آگهیتعداد زیادی از بازیگران و سینماگران سرشناس سینمای ایران، از جمله جمشید مشایخی، پرویز پرستویی، رضا کیانیان و مهناز افشار با انتشار اطلاعیه هایی در رسانه های داخلی، به حملۀ مهاجمان تندرو به فاطمه معتمد آریا، بازیگر سرشناس سینمای ایران در کاشان، واکنش نشان دادند. اغلب این سینماگران، در پیام های خود، ضمن محکوم کردن این حادثه، به حمایت از فاطمه معتمد آریا پرداخته و خواهان ادعادۀ حیثت از این بازیگر قدیمی و معتبر سینمای ایران شدند.
فاطمه معتمدآریا، و کاوه ابراهیم پور، کارگردان فیلم «یحیی سکوت نکرد»، روز چهارم بهمن ماه برای شرکت در جلسۀ نمایش این فیلم و پرسش و پاسخ بعد از آن به کاشان رفته بودند اما هنگام ورود به سالن سینمای نمایش دهندۀ این فیلم یعنی سینما پردیس با اعتراض و شعارهای تند و الفاظ رکیک و توهین آمیز عده ای از افراد مذهبی تندرو و مخالف حضور آنها در این شهر مواجه شدند. با این حال، به رغم این اعتراض ها و فضای رعب و وحشت، جلسۀ نمایش و پرسش و پاسخ فیلم «یحیی سکوت نکرد» با حضور معتمدآریا، بازیگر و کاوه ابراهیم پور، کارگردان این فیلم در کاشان برگزار شد.
فاطمه معتمدآریا، در گفتگو با روزنامه شرق در واکنش به رفتار توهین آمیز مهاجمان با او در کاشان گفت: «من با اینکه کسی با کار من و حرفهام و حتی خود من مخالف باشد مشکلی ندارم ولی رفتارهای تهاجمی، توهین، بیاحترامی، دروغ، تهمت و بیقانونی را نمیپذیرم و این اتفاقی است که در آنجا افتاد و من علاقهای هم به بیان و شرح جزئیات اتفاقات ناخوشایند ضدفرهنگی ندارم.»
کاوه ابراهیمپور، کارگردان فیلم «یحیی سکوت نکرد»، در تشریح این حادثه گفت: «زمانی که این گروه خودسر متوجه شدند ما قصد ورود به سالن را داریم؛ به ما حمله کردند و الفاظ به شدت زشت و نادرستی به ما گفتند. آنها به من و خانم معتمدآریا ناسزاهایی میگفتند که تاکنون نشنیده بودم اما با کمک نیروی انتظامی سرانجام توانستیم وارد سالن شویم. بعد از نمایش فیلم؛ جلسه نقد و بررسی برگزار شد اما در زمان برگزاری باوجود آنکه جمعیت زیادی در داخل سالن مشتاقانه حضور پیدا کرده بودند، گروه زیادی نیز در بیرون سالن با صدای بلند فحاشی میکردند و به شدت تلاش داشتند داخل سالن شده و نظم جلسه را بههم بریزند که با درایت نیروی انتظامی و مدیریت آنها این امر رخ نداد.»
به گفتۀ این کارگردان، بعد از پایان جلسه، هنگامی که آنها سوار اتومبیل شده بودند، چند نفر از مهاجمان روی سقف اتومبیل آنها رفته و قصد داشتند با شکستن شیشهها وارد خودرو شوند که نیروی انتظامی مانع آنها شد.
به گزارش رسانه های داخلی، حملۀ مهاجمان به معتمدآریا، به دنبال اظهارات آیت الله نمازی، امام جمعه کاشان در مخالفت با حضور این بازیگر در کاشان صورت گرفت. آیت الله نمازی همچنین روز جمعه را به این مناسبت عزای عمومی اعلام کرد. امام جمعه کاشان گفته بود: «در شرایط کنونی که جهان با بحران معنویت و بحران اخلاقی روبروست حضور یک هنرپیشه ممنوع التصویر در شهرستان سنتی و کهن و حزب اللهی کاشان، بازی با اعتقادات و باورهای دینی مردم است.» آیت الله نمازی همچنین با تهدید برگزارکنندگان این برنامه به آنها هشدار داد: «در رابطه با هنر پیشه ممنوع التصویر درکاشان از فرماندارکاشان خواسته شد تا سریع اقدام کند و چنانچه مشکلی در این زمینه به وجود بیاید عواقب آن بر عهده برگزارکنندگان است.»
