رسانه‌های اسرائيلی روز چهارشنبه پیش‌نویس «افشا شده» توافق احتمالی آتش‌بس میان اسرائیل و لبنان را منتشر کردند. در این سند، مسئولیت استقرار نیروها و مقابله با گروه‌های مسلح لبنانی از جمله حزب‌الله بر عهده ارتش لبنان گذاشته شده است. اما آیا «یکی از ضعیف‌ترین ارتش‌های خاورمیانه» چنین توانایی دارد؟
آگهی
رهبران اروپایی هفته گذشته طی کنفرانسی در پاریس، نیروهای مسلح لبنان را کلید برقراری ثبات در این کشور دانسته و از اعطای کمک حدودا ۲۰۰ میلیون دلاری به این نیروها خبر دادند.
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه گفت: «ارتش لبنان اکنون پیش از هر زمان دیگری نقشی تعیین‌کننده ایفا می‌کند.»
اما مشکل اساسی اینجاست که ارتش لبنان سال‌ها است به دلیل محدودیت منابع و وضعیت شکننده سیاسی در این کشور از برآورده کردن خواست غرب بازمانده است.
اگرچه آمریکا از سال ۲۰۰۶ تاکنون سه میلیارد دلار به این ارتش کمک مالی کرده است، اما نیروهای مسلح لبنانی تجهیزات و نفرات لازم را برای محافظت از امنیت مرز‌ها و مقابله با حزب‌الله در اختیار ندارد.
وظیفه سترگ ارتش ورشکسته
در پیش‌نویس «افشا شده» آمده که ارتش لبنان موظف است ۱۰ هزار نیرو را در مرز‌های این کشور مستقر کند. این درحالی است که کل نیروهای این ارتش در حال حاضر ۷۰ تا ۸۰ هزار نفر هستند که بسیاری از آن‌ها به دلیل پایین بودن دستمزد مجبور به انجام شغل دوم‌اند. این حتی با نگاهی سطحی در مقایسه با تقریبا ۱۰۰ هزار نیروی حزب‌الله که از جانب جمهوری اسلامی ایران تامین مالی و تسلیحاتی می‌شود، قابل مقایسه نیست.
از نظر تجهیزات نیز، درحالی که حزب‌الله ده‌ها هزار راکت، موشک و پهپاد در اختیار دارد، بنابر اعلام ارتش لبنان، این ارتش تنها پنج جت جنگنده عملیاتی و تعدادی موشک در اختیار دارد.
پس از جنگ ۳۴ روزه اسرائيل و حزب‌الله در سال ۲۰۰۶ و تصویب قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت، ارتش لبنان قرار بود با کمک نیروهای حافظ صلح سازمان ملل حزب‌الله را خلع سلاح کرده و آن را به شمال رودخانه لیطانی براند. اما در عوض حزب‌الله تسلیحات بیشتری را از مرز سوریه وارد کرد و در جنوب لیطانی، منطقه‌ای که قرار بود تخلیه کند، مستقر شد.
همزمان با تهاجم نظامی اسرائيل در ماه سپتامبر سال جاری نیز، به گفته مقامات نظامی لبنانی، نیروهای مسلح این کشور برای اجتناب از رویارویی با ارتش مجهز اسرائيل از مواضع خود در جنوب کشورشان عقب‌نشینی کردند.
با این حال ارتش لبنان می‌گوید که در حال اجرای ماموریت خود یعنی همکاری با نیروهای حافظ صلح برای اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ و حفاظت از حاکمیت ملی لبنان است.
با این‌حال دلایل متعددی از اختلافات قومی و مذهبی پیچیده در لبنان تا تردید و سیاست‌ای متناقض آمریکا در کمک رسانی، برای شکست این ارتش در انجام وظایف خود وجود دارد.
