در اوکراین، حاصل نشده است.
این بن‌بست ریشه‌های عمیقی در تضاد منافع بنیادین، بی‌اعتمادی متقابل و پیچیدگی مسائل مورد اختلاف، به‌ویژه وضعیت سرزمین‌های مورد مناقشه، دارد.
به نظر می‌رسد هر یک از طرفین منتظر گرفتن امتیازات بیشتری است و شرایط کنونی را برای مصالحه مناسب نمی‌بیند.
در همین راستا، ولادیمیر پوتین ماه گذشته پیشنهاد مشترک آمریکا و اوکراین برای توقف کامل و بی‌قیدوشرط درگیری‌ها را قاطعانه رد کرد.
این اقدام نشان‌دهنده عدم تمایل کرملین به پذیرش آتش‌بس بدون تضمین‌های مشخص و برآورده شدن پیش‌شرط‌هایش بود.
تحلیلگران معتقدند که رد این پیشنهاد ممکن است ناشی از ارزیابی کرملین از وضعیت میدانی یا تلاش برای به دست آوردن اهرم فشار بیشتر در مذاکرات آتی باشد.
علاوه بر این، آقای پوتین پذیرش خواسته‌های کلیدی کرملین را به عنوان پیش‌شرط هرگونه توافق جدی برای صلح مطرح کرده است. این خواسته‌ها عمدتا بر تثبیت کنترل روسیه بر اراضی اشغالی اوکراین و به رسمیت شناختن آن‌ها به عنوان بخشی از فدراسیون روسیه استوار است؛ موضوعی که برای دولت و مردم اوکراین کاملا غیرقابل قبول بوده و اصلی‌ترین مانع در مسیر دستیابی به صلح به شمار می‌رود.
این مساله به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اوکراین گره خورده و چشم‌پوشی از آن برای کی‌یف به منزله شکست استراتژیک تلقی می‌شود.
مسکو همچنین برقراری آتش‌بس در منطقه حساس دریای سیاه را نیز منوط به لغو برخی تحریم‌های کلیدی اعمال‌شده توسط غرب کرده است.
این تحریم‌ها که بخش‌های انرژی، مالی و فناوری روسیه را هدف قرار داده‌اند، فشار اقتصادی قابل توجهی بر مسکو وارد کرده‌اند.