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مورد موضع وزارت ارشاد در مورد این حادثه گفت: « قطعا اقداماتی که توسط عناصر خودسر در کاشان نسبت به ایشان انجام شده را تایید نمیکنیم.»
به گفتۀ وزیر ارشاد، « در این مورد سیاست دولت مشخص است و از هنرمندان حمایت میکند، به ویژه خانم فاطمه معتمدآریا که یک هنرمند کاملا شناخته شده، خوشنام و برجسته در کشور است و قطعا آنچه پیش آمده را تایید نمیکنیم اما به هرحال همه چیز دست دولت نیست.»
حجتالله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی نیز در واکنش به ماجرای حمله به فاطمه معتمدآریا در کاشان، دستگاههای دولتی را مسئول رسیدگی به این حادثه دانسته و گفت آنها موظف بودند فضای امنی را ایجاد کنند. رئیس سازمان سینمایی در پیام خود از مهاجمان خواست که در کار و رفتار خود بازنگری کنند. ایوبی گفت: «ای کاش کسانی که این اقدام را انجام دادند در گفتوگویی که بعد از اکران فیلم قرار بود داشته باشند، حضور پیدا میکردند. اگر این اتفاق میافتاد بعد از گفتوگو با این بازیگر متوجه اشتباه خود شده، پشیمان میشدند و درک میکردند این شخص، انسان شریف و چهره فرهیخته سینمای کشور است؛ اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد و این بازیگر سینمای ایران مورد بیحرمتی قرار گرفت.»
از سوی دیگر رضا میرکریمی، مدیرعامل خانه سینما نیز در واکنش به این تندروی ها، با انتشار نامه سرگشاده ای خطاب به امام جمعه کاشان، نوشت: « صحبتهای نگران کننده شما را خواندم و به حسب وظیفهی صنفیام در مورد ابعاد و حواشی حضور بازیگر با سابقه و محترم سینمای ایران در کاشان تحقیق کردم. نتیجه اینکه نه تنها منکری اتفاق نیفتاده است، بلکه از شواهد چنین برمیآید که اقدامی از پیش سامان یافته و غیر خودجوش در پدید آوردن این حادثه نقش داشته است. از جنابعالی میخواهم به وظیفه شرعی و جایگاهی خود در حفظ وحدت و جلوگیری از ایجاد شکاف در جامعه عمل کنید و از اشاعۀ جو بیاعتمادی و نگرانی در جامعه مومنین بپرهیزید.»
همچنین شورای مرکزی انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران نیز با صدور بیانیهای، این اتفاق را محکوم کرد. در بخشی از بیانه این انجمن آمده است: «این روزها باز هم شاهد برخوردهای عاری از حقیقت مردمی، و تنگنظریهای غیرمسئولانه و خودسریهای غیرقانونی در حوزه فرهنگ و سینمای ایران، از طرف عدهای معدود از افراد بودهایم که زیبنده مردم این سرزمین و بالاخص شهر خوشنام مذکور نبوده است و نیست. تهاجم و اهانت به میهمان، آن هم در شهر مهربانیهای “سهراب” اهل کاشان باور کردنی نیست. این تندخوییها، برخوردهای قانونی میطلبد و حق تک به تک افراد این سرزمین و دغدغهمندان عرصه فرهنگ و هنر است؛ که همه ما میخواهیم مراجع قانونی بهسادگی از کنار آن نگذرند.»