از دید ارتش لبنان، اسرائيل دشمن است. در نتیجه تامین سلاح و بودجه برای ارتش لبنان از سوی آمریکا در تناقض با «حمایت آهنین» این کشور در دفاع از اسرائيل است. همین موضوع باعث اختلاف نظر در جناح‌های مختلف ایالات متحده بر سر نحوه و میزان حمایت از نیروهای مسلح لبنانی شده است.
«گزینه دیگری وجود ندارد»
با این حال، از دید کارشناسان، ایالات متحده و متحدان غربی آن برای برقراری ثبات در لبنان انتخاب دیگری جز همکاری با ارتش این کشور ندارند.
سامی جمیل، رهبر حزب کتائب، از احزاب مسیحی مخالف حزب‌الله گفت: «ارتش لبنان تنها جایگزین نظامی برای حزب‌الله است و باید تقویت شود. در غیر این صورت، حزب‌الله کنترل کشور را در دست می‌گیرد.»
از زمان پایان جنگ داخلی خونبار در لبنان در سال ۱۹۹۰، نیروهای مسلح این کشور تا حد بسیاری نقش نیروی متحد کننده را ایفا کرده است. این نیروها بسیاری از بازیگران غیر دولتی را خلع سلاح و تسلیحات آن‌ها را مصادره کردند. همچنین در میان جناح‌های سیاسی نقش میانجی را ایفا کردند. با این‌حال، حزب‌الله با حمایت جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک بازیگر قدرتمند حاضر شده است. این گروه موفقیت نظامی خود را با کسب کرسی‌های در پارلمان و ایفای نقش سیاسی و همچنین انجام پروژه‌های رفاه اجتماعی تثبیت کرد.
بنابر گزارش انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، هزینه‌های ارتش لبنان در سال گذشته ۲۴۱ میلیون دلار بوده که بیش از نیمی از آن از سوی آمریکا تامین شده است. لبنان همچنین از آمریکا برای سال آینده درخواست ۱۵۰ میلیون دلار کمک نظامی کرده است.
ضعیف‌ترین ارتش منطقه
امل سعد، استاد علوم سیاسی دانشگاه کاردیف و متخصص امور لبنان گفت: «نیروهای مسلح لبنان یکی از ضعیف‌ترین ارتش‌های خاورمیانه است. حزب‌الله در دهه ۱۹۸۰ به این دلیل ظهور کرد که ارتش لبنان قادر به ایستادگی در مقابل اسرائيل نبود.»
در کنفرانس هفته گذشته در پاریس، رهبران غربی اعلام کردند که آخرین سری کمک‌های آن‌ها باید صرف خرید سوخت و تسلیحات و همچنین استخدام شش هزار نیروی جدید در ارتش لبنان شود.
با این حال، وال‌استریت ژورنال به نقل از یکی از فرماندهان سابق ارتش لبنان گزارش داد که زمانی که این ارتش خواستار خرید کشتی‌هایی مجهز به موشک از ایالات متحده شد، این کشور از تحویل موشک‌هت سر باز زد و تنها کشتی‌ها را فرستاد.
این فرمانده سابق گفت: «کشتی‌ها فقط به درد ماهی‌گیری می‌خوردند.»
با این حال، راندا اسلیم، مدیر برنامه حل و فصل مناقشه و گفتگو در موسسه خاورمیانه، اندیشکده مستقر در واشنگتن شرایط امروز را متفاوت می‌داند.
او گفت: «امروز حزب‌الله ضعیف شده و بخش عمده رهبری آن از بین رفته است. این گروه همچنین بخش عمده‌ای از زرادخانه‌اش را از دست داده و استحکاماتش ویران شده است. ۱.۲ میلیون نفر هم در پی بمباران‌های اسرائيل آواره شدند.»
خانم اسلیم افزود: «نیروهای مسلح لبنان هم متحول شده‌اند. این نیروها به لطف حمایت طولانی مدت اروپا و آمریکا آزموده و تواناتر شده‌اند.»