این نخستین بار نیست که نیروهای تندرو در مخالفت با نمایش یک فیلم که همه مراحل قانونی را طی کرده و دارای مجوز اکران وزارت ارشاد است، دست به اعتراض زده و مانع از نمایش آن شده اند. در سال های گذشته، برخوردهای مشابهی با نمایش فیلم هایی مثل «خانه پدری» کیانوش عیاری صورت گرفت و در برخی از موارد معترضان موفق شدند، فیلم را از روی پرده پایین کشیده و وزارت ارشاد را وادار کنند، نمایش عمومی آن فیلم را به تعلیق درآورد. مسئولان وزارت ارشاد نیز با اینکه اغلب در بیانیه های رسمی و مصاحبه های خود، مخالفت خود را با این گونه تندروی ها و بی قانونی ها اعلام کردند اما در عمل، همواره در برابر فشار این گروه ها کوتاه آمده و عقب نشینی کردند و نتوانستند از حقوق سینماگران و مجوزهایی که خود صادر کردند دفاع کنند.
علی جنتی، وزیر رهنگ و ارشاد اسلامی، در واکنش به حادثۀ اخیر کاشان، عوامل مهاجم را «پر نفوذ و پرقدرت» خوانده و گفت: « به هرحال سیاست دولت کاملا روشن است و همان حرکتی که در وزارت فرهنگ و ارشاد به عنوان متولی امور فرهیختگان و هنرمندان انجام میدهیم، را دنبال میکنیم ضمن اینکه سعی میکنیم کمکهایی نیز داشته باشیم اما بعضی جاها دیگر در اختیار ما نیست و عواملی که دخالت میکنند پرنفوذ و پرقدرت هستند که با استفاده از پشتوانههای خود کار میکنند.»
وزیر ارشادهمچنین گفت: «مجموعه امکانات و اختیاراتی که دولت دارد، محدود است و خودش ضوابط اجرایی ندارد تا مستقیما با این افراد برخورد کند. ما مسائلی از برخورد با هنرمندان و کنسرتهایی که برگزار میکنیم را شاهد هستیم تا برخورد با مراکز دیپلماتیک و آتشزدن سفارت عربستان که همه آنها را محکوم کردند، اما با این حال عناصر خودسری بودند که اکنون هم بازداشت هستند.»
آگهیکاوه ابراهیمپور، کارگردان فیلم «یحیی سکوت نکرد»، در واکنش به اعتراض مخالفان نمایش فیلمش در کاشان گفت: « چنین اتفاقی برای فیلمی که از وزارت ارشاد مجوز ساخت و نمایش دارد و در سینماها در حال اکران است، منطقی نیست. این جلسه هم مثل خیلی از جلسات گروه هنر و تجربه بود. خانم معتمدآریا هم مشکلی ندارند و در سینمای ایران در حال فعالیت هستند. واقعا دلیل این حمله برای من مشخص نیست.»
ابراهیمپور دربارۀ شکایت از این افراد گفت: «از چه کسی باید شکایت کنیم؟ این افراد معلوم نیست چه کسانی هستند و به هیچ ارگان رسمی و دولتی هم وابسته نیستند. نیروی انتظامی بود که ما را از دست این افراد نجات داد و اگر نیروی انتظامی نبود معلوم نیست چه بلایی سر ما میآمد. من به شخصه شکایت نمیکنم. بعید میدانم خانم معتمد آریا هم قصد شکایت داشته باشند، باید از خودشان بپرسید.»
محسن امیریوسفی، کارگردان سینمای ایران نیز ضمن محکوم کردن رفتار مهاجمان با خانم معتمد آریا، در یادداشت خود در واکنش به سخنان آیت الله نمازی نوشت: « شنیدم که جمعه را روز عزای عمومی اعلام کردند. موافقم، با این توضیح که جمعه باید روز عزای عمومی ‘میهماننوازی’ ما ایرانیان باشد.»
امیر یوسفی همچنین نوشت: «نمی دانم آن افراد محترمی که آن روز پشت در سینما تجمع کرده بودند میدانستند اعتراضشان به چه کسی و چه چیزی است؟! فیلمی بنام ‘یحیی سکوت نکرد’ با مجوز قانونی ساخته شده و در اکرانهای محدودی که دارد با هزار امید و آرزو، جشن شروع اکرانش در کاشان است و کارگردان جوان به همراه بازیگر فیلم، چند ساعتی مهمان آن شهر میشوند.»
حمله تندروها به فاطمه معتمد آریا در کاشان، موجی از نگرانی در میان بازیگران و سینماگران ایجاد کرد. آنها اکنون می پرسند چرا بازیگری که در چارچوب نظام جمهوری اسلامی و قوانین آن کار میکند و مجوز فعالیت دارد، باید این گونه مورد تهاجم گروه های فشار و تندرو قرار گرفته و به او توهین و بی احترامی شود.
آگهیپرویز پرستویی، بازیگر سرشناس سینمای ایران در اینستاگرام خود با ابراز تاسف از این حادثه، در حمایت از همکارش فاطمه معتمد آریا نوشت: «برای اون دسته از هموطنانی که مرتکب چنین عمل زشت و پست شدهاند متاسفم چرا که معتمدآریا دشمن نیست بلکه یکی از هنرمندان خوب کشورمان است. چه خوب است که دوغ را از دوشاب تشخیص دهیم. این برخورد شایسته با یک هنرمند نیست، یادمان باشد با کسانی که سرمایههای مملکت را غارت کردند چنین برخوردی نکردیم.»
Une photo publiée par Parviz Parastouei (@parvizparastouei) le 26 Janv. 2016 à 19h21 PST
جمشید مشایخی، بازیگر پیش کسوت سینما و تئاتر و رئیس هیئت مدیرۀ انجمن صنفی بازیگران و سینمای ایران نیز با محکوم کردن این ماجرا گفت: «خانم معتمدآریا، هنرپیشهای جهانی است و همانطور که میدانید در سطح دنیا با احترام زیادی با او برخورد میشود. ما انتظار رفتارهای به این شکل را نداریم و میخواهیم در داخل کشور نیز با این هنرمندان با احترام برخورد شود.»
رضا کیانیان، بازیگر صاحب نام سینمای ایران هم در یادداشت خود، ماجرای حمله به معتمد آریا در کاشان را محکوم کرد و رفتار مهاجمان را برابر با «تروریسم» و «لمپنیسم» دانسته و گفت: « تروریسم یعنی خودسری. تروریسم یعنی خود را تحمیل کردن به دیگران. تروریسم یعنی دیگران مهم نیستند. تروریسم یعنی همۀ دیگران نمیفهمند. یعنی زور، قلدری، قمه کشی، هفت تیر کشی، نارنجک پرت کردن، منفجر کردن، حقوق دیگران را له و نابود کردن، بیارزش شمردن حقوق فردی و جمعی، بیاعتباری قانون، بیاعتباری دولت، بیاعتباری نظم، نابودی آرامش، نابودی فهم و ادراک. تروریسم با لمپنیسم دو قلو هستند. تروریسم یعنی همین چند مشت جوانی که در داعش جهان را تهدید میکنند و همین جوانانی که به سفارتخانهها حمله میکنند، بهسخنرانیها حمله میکنند. و همین چند نفری که بهسینمایی که فاطمه معتمدآريا در آن حرف مىزد، حمله کردند؛ که مجلس را بههم ريختند؛ که شهر را بههم ریختند؛ که بهبازیگری که این همه افتخار برای کشورش آورده توهین کردند و فحشهای رکیک دادند. از دهانهایی که فحشهای رکیک خارج میشود اسامى مقدس هم خارج میشود.»
نگرانی و احساس ناامنی بازیگران و فیلمسازان ایرانی را می توان از محتوای پیام های آنها در واکنش به حادثۀ کاشان دریافت. سینمای ایران در تاریخ صد سالۀ خود به عنوان پدیده ای مدرن همواره با مقاومت ها، فشارها و سرکوب افراد متعصب، قشری و تندروی مذهبی مواجه بوده و لطمه های فراوانی از این بابت دیده است. با این حال این سینما، به رغم همۀ مخالفت ها، ممیزی ها، موانع و محدودیت های بسیاری که در داخل کشور با آن روبرو بوده، توانست در طی سی سال گذشته به واسطۀ تلاش سینماگران و بازیگران خلاق ایرانی به موفقیت های جهانی بسیاری دست یافته و به جایگاه معتبری برسد.
آگهی